Transakcje swap

TRANSAKCJE SWAP
SWAP (zamiana) jest to umowa, na podstawie której dwie strony kupują i sprzedają wzajemnie serię strumieni finansowych, które charakteryzują się stałym lub zmiennym oprocentowaniem, w tej samej lub różnych walutach, których wartość jest dla stron transakcji ekwiwalentem w momencie zawarcia umowy. Pośredniczy w tym inna instytucja finansowa (dealer swapu). Dealer SWAPu może zawrzeć kontrakt z jedną stroną i dopiero wtedy poszukiwać drugiej strony, tak aby SWAP miał sens. Zamiana płatności jest tak pomyślana, że zyskują na niej obie strony oraz pośrednicząca instytucja finansowa.
SWAP to operacja składająca się z dwóch czynności: kupna lub sprzedaży waluty bądź innych wartości na rynku dnia transakcji oraz ich kupna lub sprzedaży na rynku terminowym. Początkowo takie operacje prowadził Bank Centralny w przypadku napięć na rynku pieniężnym. Obecnie są one stosowane przez banki komercyjne w 2 podstawowych formach:
- swap walutowo-procentowy (CIRS) – to wymiana kwot kapitału i płatności odsetkowych w różnych walutach. Wymiana kapitału na końcu kontraktu lub/i na początku odbywa się po takim samym kursie, najczęściej jest to kurs spot. Nie występuje więc ryzyko kursu walutowego. Wymianie podlegają również stopy procentowe w obu walutach. Dzięki takim zamianom zabezpiecza się ryzyko stopy procentowej jak i również kursu walutowego. Jedna strona dokonuje cyklicznych, np. co 3 miesiące, płatności w jednej walucie według zmiennej lub stałej stopy procentowej, a druga strona, płatności w drugiej walucie według zmiennej lub stałej stopy procentowej. Dodatkowo strony w dniu zakończenia transakcji lub/i w dniu rozpoczęcia dokonują wymiany kwot bazowych w obu walutach po tych samych kursach. Kredytobiorca finansujący się w PLN ze zmienną stopą procentową może obniżyć koszt finansowania zamieniając finansowanie ze stopy procentowej w PLN na stałą stopę procentową np. w EUR. Dzięki wymianie kwot kapitału po tych samych kursach zabezpiecza również kurs walutowy.
- swap procentowy (IRS) – Transakcje IRS są przeprowadzane pomiędzy stronami, które mają przeciwne preferencje jeśli chodzi o indeks spłaty odsetek (oprocentowanie stałe - zmienne), lecz równe co do wartości zobowiązania kapitałowe.
Transakcje IRS (Interest Rate Swap) są instrumentem finansowym służącym do:
zabezpieczania się, w związku z zawieranymi transakcjami lokacyjnymi i kredytowymi, przed ryzykiem związanym ze zmianą stóp procentowych,
wykorzystywania zmian stóp procentowych w celu osiągania zysku.
Przedmiotem wymiany są płatności odsetek. Wielkość kapitału, który nie podlega wzajemnemu transferowi jest ustalana w umowie tylko w celach kalkulacyjnych , aby ustalić kwotę, od której będą naliczane odsetki.
W zależności od przedmiotu wymiany w kontraktach swapu procentowego wyróżnia się 2 ich rodzaje:
- swap kuponowy – wymiana stałej stopy procentowej na zmienną,
- swap bazowy – wymiana jednej zmiennej stopy procentowej na inną zmienną stopę procentową.
Dzięki operacjom typu swap można na dogodnych warunkach ustalić zobowiązania i należności na innej bazie procentowej i walutowej. Operacje te chronią przede wszystkim przed ryzykiem procentowym. Przedsiębiorstwo, które liczy się ze wzrostem stopy procentowej, dzięki operacji swap może ustalić określoną wysokość swoich zobowiązań z tytułu oprocentowania długoterminowego kredytu i odwrotnie. – przedsiębiorstwo, które liczy się ze spadkiem stóp procentowych może być zwolnione z określonego stałego oprocentowania.
Banki wykorzystują operacje swap nie tylko w celu zarządzania pasywami i aktywami, ale także przejmują rolę inicjatora na rynku tych operacji. Inne rodzaje swapów:
- swap towarowy – następuje zamiana płatności na towar. Celem zawarcie tego swapu przez dwie strony jest gwarancja stałej ceny.
- swap akcyjny – polega na zamianie płatności, z których jedna jest o stałym oprocentowaniu, a druga zależy od stopy zwrotu indeksu rynku. Strona wchodząca w swap akcyjny mam w ten sposób zagwarantowaną stopę zwrotu przekraczającą o stały procent stopę zwrotu indeksu rynku.