Pompa łopatkowa jest rodzajem pompy wyporowej o obrotowym ruchu organu roboczego.
Zasadę działania pompy łopatkowej pokazuje rysunek. Łopatki (1) osadzone są w mimośrodowym wirniku (2) obracającym się wewnątrz korpusu pompy (3). W czasie obrotu wirnika, łopatki zagarniają ciecz z komory ssawnej (4) do przestrzeni międzyłopatkowej (5) przenosząc ją do komory tłocznej pompy (6).
Rys. Schemat pompy łopatkowej
Pompy łopatkowe ze względu na swą delikatną konstrukcję stosowane są wyłącznie do pompowania czystych i samosmarujących cieczy o temperaturze do 90 stopni Celsjusza. Ich wydajność nie przekracza 0,45m3/min przy wysokości podnoszenia do 1400m i prędkości obrotowej 800- 4000obr/min. Pompy także znajdują zastosowanie w napędach hydraulicznych podnośników, siłowników, pras, hamulców, obrabiarek itp.
Każda łopatka takiej pompy podczas jednego obrotu wykonuje jedno nawrotne przesunięcie względem osi wirnika. Przy odpowiednim usytuowaniu dwu wnęk zasysania i dwu tłoczenia każda łopatka podczas jednego obrotu wykona dwukrotnie pracę tłoczenia. Powstanie w ten sposób pompa dwustronnego działania. W pompie jednostronnego działania ciśnienie tłoczenia działające na wirnik z jednej strony wywołujące duże reakcje poprzeczne w łożyskach wału. Pompa dwustronna – wskutek symetryczności całego układu sił i ich wzajemnego równoważenia się – jest pozbawiona tej wady.