Maria Montessori "Pedagogika ogólna".

AKADEMIA BYDGOSKA


„Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą w rozwoju”


Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. w małej miejscowości Chiarawalle we Włoszech. Jako dziecko sześcioletnie rozpoczęła naukę w rzymskiej szkole publicznej. Była to szkoła tradycyjna, w której czas nauki Maria Montessori zapamiętała jako czas bezruchu oraz tłumienia aktywności uczniów. Po latach skrytykowała tak pojmowaną szkołę, której symbolem była "ławka szkolna". Po ukończeniu średniej szkoły technicznej, postanowiła podjąć studia medyczne, które ukończyła z wyróżnieniem. Była pierwszą we Włoszech, kobietą-lekarzem.
W roku 1897 podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, podczas której zwróciła szczególną uwagę na dzieci upośledzone umysłowo, przebywające w zamkniętych pomieszczeniach gdzie próbowały czymś się zająć; bawiły się resztkami niedojedzonego chleba. Zachowanie to nasunęło jej myśl, że dzieci posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju. By mogła ona się ujawnić, wystarczy im stworzyć odpowiednie warunki.
Wkrótce natrafiła na pracę Marca Gasparda Itarda i jego ucznia Edwarda Sequina . Dzięki pedagogice specjalnej Sequina oraz Itarda, praktyce medycznej i doświadczeniom w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo doszła do wniosku, że problem ich rozwoju i kształcenia jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej i wymagają one jedynie odpowiednich warunków wychowawczych, czyli specjalnej metody pracy nad ich rozwojem.
Montessori była także aktywnym członkiem Narodowej Ligi Wychowania Dzieci Upośledzonych Umysłowo. Wiosną 1890 roku, Liga otworzyła w Rzymie Instytut Medyczno-Pedagogiczny Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, połączony ze szkołą ćwiczeń dla 22. uczniów. M. Montessori powierzono kierowanie tym instytutem. To dało jej okazję do eksperymentów nad nowatorskim zastosowaniem materiału dydaktycznego Itarda i Sequina. W tym czasie opracowała również swoją metodykę nauczania czytania i pisania. Okres ten później tak scharakteryzowała: "Bardziej zajęta niż nauczycielka ludowa i zupełnie pozbawiona wakacji, uczyłam dzieci od 8 rano do 7 wieczorem. Te dwa lata praktyki są moim pierwszym i właściwym tytułem do pedagogiki."
Niebawem się okazało, że nauczane przez nią dzieci upośledzone umysłowo, osiągały lepsze wyniki niż dzieci w normalne. Według Montessori, przyczyną tego były odmienne metody pracy dydaktycznej. "Pierwszym ułatwiono rozwój, gdy ich koledzy normalni byli krępowani i unicestwiani. Sądziłam, że gdyby kiedykolwiek wychowanie specjalne, które tak cudownie rozwinęło upośledzonych, zostało zastosowane do dzieci normalnych cud zniknąłby, a przepaść dzieląca ludzi niepełnosprawnych od normalnych nigdy nie byłaby wypełniona. Kiedy wszyscy podziwiali postępy moich idiotów, rozmyślałam nad przyczynami, które mogły zatrzymać zdolnych uczniów szkół miejskich na tak niskim poziomie." W roku 1902 uczestnicząc w II Międzynarodowym Kongresie Pedagogicznym, Montessori referowała wyniki swojej pracy nad związkami pedagogiki z medycyną. Treść wypowiedzi dotyczyła też zastosowania na nowy sposób metody Sequina.
Panująca we Włoszech atmosfera reform spowodowała powstanie "Instituto Romano die Beni Stabili", który miał za zadanie zmodernizowanie i wyremontowanie domów w dzielnicy zamieszkałej przez rodziny robotnicze, oraz resocjalizację jej mieszkańców, w tym zajęcie się dziećmi pozostającymi bez opieki. W tym celu w każdym domu na parterze, postanowiono otworzyć placówkę na wzór świetlicy-przedszkola. W instytucjach tych zamierzano zatrudnić nauczycieli, lekarzy, a nad całością miał czuwać odpowiednio przygotowany kierownik. To stanowisko zaproponowano M. Montessori, która chętnie je przyjęła. Montessori nazwała tę instytucję wychowawczą Case dei Bambini - Domy Dziecięce.
Pierwsze przedszkole pod tą nazwą zostało otwarte w 1907 roku. M. Montessori spędzała w nim każdą chwilę wolną od pracy na Uniwersytecie Rzymskim i praktyki lekarskiej. Powoli wyposażała też placówkę w meble dostosowane do potrzeb dzieci, pomoce Itarda i Sequina, a także materiały własnego projektu i stosowane w psychologii eksperymentalnej. Przygotowywała opiekunki do pracy z dziećmi i nowymi pomocami. Zalecała, by niczego dzieciom nie narzucały: "Nie stawiam wychowawczyniom żadnych ograniczeń i żadnych szczególnych obowiązków." "Chciałam tylko poznać reakcję dzieci. Prosiłam, by one im w żaden sposób nie przeszkadzały."
Po kilku tygodniach pobytu dzieci w placówce, M. Montessori zaobserwowała zmiany zachodzące w ich zachowaniu. Wzrastało też ich zainteresowanie materiałem dydaktycznym. Wybierały go chętniej niż typowe zabawki. Wydarzeniem, które pracy M. Montessori nadało nowy sens, było odkrycie zjawiska, które później nazwała "polaryzacją uwagi" . Od czasu odkrycia "polaryzacji uwagi" celem jej eksperymentalnej pracy się stało wywoływanie tego zjawiska.
Coraz bardziej doskonaliła opracowany przez siebie materiał dydaktyczny. Zestaw pomocy został wzbogacony o nowe pomoce do nauki geografii, gramatyki, matematyki oraz innych przedmiotów nauczania. Prowadząc obserwacje, M. Montessori zauważyła zafascynowanie dzieci ciszą i włączyła ją do swojego systemu wychowawczego w postaci tzw. "Lekcji ciszy"
Wprowadziła też, jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci, swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Zniosła nagrody i kary. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Wprowadziła naukę czytania i pisania oraz podstawy matematyki. Sukces tej nowej placówki spowodował, że rosło zainteresowanie, a to powodowało powstawanie następnych placówek. W roku 1910 podjęła decyzję o rezygnacji ze wszystkich innych zajęć, łącznie z rezygnacją z prawa do wykonywania zawodu lekarza. Odtąd się zajęła doskonaleniem swojej metody.


