Agora a kultura obywatelska

Pojęcie „agora” i „kultura obywatelska” są równie stare jak sama demokracja. Są również nierozerwalnie ze sobą powiązane. Aby mogły spełniać swe zadanie, muszą współistnieć ze sobą. Z definicji demokracji wynika, że rządy sprawuje lud. Do tego niezbędna jest płaszczyzna komunikacji, na której dzięki interakcjom pomiędzy ludem a władzą możliwe będzie wypracowanie rozwiązań akceptowanych przez wszystkich obywateli. W starożytnej Grecji agora była miejscem, rynkiem stanowiącym centrum polityczne, administracyjne i religijne. Na placu tym zgromadzenie obywateli decydowało o sprawach politycznych, religijnych i sądowniczych. Agora była również miejscem korelacji władzy z ludem – istotna była konfrontacja sfery publicznej (władzy) ze sferą prywatną (obywatele), dzięki czemu możliwe było funkcjonowanie instytucji demokracji. Odpowiednikiem greckiej agory było rzymskie forum. Agora była najważniejszym składnikiem życia państwowego w czasach demokracji „bezpośredniej”, kiedy to obywatele wspólnie decydowali o żywotnych dla kraju i ich samych kwestiach. Od obywateli uczestniczących w procesach decyzyjnych wymagana była odpowiednia kultura obywatelska. Tylko odpowiedni ludzie mogli decydować o losach swoich i innych ludzi. Kultura obywatelska, będąca składnikiem kultury politycznej deprecjonuje poziom „demokracyjności” decyzji, a tym samym państwa. Im niższa kultura obywatelska, tym bardziej niewłaściwe i nieprecyzyjne decyzje będą podejmowane. Brak kultury wyklucza całkowicie istnienie agory, gdyż ludzie nie posiadający kompetencji obywatelsko-politycznych nie będą w stanie wypracować odpowiednich rozwiązań.

Przez wieki instytucja agory ewoluowała. Dziś nie ma ona charakteru jaki cechował ją w starożytności. Dziś obywatele nie potykają się w jednym miejscu i nie podejmują decyzji dotyczących losów państwa. W obecnych demokracjach dialog prowadzą wybierani przez lud reprezentanci. Można powiedzieć, że dzisiejszym odpowiednikiem agory są sale parlamentarne demokratycznych państw. Tam ma miejsce dialog polityczny i to tam podejmuje się dotyczące wszystkich obywateli decyzje.

Nie zmieniło się jedno – podobnie jak w starożytnej Grecji, także dzisiaj wymagana jest od wszystkich uczestników współczesnej agory wysoka kultura obywatelska. Bez niej nie było by możliwe funkcjonowanie dialogu decyzyjnego, ani demokracji w ogóle.