Klasyfikacja wód występujących w przyrodzie

Źródłem wody są naturalne zbiorniki :

1) wody opadowe
2) wody płynące
3) wody jezior
4) wody zbiorników sztucznych – zalewów
określane jako źródła powierzchniowe.

Jeżeli po wodę trzeba sięgać pod powierzchnie – wody podziemne wgłębne.

Oddzielną grupę stanowią wody źródlane, które wydobywają się samodzielnie na powierzchnię ziemi dzięki sprzyjającemu układowi warstw podziemnych.


Wody infiltracyjne
Wody opadowe pochodzące z opadów śniegu ujmowane są i wykorzystywane do lokalnego zaopatrzenia w wodę w okolicach górskich wysoko położonych nad dolinami oraz w okolicach oddalonych od innych źródeł. Ilość jest nieznaczna i bardzo zmienna. Woda taka zawiera bardzo duże ilości związków wypłukiwanych z powietrza oraz ze spłukiwania terenu, są miękkie, temperatura zbliżona do temperatury powietrza, jest mdła, nadaje się do spożycia po uzdatnieniu i dezynfekcji.

Wody płynące
Są to wody mało twarde, posiadają duże ilości zanieczyszczeń mechanicznych i organicznych. Duży wpływ na jakość mają ścieki, głównie przemysłowe, odprowadzane do wód otwartych. Temperatura wody 0,3I20LC. W zależności od pokrycia zlewni zmienia się mętność i barwa wody. Woda rzeczna wykorzystywana do celów bytowo-gospodarczych musi być zdezynfekowana. Możliwość wykorzystania zależy od wielkości i zmienności przepływu, od warunków hydrogeologicznych, od opadów, od ilości rumowiska wleczonego i unoszonego itp.

Wody stojące
Są to jeziora , zbiorniki naturalne i sztuczne. Mają korzystniejsze cechy niż wody płynące. Woda na głębokości 15 – 20 m jest z reguły klarowna, czysta, o temperaturze mało zmiennej, o malej ilości bakterii szkodliwych dla zdrowia. Przydatność zbiorników naturalnych i sztucznych zależy od ich głębokości, rodzaju dna, stopnia zarybienia, możliwości penetracji promieni słonecznych, ilości tlenu itp.


Rys. 1 strefy jakościowe wody w zbiorniku
1 - strefa przybrzeżna (litoralna)
2 - strefa przydenna – obie strefy zawierają wody nie nadające się do ujmowania wody
3 - strefa pelagiczna – zawiera wody nadające się do celów wodociągowych


Wody podziemne
Są to wody twarde , zawierają znaczne ilości rozpuszczonych związków mineralnych –żelaza, manganu oraz są często kwaśne (nadmiar dwutlenku węgla). Wody podziemne uważane są za najlepsze do celów wodociągowych. Z uwagi na duże zanieczyszczenie wód powierzchniowych zasilających wody gruntowe czasem trzeba dezynfekować. Temperatura jest stała i wynosi 7I12LC. Przy ujęciach wód podziemnych bierze się pod uwagę głębokość zalegania warstw wodonośnych i ciśnienie. Dla celów wodociągowych mogą być ujmowane wody ze strefy saturacji rys.2.



W zależności od głębokości zalegania rozróżnia się :
1) wody zaskórne – rys.3, występują pod samą powierzchnią ziemi, pozbawione warstwy ochronnej i strefy saturacji; głębokość zalegania od kilkunastu do 50cm p.p.t.; jakość niska, nie wykorzystuje się dla celów wodociągowych
2) wody podziemne płytkie – czerpane z niezbyt głęboko położonych warstw wodonośnych (nie płycej niż 3m); znajdują się w strefie saturacji, są oddzielone od powierzchni ziemi warstwą nieprzepuszczalną; zasilane są bezpośrednio od powierzchni terenu przez infiltrację wód opadowych rys. 5
3) wody wgłębne – pochodzące z głębiej położonych warstw wodonośnych; znajdują się w warstwach wodonośnych pokrytych utworami nieprzepuszczalnymi; prawie wcale nie są wrażliwe na zmiany klimatyczne; zasilanie odbywa się przez wychodnię albo za pośrednictwem innych warstw wodonośnych mających połączenie hydrauliczne z warstwą zasilaną np. przez szczeliną uskokową lub przez okno hydrogeologiczne rys.5,6; zwierciadło wód wgłębnych może być swobodne lub napięte rys.4; skład chemiczny zależy od rodzaju skał i warstw wodonośnych, przez które przepływa woda; temperatura zbliżona do średniorocznej temperatury powietrza danego regionu; kierunek przepływu zależy od układu warstw wodonośnych
4) wody głębinowe – zalegają głównie pod powierzchnią ziemi i są odizolowane wieloma kompleksami utworów nieprzepuszczalnych; są wysoko zmineralizowane; dla celów wodociągowych nie nadają się; są nieodnawialne i nie są zasilane


Oddzielną grupą wód podziemnych są wody źródlane – samodzielnie wydobywające się na powierzchnię terenu; schemat źródła skupionego rys.7


Główne typy źródeł :
źródła warstwowe rys.8
źródła szczelinowe rys.9
źródła uskokowe rys.10
źródła krasowe rys.11


Źródła możemy podzielić na :
1) źródła zstępujące (spływające) – woda wydostaje się na powierzchnię pod działaniem sił ciężkości
2) źródła wstępujące (bijące) – woda wydostaje się na powierzchnię pod ciśnieniem górnych warstw gruntu

Wadą źródeł naturalnych jest ich ograniczona wydajność, zaletą mała ilość bakterii, co pozwala na pobieranie wody bezpośrednio do spożycia (pitna).

Wody infiltracyjne są to wody pośrednie między wodami powierzchniowymi a podziemnymi; są to wody powierzchniowe, które wzbogacają zasoby wód gruntowych; potrzeba stosowania wzbogacenia wód gruntowych wynika z :
pod wpływem zbyt dużego czerpania wód z istniejących zbiorników wód gruntowych powoduje to systematyczne obniżanie się zwierciadła wód gruntowych – wiąże się to z zanikaniem podziemnego zbiornika, musimy te niedobory uzupełniać – proces ten to infiltracja sztuczna rys.12,13