Maria Montessori uważała, że "w ogólnym rozumieniu wychowanie ma dwa cele: biologiczny i społeczny. W sensie biologicznym chodzi o wspieranie naturalnego rozwoju jednostki, a w społecznym- o przygotowanie jej w szerokim znaczeniu do życia w społeczeństwie" Stąd wychowanie to szczególny rodzaj "pomocy osobie ludzkiej w osiągnięciu przez nią niezależności, to "pomoc dawana dziecku od urodzenia w jego psychiczno-duchowym rozwoju"

Punktem centralnym teorii pedagogicznej Montessori nie jest system zaplanowanych poczynań osoby dorosłej względem dziecka, ale samo dziecko, jego rozwój w najkorzystniejszych wychowawczo warunkach.

Jednak, pomimo że dziecko było centrum zainteresowań Montessori, to punktem wyjścia rozważań nad nim był świat dorosłych. Autorka bardzo krytycznie oceniała wzajemne relacje pomiędzy dorosłymi a dziećmi. W początku XX wieku ogólnie uważano dzieciństwo za etap przejściowy do osiągania dorosłości. Montessori traktowała dziecko jako pełnoprawną istotę ludzką, w dzieciństwie upatrując źródło kreatywnego, prospektywnego rozwoju
Dorośli w opinii Montessori są pełni takich wad jak duma, pycha i gniew. Aby wychowywać potrzebna jest najpierw autentyczna "odnowa dorosłych", ich nawrócenie, zmiana myślenia o sobie i o dziecku. Potrzebna jest ich moralna, wewnętrzna przemiana. Nauczyciel podejmujący się wychowania musi dokonać samokrytyki, samooceny własnych ułomności, by poprzez samowychowanie wyzbyć się wspomnianej dumy, pychy i gniewu. Nauczyciel powinien nauczyć się skromności, aby odnaleźć miłość- podstawową energię prowadzącą do rozwoju człowieka i świata.

