Prawo spadkowe

1. Prawo spadkowe – część prawa cywilnego. Jego przepisy zawarte są w kodeksie cywilnym. Prawo spadkowe to zespół norm regulujących losy majątku pozostawionego przez zmarłą osobę fizyczną.
2. POJĘCIA:
Spadek – ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego chwili jego śmierci. W skład spadku wchodzą prawa majątkowe (własność rzeczy, autorskie prawa majątkowe) oraz obowiązki (dług z tytułu kredytu)
Spadkodawca – zmarły, którego śmierć zapoczątkowuje proces dziedziczenia. Spadkodawcą może być tylko osoba fizyczna (także człowiek uznany przez sąd za zmarłego)
Spadkobierca – osoba, która dziedziczy lub mogłaby dziedziczyć po zmarłym, może to być osoba fizyczna i prawna.
Dziedziczenie – mechanizm przenoszenia prawa własności. W wyniku dziedziczenia spadkobierca nabywa spadek.
Otwarcie spadku – zdarzenie prawne, które pociąga za sobą przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego na spadkobierców.
Zstępni spadkodawcy – dzieci, wnukowie, prawnukowi.
Przejęcie spadku proste – przejęcie spadku bez ograniczeń odpowiedzialności za długi spadkowe.
Przejęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – przejęcie spadku z ograniczeniem odpow. Za długi spadkowe do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.
Zapis – zobowiązanie spadkobiercy w testamencie do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby np. wydania komuś księgozbioru
Zachowek – instytucja prawna chroniąca zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy na wypadek pominięcia w testamencie.
3. Dziedziczenie ustawowe – następuje wtedy, gdy spadkodawca nie zostawi testamentu. Następuje wg reguł podziału majątku między spadkobierców, zawartych w prawie spadkowym. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy, oraz jego małżonka. Dziedziczą oni w różnych częściach, z tym że cześć przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku to jego udział spadkowy przypada na jego dzieci w częściach równych. W braku zstępnych spadkobierców powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo. W braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada Skarbowi Państwa jego spadkobiercy ustawowemu.
4. Testament – jednostronna czynność prawna osoby fizycznej zawierająca rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci. Testament sporządzić może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testament jest ważny jeżeli:
- został sporządzony świadomie i przez swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.
- nie było w nim żadnego błędu
- nie został sporządzony pod wpływem groźby
5. Testamenty zwykłe:
- własnoręczny tzw. monograficzny – sporządza go spadkodawca spisując swoją ostatnią wolę pismem ręcznym oraz zaopatrując podpisem i datą
- notarialny – powstaje w ten sposób, że spadkodawca ustnie oświadcza notariuszowi swoją ostatnią wolę, a ten nadaje jej formę aktu notarialnego
- alograficzny – powstaje przez oświadczenie woli złożone przez spadkodawcę ustnie wójtowi lub innemu stale urzędującemu członowi władz gminy w obecności 2 świadków. Oświadczenie zostaje spisane w protokole i podpisane.
6. Testamenty szczególne: ustny, wojskowy, sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym