POPRAWA TERMS OF TRADE (TOT) JAKO ARGUMENT OCHRONY HANDLOWEJ

Pojęcie protekcjonalizmu handlowego obejmuje ogół działań interwencyjnych na rynku mających na celu ochrone produkcji krajowej przed konkurencyjnym importem oraz popieranie własnego eksportu przy pomocy środków polityki ekonomicznej.
W okresach wzrostu gospodarczego przeważają tendecje liberalizacyjne a w okresach kryzysu i stagnacji nasila się protekcjonizm handlowy.
Jednym z ważniejszych argumentów ochrony handlowej jest poprawa terms of trade, czyli poprawa warunków wymiany. W pewnych warunkach nałożenie cła na import lub eksport może przyczynić się do poprawy terms of trade handlu zagranicznego i w efekcie może powodować wzrost dobrobytu danego kraju. Sytuacja ta występuje wówczas, gdy protekcjonizm prowadzi do spadku cen produktu, które kraj kupuje od swoich partnerów handlowych tzn. gdy wzrost ochrony skłania zagranicznych dostawców do obniżki cen oferowanych przez nich towarów lub, jeżeli popieranie eksportu zwiększa ceny towarów, które dany kraj sprzedaje za granicą.
Szczególną interpretacją tego argumentu jest koncepcja tak zwanej optymalnej taryfy celnej. Według teorii ekonomii dobrobytu, rozpatrywanej z punktu widzenia pojedynczego kraju, wprowadzenie racjonalnej taryfy importowanej może przynieść większy dobrobyt niż stosowanie zasad wolnego handlu. Wprowadzenie importowanej taryfy celnej jest celowe zwłaszcza wtedy, gdy popyt zagraniczny na eksport kraju wprowadzającego taryfę jest nieelastyczny i gdy zagranica nie podejmie kroków odwetowych.Kraj wprowadzający taryfę celną korzysta, więc z propozycji monopolistycznej w handlu zagranicznym.Drugim warunkiem celowości wprowadzenia taryfy celnej jest optymalność, to znaczy muszą być spełnione warunki optymalności określone przez Pareta ,a więc zrównanie krańcowej stopy substytucji konsumpcji z krańcową stopą transformacji produkcji krajowej (stopą kosztów krańcowych) oraz z krańcową stopą transformacji eksportu na import poprzez wymianę zagraniczną. Jeżeli taryfę wprowadza duży kraj będący znacznym odbiorcą towaru nowo obciążonego cłem, powoduje ona spadek konsumpcji towaru. Wywołany jest on wzrostem ceny towaru w kraju importującym, (jeśli tylko popyt w tym kraju jest elastyczny względem ceny).
Motywacja na rzecz wprowadzania ograniczeń w handlu w celu poprawy terms of trade wykorzystywane są często w aspekcie krajów rozwijających się. Dotyczy to przede wszystkim relacji cen towarów surowcowo-rolnych do cen towarów przemysłowych. W wyniku szybszego wzrostu cen na artykuły rolne i surowce pogarszają się warunki wymiany, czyli terms of trade handlu zagranicznego krajów słabo rozwijających się. Protekcja handlowa w tym przypadku może przeciwdziałać lub osłabiać tę negatywną dla krajów słabo rozwiniętych tendencję. Uważa się równocześnie, że poprawa terms of trade handlu zagranicznego krajów rozwijających się może być także osiągnięta przez stosowanie ochrony nie tylko w sferze handlu zagranicznego.