Co wyróżnia Pedagogikę Montessori?

Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego i duchowego oraz kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność.

Cele Pedagogiki Montessori
Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.

Jest to realizowane poprzez pomoc dziecku w:
· rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
· wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,
· wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
· osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
· wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
· uniezależnieniu od nagrody,
· formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
· szacunku dla pracy innych,
· rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
· osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa,
umiłowaniu do rzeczywistości i otoczenia.
Główne zadania Pedagogiki Montessori

- Uczenie przez działanie. Dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z Nauczycielami Montessori.
- Samodzielność. Dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i się uczą realnej oceny swoich umiejętności.
- Koncentracja. Dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań.
- Lekcje ciszy. Uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych.
- Porządek. Zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu.
- Społeczne reguły. Dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci się uczą przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj.
- Obserwacja. Jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem.
- Indywidualny tok rozwoju każdego dziecka. Dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę i indywidualną opiekę nauczyciela. Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.



Materiał rozwojowy

Wykorzystywany jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori. Jego cechy to:
· prostota, precyzja i estetyka wykonania,
· uwzględnienie zasady stopniowania trudności,
· dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka,
· logiczna spójność ogniw ciągów tematycznych,
· konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów, ograniczenie - dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu.

Można go podzielić na pięć kategorii:
1. Materiał do ćwiczeń z praktycznego życia; związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi.
2. Materiał sensoryczny; rozwijający poznanie zmysłowe, służy pobudzaniu aktywności umysłowej.
3. Materiały do nauki języka, matematyki, kultury i innych dziedzin wiedzy.
4. Materiały artystyczne związane z ekspresją muzyczną, plastyczną i zręcznościową dziecka.
5. Materiały religijne, np. przedstawiające przypowieści biblijne.

PRZYGOTOWANE OTOCZENIE. Wspomaga w pełni harmonijny rozwój osobowości dziecka - sprawia, iż ono się czuje szczęśliwe i radosne; szybko i chętnie się uczy. Respektuje kolejne fazy zainteresowań, związane z rozwojem dziecka. Wszystkie materiały są uporządkowane tematycznie i łatwo dostępne - umieszczone w zasięgu ręki dziecka. Nauczyciel jest pośrednikiem pomiędzy otoczeniem i dzieckiem, pomaga dziecku samodzielnie odkrywać rzeczywistość.

ZASADY PEDAGOGICZNE

1. Zasada swobodnego wyboru materiału.
W sali przedszkolnej wszystkie materiały są zawsze dostępne, ułożone tematycznie na półkach, w zasięgu ręki dziecka. Dziecko samodzielnie podejmuje decyzję, z którym materiałem będzie pracować. Łatwo jest odróżnić dwa rodzaje wyborów podejmowanych przez dzieci. Pierwszy - to wybór spontaniczny, kiedy dziecko sięga po konkretny przedmiot pod wpływem chwilowego zaciekawienia wywołanego m.in. jego zewnętrzną atrakcyjnością. Jest to zainteresowanie nietrwałe, charakterystyczne dla dzieci rozpoczynających edukację montessoriańską. Drugi rodzaj wyboru, to wybór świadomy - dokonywany dopiero wtedy, gdy dziecko wie już, jakie jest przeznaczenie danego przedmiotu; co z nim można zrobić, czemu on służy. Informacje o sposobach wykorzystania możliwości edukacyjnych określonego zestawu pomocy rozwojowych - jak często nazywany jest Materiał Montessori - zdobywa dziecko podczas indywidualnej Lekcji Podstawowej. ( Patrz: Rola nauczyciela)

2. Zasada swobodnego wyboru miejsca pracy.
Wszystkie dzieci są nasze. W praktyce, oznacza to, że dziecko nie musi pracować w swojej grupie. Może przejść do grupy drugiej, trzeciej lub do grupy szkolnej. Pracować może na stole, na podłodze, na korytarzu, na parapecie, na tarasie czy w ogrodzie. Tam, gdzie zdecyduje i gdzie pozwalają na to granice naszego rozsądku i możliwości organizacyjnych. Oczywistym jest, że dziecko jest zawsze obserwowane przez nauczycieli. W tym miejscu dodajmy, że dziecko nie ma obowiązku uczestniczenia w zajęciach grupowych - jeśli jest czymś ważnym zajęte.



