Wykorzystanie genetyki przy ustalaniu ojcostwa.

WPROWADZENIE

Mówiąc językiem genetyków genom ludzki (cały DNA zawarty w jednej komórce) zabudowany jest z 3 miliardów par nukleotydów (3x109 bp), czyli podstawowych jednostek strukturalnych DNA, których sekwencja (kolejność następowania po sobie) stanowi o informacji genetycznej człowieka. Te trzy miliardy par zasad budują 23 pary liniowych chromosomów o długości od 50 milionów do 500 milionów nukleotydów.

Informacja zakodowana w kolejności występowania poszczególnych nukleotydów podzielona jest na ok. 100,000 genów. Uważa się obecnie, że jedynie 5% DNA stanowią sekwencje kodujące, o znanej funkcji, podczas gdy pozostała część to DNA niekodujący.

Kodujące sekwencje DNA zawierające informacje genetyczną (eksony), przepisywaną następnie na białko, poprzedzielane są naprzemiennie sekwencjami niekodującymi (intronami). Podstawą różnic fenotypowych między poszczególnymi ludźmi są unikalne i niepowtarzalne różnice w DNA kodującym białka.
Inaczej mówiąc, każda komórka naszego ciała zawiera materiał genetyczny zapisany w kwasie dezoksyrybonukleinowym (DNA). Materiał genetyczny dziecka pochodzi w połowie od ojca i od matki, dlatego analizując wybrane fragmenty DNA dziecka, matki oraz ojca, możemy ustalić stopień pokrewieństwa.

Wyniki testów umożliwiają wykluczenie ojcostwa z całkowitą 100% pewnością lub też jego potwierdzenie z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością rzędu 99%, przy założeniu, że matka i domniemany ojciec nie są ze sobą spokrewnieni.

Możliwe jest również przeprowadzenie testów bez udziału matki (materiał genetyczny tylko dziecka i domniemanego ojca), w tym przypadku wykluczenie ojcostwa również wynosi 100%, a potwierdzenie ojcostwa jest rzędu 99%. Istnieje niewielka możliwość wyniku nierozstrzygającego.

W sytuacji szczególnej, jeśli domniemani ojcowie są bliźniętami jednojajowymi, to nie ma możliwości stwierdzenia, który z nich jest biologicznym ojcem dziecka.

PRZEBIEG BADANIA

Samodzielne pobranie próbek polega na potarciu specjalnym wacikiem wnętrza policzka osoby, od której pozyskiwane są próbki. W przypadku testów na ojcostwo, analizy są wykonywane w oparciu o próbki pochodzące od dziecka i od domniemanego ojca. Przesłanie również próbek pochodzących od matki ułatwia proces badawczy


ZAKRES BADAŃ

Ekspertyzy ojcostwa wykonywane, np.: w laboratorium Instytutu Badań DNA standardowo obejmują aż 16 układów STR (niekodujące układy genomu ludzkiego). Uzyskiwane każdorazowo wyniki prawdopodobieństwa potwierdzenia ojcostwa są wyższe niż 99,999%. Wyżej wymienione ekspertyzy zalecane przez Komisję Hemogenetyki Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii.
W trudnych przypadkach badanie można rozszerzyć o 23 układy STR. Decyzje o rozszerzeniu liczby badanych układów, czyli pozwalające na podwyższenie prawdopodobieństwa, podejmowane są na podstawie uzyskanej wartości szansy ojcostwa (PI) i prawdopodobieństwa ojcostwa (P).

DODATKOWE CELE BADAŃ DNA

Analizy genetyczne mogą służyć osobom prywatnym także dla badania różnych układów pokrewieństwa, jak też i w wielu innych ważnych sytuacjach życiowych, takich jak, np.: sprawy spadkowe, czy imigracyjne. Poniżej przedstawiam sytuacje, w których można wykorzystać analizy genetyczne.
Dziadkowie: Można przeprowadzić test na ojcostwo także, gdy nie ma domniemanego ojca, ale żyją jego biologiczni rodzice.
Badanie bliźniąt: badanie umożliwia ustalenie, czy bliźnięta są jednojajowe.
Badanie materiału biologicznego pochodzącego od osoby zmarłej lub w oparciu o uprawdopodobniony materiał pochodzący od zmarłego (grzebień, szczoteczka do zębów, ubranie itd.). Badanie to wykonuje się w celu ustalenia biologicznych związków ze zmarłą osobą: pokrewieństwo, rodzeństwo, ojcostwo, itd.
Profil DNA: Badanie w celu określenia i archiwizacji DNA danej osoby. Badanie to przeprowadza się w celach: bezpieczeństwa, testamentowych i spadkowych.
Imigracja: Wiele osób, które chcą emigrować do Polski powołując się na pokrewieństwo z Polakami, może potwierdzić swe prawa dzięki badaniom DNA.
Badanie DNA plam, włosów i innych tkanek na ubraniu. Sposób i zakres tych badań zależy od rodzaju materiału oraz celów tego badania. W kwestiach dotyczących szczegółów takiego badania oraz oceny jego możliwych wyników prosimy o kontakt z naszym laboratorium.