Biomy – duże jednostki biocenotyczne, w których przeważa określony typ roślinności uwarunkowanej klimatem i rodzajem gleby; biomy odpowiadają dużym formacjom roślinnym, ale obejmują również zwierzęta w nich występujące
Główne cechy klimatu wpływające na rodzaj biomu to:
- wilgotność
- temperatura
- warunki edaficzne (glebowe)
Typy gleb
1) bielicowa – tworzy się w klimatach umiarkowanych chłodnych na piaskach porośniętych lasami szpilkowymi. Ma słabo rozwinięty poziom próchniczy. Dobrze wykształcony poziom wymywania (eluwialny) w postaci jasnej wstęgi kwarcowego pyłu i piasku oraz poziom wmywania (iluwialny)
2) brunatna – występuję w klimacie umiarkowanym o cechach oceanicznych pod okrywą lasów mieszanych i liściastych. Lepiej rozwinięty poziom próchniczy, mniejsze procesy bielicowania, gleba żyzna
3) czarnoziem – powstaje w procesie darniowym, występuje w klimacie, w którym występują okresy suche, dobrze rozwinięty poziom próchniczny, ma dużą zdolność do depozycji materii organicznej, gleba bardzo żyzna
4) gleby laterytowe – występują w klimacie gorącym wilgotnym, występują w nich związki glinu i żelaza, są wysokozmineralizowane, mają barwę czerwoną, są to gleby jałowe, brak materii organicznej,
Główne typy biomów lądowych
- leśne
tropikalny las deszcowy (dżungla)
las liściasty strefy umiarkowanej
borealny las iglasty (tajga)
- trawiaste
sawanna
step
pampa
preria
- tundra
- pustynie
- półpustynie
- zarośla twardolistne (makia, chapparal)
- mangrowe (zarośla nadbrzezne w strefie pływów)
Biomy lądowe | Rozmieszczenie | Warunki klimatyczne | Rodzaj gleby | Rośliny | Zwierzęta |
|---|---|---|---|---|---|
Tropikalny las deszczowy (dżungla) | Afryka równikowa, dorzecze Amazonki, Filipiny, Indonezja, Półwysep Malajski | T powyżej 17 st. C, opady 2400mm/rok | lateryty | Wielogatunkowy las wiecznie zielony, epifity, liany | Liczne gatunki ptaków, nadrzewne i latające ssaki, liczne płazy i bezkręgowce |
Las liściasty strefy umiarkowanej | Europa, Daleki Wschód, wschodnie obszary Ameryki północnej, Chile | T – zimą poniżej 0 st., latem powyżej 12 st., opady 750-2000 mm/rok | brunatne | Buk, grab, olsza, lipa, dąb, bogaty podszyt, bujne runo | Ptaki owadożerne (sikory, kowaliki), łosie, jelenie, dziki, borsuki, owady ściółki |
Borealny las iglasty | Wokółbiegunowa, północna: Europa, Azja, Ameryka | T – bardzo szeroki zakres (-30 st do + 20 st) | bielicowe | Drzewa iglaste: sosna, świerk, jodła, topola, brzoza, słaby podszyt | Wiewiórka, gronostaj, sobol, borsuk, lis, wilk, ryś, niedźwiedź, łoś, sójka, krzyzodziób, dzięcioły |
Sawanna | Afryka, Ameryka Pd, Australia | T 14-20 st. C , opady 200-1500 mm/rok, klimat sezonowy | czarnoziemy | Roślinność trawiasta, samotne drzewa, krzaczasty busz | Duże kopytne roślinożerne (słonie, zebry, antylopy), drapieżniki (lew, likaon, lampart), padlinożercy (hieny, sępy), gady, bezkręgowce (termity, mrówki, pająki) |
Tundra | Wokółbiegunowo, przede wszystkim na półkuli północnej | T –50 – 0 st. Opady poniżej 250 mm/rok | Oglejone, wieczna zmarzlina | Mchy, porosty, karłowate krzewiny, trawy, turzyce | Gryzonie, renifery, wół piżmowy, zając bielak, lis polarny, sowa polarna, komary |
Pustynie | Afryka Pn, środkowa Azja i Australia, zachodnie rejony Ameryki Pd | T bardzo zróżnicowana w ciągu doby, w nocy ujemna, opady poniżej 250 mm/rok | Pustynne, szaroziemy | Kserofity, sukulenty | Szarańczak, mrówki, skoczki pustynne, gday, wielbłądy |
Makia | Wokół Morza Śródziemnego, Pd Europa, Pn wybrzeża Afryki | Zima wilgotna, lato gorące i suche | Gęste zarośla, rośliny kolczaste, gaje oliwne, laury, mirty | Królik, daniel, kulczyk ☺ |
Biomy wód słonowodnych:
- otwarte oceany
- szelfy kontynentalne
- strefy międzypływowe
- zarośla namorzynowe
- estuaria
Zespoły organizmów ukształtowane są przez czynniki fizyczne:
- prądy morskie
- pływy
- ciśnienie (głębokość)
- temperatura
- natężenie światła
Słone bagna, namorzyny – wolno płynąca woda, duża zawartość materii organicznej i niewielki dopływ powietrza, namorzyny, rośliny słonolubne, bezkręgowce, bogate żerowiska ptaków
Obszary międzypływowe – podlegająca rytmowi pływów, skaliste bądź piaszczyste plaże regularnie odsłaniane, strefowo rozmieszczone glony, w piaski „filtratorzy” i inne bezkręgowce, miejsce żerowania ptaków
Szelfy kontynentalne – płytkie (ok. 130m) nagrzane, prześwietlone wody stwarzają bardzo korzystne warunki, są tu wysoko produktywne ekosystemy, lasy brunatnicowe, mszywioły, mięczaki, skorupiaki, gatunki ryb, rafy koralowe
Otwarte oceany – strefa powierzchniowa prześwietlona z bogatym fito- i zooplanktonem, wraz z głębokością środowisko ubożeje i spada liczba gatunków (drapieżne, detrytusofagi), organizmy bentosowe w strefie oaz hydrotermalnych
Biomy słodkowodne:
- wody stojące (jeziora, stawy)
- wody płynące (rzeki, strumienie)
- bagna, mokradła
Zespoły organizmów ukształtowane są przez czynniki fizykochemiczne:
- tempo przepływu wody
- zawartość biogenów
- temperatura
- natlenienie
- oświetlenie
Rzeki, strumienie – zmiana składu zespołów wraz z biegiem rzeki wynikające ze zmian szybkości przepływu wody
Jeziora, stawy – stratyfikacja pozioma, zmiany zawartości biogenów i natlenienia, eutrofizacja
Obszary wodno-błotne – występowanie na obszarach o nieprzepuszczalnym podłożu, z dużą ilością opadów, niewielka ilość biogenów, roślinność niska, tolerująca zalewanie
Agata_2 Bardzo przydatna praca ;)
odpowiedz