3. Zasada swobodnego wyboru czasu pracy.
Jeśli pamiętamy o omawianych wyżej fazach chłonności, łatwo pogodzimy się z faktem, że niemożliwe jest określenie, kiedy dziecko ma się zajmować wymyślonymi przez nas tematami, jeśli - na dodatek - chcemy, by robiło to z zainteresowaniem. Przypominam, że faz chłonności nie możemy wywołać zewnętrznymi działaniami. Owszem - można narzucić dziecku swoją wolę. Natomiast w placówkach pracujących wg założeń Pedagogiki Montessori, to dziecko informuje nas, że właśnie teraz zdecydowało, że będzie zajmować się np. nauką literek lub wiązaniem sznurowadeł lub będzie uczyć się nazw kolorów. Będzie to robiło tak długo, jak będzie mu to potrzebne: dwie minuty, dwie godziny lub dwa tygodnie, codziennie rano lub raz w tygodniu, po podwieczorku lub w każdym innym czasie.

4. Zasada swobodnego wyboru formy pracy.
Lekcję podstawową przeprowadzamy z każdym dzieckiem indywidualnie. Następnie zaczyna ono pracować samodzielnie. Wie, że ma prawo do pracy w ciszy ( patrz: Lekcja ciszy), że nikt nie będzie mu przeszkadzał. Wie także, że nikt nie będzie mu pomagał, jeśli pomoc jest niepotrzebna. Samodzielnie wybrało sobie temat pracy, pracuje wtedy, kiedy zechciało, będzie pracowało to tak długo jak długo praca ta będzie dla niego atrakcyjna i będzie sprawiała mu przyjemność.
Jeśli w grupie mamy 30 dzieci każde może robić coś innego.
Jeśli dwoje lub troje dzieci postanawia zrobić coś wspólnie, to robią to wspólnie.

5. Zasada porządku.
Każdy przedmiot w przedszkolu ma swoje miejsce - skąd został wzięty, tam zostaje odniesiony. To proste - dzieci kochają porządek. “Porządek w otoczeniu, to porządek w sercu.”

6. Zasada ograniczenia.
Do przedszkola trafiają także dzieci kierowanie przez różne poradnie, ze wskazaniem na walory Pedagogiki Montessori, ponieważ jest ona jakoby metodą bezstresową, gdzie dzieci mogą robić to co chcą, a między dzieckiem a nauczycielem panują stosunki partnerskie.
Jest to wielkie nieporozumienie. Pedagogika Montessori nie jest metodą bezstresową.
Dzieci nie mogą robić tego co chcą i nie są partnerami dla nauczyciela.
Ograniczeniu, regułom i zasadom postępowania, podlegają wszystkie elementy życia przedszkolnego.
Aż strach wymieniać - po prostu brakuje miejsca na wyliczanie wszystkich reguł. Dla przykładu: każdy rodzaj materiału jest tylko w jednym egzemplarzu i trzeba go stosować zgodnie z jego przeznaczeniem, można pracować tylko w miejscu przez siebie wybranym, nie można innym pomagać - jeśli ktoś o to nie poprosi ( z wyjątkiem Mamy – Mamie zawsze pomagamy...), nie można innym przeszkadzać, nie można sobie przeszkadzać.
Metoda Montessori jest metodą bezrepresyjną, dzieci robią to, co je interesuje i co nie przeszkadza innym.

7. Zasada izolowania trudności.
Powszechnie znana. Jeśli dziecko pracuje z różową wieżą po to, aby poznać lub uporządkować znane już sobie pojęcia związane z wielkością (choćby takie jak: duży-mały, mniejszy niż-większy niż, duży-większy-największy, mały-mniejszy-najmniejszy... ma do dyspozycji :
a) nauczyciela, który wie jak i kiedy w tym pomóc
b) różową wieżę ( która jest różowa).
Nie zajmuje się kolorami, bo do tego służy inny materiał - kolorowe tabliczki. Nie zajmuje się długościami, grubościami, temperaturami, wagami, dźwiękami i in. bo do tego służą inne materiały; czerwone belki, brązowe schody, butelki termiczne, tabliczki baryczne, puszki szmerowe i in.

8. Zasada transferu.
Pedagogika Montessori oferuje także najpełniejszy, spośród wszystkich metod nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego, zestaw pomocy dydaktycznych - Materiał Montessori. Każdy z tych materiałów to “ogniwo”, logicznie powiązane w długi “łańcuch” . Każde “ogniwo” zawiera w sobie cechy materiału poprzednio wprowadzonego plus jedna cecha więcej. Informacje, kompetencje, umiejętności opanowane podczas pracy z materiałem, dziecko przenosi na otoczenie. Przenoszenie cech w obrębie materiału i przenoszenie umiejętności na otaczające dziecko środowisko, to właśnie zasada transferu.

9. Zasada własnego działania i powtarzania.
Typowe dla nabywania nowych umiejętności jest intensywne zwrócenie się dziecka ku określonej dziedzinie ludzkich działań, a wraz z tym fenomen powtarzania. Przykładem niech będzie gaworzenie jako sposób ćwiczenia mowy czy powtarzanie rozmaitych ruchów rozwijających koordynację oka z ręką i ręki prawej z lewą. Fenomen powtarzania obserwujemy też w zabawach dziecka. W placówkach montessoriańskich dzieci nie muszą “realizować programu opartego na (...) założeniach” . Założeniem jest, że dziecko ma rozwijać się zgodnie z programem wyznaczonym własnymi zainteresowaniami, potrzebami, możliwościami intelektualnymi, fizycznymi, itp. Jeżeli ma potrzebę powtarzania czynności wchodzenia i schodzenia ze schodów - akceptujemy to. Jeśli wchodzi na drabinę, żeby z niej zeskoczyć na materac i powtarza tę czynność wiele razy - czy mamy go zachęcać, by ten czas poświęcił lepiej - dla swojego dobra, oczywiście - np. na malowanie farbami “darów jesieni” , bo za oknem akurat jest jesień?

10. Zasada samokontroli.
To jedna z zasad, z którą najtrudniej pogodzić się nauczycielowi. Dlatego, że materiał montessoriański jest tak skonstruowany, że pozwala dzieciom, samodzielnie stwierdzić, czy daną pracę wykonały dobrze czy źle. W którym miejscu nastąpiła pomyłka i jak ten błąd naprawić.


ROLA NAUCZYCIELI

Jak we wszystkich systemach oświatowych, nauczyciel montessoriański - poprzez swą rolę społeczną i kwalifikacje - jest główną postacią, od której zależą wyniki instytucjonalnego kształcenia. Rola jego jest bardzo trudna i wymaga nie tylko rzetelnego przygotowania merytorycznego i doskonałej znajomości materiału montessoriańskiego. Musi on wykazać się znajomością teoretycznych i praktycznych zagadnień związanych z Metodą Montessori oraz umiejętnością wykonywania nowych materiałów montessoriańskich.
Przesłaniem metody Marii Montessori jest hasło:
" Pomóż mi zrobić to samodzielnie "
- jest to apel ucznia skierowany do nauczyciela . Sformułowanie tego hasła, dokonane przez samą Marię Montessori, należy uznać za kwintesencję jej przemyśleń pedagogicznych. Wyraża ono dążenia dziecka do samodzielnego i nieskrępowanego rozwoju, w warunkach właściwej pomocy nauczyciela, która musi opierać się na jego głębokiej i rzetelnej wiedzy o danym zjawisku. Jednak forma tej pomocy musi inspirować ucznia do pracy samodzielnej.
Rolą nauczyciela nie jest asystowanie w tej pracy i pełnienie zadań przewodnika ucznia.
Nauczyciel winien być jedynie dyskretnym obserwatorem jego pracy. Zadaniem nauczyciela jest zapewnienie dziecku optymalnych warunków rozwoju, a tym samym - wyzwolenie procesów kształtowania się właściwych form postępowania.
Rolą nauczyciela jest wybranie dla konkretnego dziecka najodpowiedniejszego materiału rozwojowego, wskazanie właściwego sposobu posługiwania się nim, i umiejętne wycofanie się w celu pozostawiania dziecku swobody wyboru zakresu aktywności oraz rytmu i tempa pracy, innymi słowy – wyważenie pomiędzy zaufaniem w siły rozwojowe, które tkwią w dziecku a wymaganiami jakie mu należy stawiać.
Proces ten przebiega harmonijnie, gdy prowadzi do osiągnięcia pożądanych skutków pedagogicznych tzn. powstania osobowości twórczej samodzielnej i przestrzegającej uniwersalnych norm moralnych.
Nauczyciel nie ocenia. Zdarza się, że zdawkowo wypowiedziana ocena pracy dziecka powoduje, że traci ono zainteresowanie dla tego, czym przed chwilą jeszcze zajmowało się z zaangażowaniem i pasją. Robiło to nie dla oceny. Nauczyciel nie zdobędzie zaufania ucznia subiektywnymi ocenami , zależnymi od samopoczucia, gustu lub od przyjętych kryteriów staranności. Zdobędzie zaufanie wykazując życzliwe zainteresowanie jego pracą.
Jeśli uczeń w czasie rozwiązywania zadania popełni błąd - materiał, umożliwiający przeprowadzenie samokontroli, pozwoli mu na samodzielne skorygowanie błędu.
W Pedagogice Montessori, błędy uczniowskie są traktowane jako informacja, że nie nadszedł jeszcze czas, aby uczeń zajmował się danym tematem. Podjęcie decyzji, kiedy to ma nastąpić jest główną rolą nauczyciela, przy czym podjęcie jej jest łatwe, ponieważ wynika z obserwacji zachowań ucznia.

Lekcja podstawowa jest podstawową formą pracy nauczyciela. Podczas lekcji uczeń dowiaduje się o sposobach korzystania z proponowanych zestawów pomocy dydaktycznych.

Lekcja trójstopniowa. Jako się rzekło, głównym celem pedagogicznym stosowania materiału edukacyjnego jest umożliwienie dziecku osiągnięcia stanu polaryzacji uwagi. Wymaga to od pedagoga systematycznej i konsekwentnej strategii.

Uczenie nazw (lekcja słowna) odbywa się w formie trzystopniowej lekcji:
1. Nauczyciel ustanawia relację między przedmiotem a nazwą wskazując na dany przedmiot i powoli, wyraźnie wymieniając jego nazwę. W ten sposób przedmiot, pojęcie i czynność nadania nazwy zostają mocno ze sobą skojarzone. Nazwa związana została z konkretną rzeczą.
2. Nauczyciel wymienia jakąś nazwę, a dziecko przyporządkowuje jej odpowiedni przedmiot, podaje go, kładzie na stole lub przenosi na wskazane miejsce itd. Dzięki częstemu zmienianiu poleceń, dziecko wprawia się w szybkim kojarzeniu rzeczy z nazwą i nie traci zainteresowania ćwiczeniem. Zajęcia te muszą być urozmaicone i interesujące, tak by uwzględniały potrzebę ruchu u dzieci.
3. Nauczyciel pokazuje przedmiot i pyta dziecko o jego nazwę. Uruchamia w ten sposób bierny zasób słownictwa. Dziecko bierze w posiadanie i nazwę, i przedmiot. Stopień 3. jest zarazem kontrolą stopnia 2. Służy poszerzeniu czynnego zasobu słów.




„Czego dziecko nie jest w stanie samo zrobić, musimy mu to dokładnie pokazać. Nie możemy dawać zbytecznej pomocy, ale też nie zaniechajmy tej koniecznej”


Skoro pedagogika Marii Montessori jest tak szeroko rozpowszechniona i przetrwała do chwili obecnej, musi mieć ona zadania i cele, które są akceptowane przez większość. To Montessori właśnie stworzyła mały dziecięcy świat, w którym dzieci uczyły się jak żyć, jak funkcjonować i jak radzić sobie samodzielnie, a to jest w późniejszym wieku bardzo potrzebne. Szukając wad jej pedagogii nie jest się chyba znaleźć tak znaczących, aby można było zakwestionować jej metodę. Szukając zalet można nadmienić rozwój zmysłów i przede wszystkim „kontrolowaną” samodzielność.

















Bibliografia:

1) Małgorzata Mikosza „Zrozumieć Montessori, czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka” Kraków 1998
2) Strona internetowa: http://www.montessori.pl/ (23 maj 2004 r.)
3) Strona internetowa: http://www.studenci.pl/ (23 maj 2004 r.)