Zarządzanie - podstawy

ZARZĄDZANIE- jest to celowe podejmowanie decyzji i działań prowadzących do osiągania założonych celów w sposób skuteczny i sprawny(dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów) lub celowe dysponowanie zasobami..

TRZY FORMY KIEROWANIA ORGANIZACJAMI:
1. Administrowanie (rządzenie) tytułem do kierowania SA kompetencje formalne.
2. Zarządzanie tytułem do kierowania SA kompetencje materialne
3. Przywództwo tytułem do kierowania SA kompetencje intelektualne( autorytet osobisty) umożliwiający współdziałanie z innymi ludźmi.

ZARZADZA SIĘ ZASOBAMI:
Ludzkimi, rzeczowymi, finansowymi, technologia, informacyjnymi.

SZCZEBLE ZARZADZANIA:
1 poziom (kierownictwo naczelne, dyrektor, prezes, z-ca prezesa)
2 poziom ( kierownik wydziału, zakładu, fili, departamentu)
3 poziom ( kierownik sekcji, zmiany, mistrz)
OBSZAR ZARZADZANIA – określony obszar, za którego odpowiada menedżer Np. szef kadr, marketingu,

FUNKCJE ZARZADZANIA:
Planowanie, organizowania, współdziałanie z ludźmi, kontrolowanie.

SZKOŁY I KIERUNKI ZARZĄDZANIA:
1. Klasyczna szkoła zarządzania człowiek jest traktowany instrumentalnie na podstawie stereotypu człowieka ekonomicznego biernego wykonawcy działań. Traktowany jak maszyna.
a) NAUKOWE ZARZADZANIE zajmuje się poprawa osiąganych wyników dotyczy zarządzania pracownikami poprzez analizę warunków pracy, szkolenia, dobór, wydajność…
b) ADMINISTRACYJNE ZARZADZANIE dotyczy zarządzania cala organizacja poszczególnymi jej działami i czynnościami.
2. Szkoła behawioralna- bierze pod uwagę ludzi ich zachowanie i postawy oraz relacje miedzy nimi i współdziałanie grupy ( człowiek społeczny)


a) Nurt stosunków międzyludzkich: jednostka i grupa w org. Ich zachowanie, przełożony w org. I ich zachowanie, integracja potrzeb pracowników z celami org.
b) Nurt potencjału ludzkiego- rozpatruje zachowania organizacyjne tj. zadowolenie z pracy, stres, motywacje, przywództwo, dynamikę grupowa, politykę org., konflikty.
3. Szkoła ilościowa (matematyczna) koncentruje się na opracowaniu modeli matematycznych będących uproszczeniem org. I zachodzących tam procesów do podejmowania decyzji.
4. Współczesne kierunki zarządzania
a) podejście systemowe traktujące org. jako wyodrębniona z otoczenia całość.
b) podejście sytuacyjne: kierownicy znają organizacje i otoczenie dla określenia zmian wykorzystuje się różne zmienne sytuacyjne.

SYSTEM jest to wyodrębniona cześć otaczającej nas rzeczywistości, która ma pewna wewnętrzną strukturę i relacje miedzy poszczególnymi jej częściami.

ORGANIZACJA jest systemem, który ma cel lub kilka celo. Jeśli jest wiele celów musza być spójne ze sobą nie mogą być sprzeczne.
RODZAJE ORG.:
-org.gospodarcze(przeds.) – Org. Niekomercyjne (fundacje) – org.administracyjne (samorządy, gmina ministerstwo) – org. Społeczne (zw. Zawodowe, partie polityczne)

PRZEDSIEBIORSTWO – stanowi zespół ludzi, środków materialnych, finansowych powołany do prowadzenia określonej działalności gosp.

OTOCZENIE ORG. Otoczeniem nazywamy wszystko co jest poza organizacja i może na nia oddziaływać.
RODZAJE OTOCZENIA:
- makrootoczenie( otoczenie ogolne tworzące warunki dzialania i funkcjonowania organizacj glownie polityczne, ekonomiczne, społeczne, techniczne, infrastrukturalne)
- mikrootoczenie – tworza go konkretne org, lub grupy ( konkurencja, dostawcy, odbiorcy, konsumenci)
+sterowalne (org. Może na nie wpływać – popyt)
+niesterowalne (prawo) • stale
• zmienne
• burzliwe
Cechy otoczenia wpływające na strukture organizacji:
Potencjal otoczeniua, złożoność otoczenia, niepewność otoczenia.

TYPY GRUP INTERESANTÓW:
1. WEWNETRZNE ( menedżerowie, pracownicy, kultura org.)
2. ZEWNETRZNE ( grupy finansujące org., dostawcy, odbiorcy, konkurujący, zw.zawodowe, spoleczenstwo)

METODY ANALIZY:
+ makrootoczenia ANALIZA PEST obejmujaca czynniki:
Polityczne, ekonomiczne, społeczne, technologiczne
+mikrootoczenia MODEL 5 SIŁ PORTERA uwzgledniajcy:
Rywalizacje miedzy istniejącymi org. Branży, pozycje i siłe przetargowa dostawców, pozycje i siłe przetargowa odbiorców, zagrożenie ze strony nowych konkurentów i ze strony substytutów.

CEL to do czego się dąży i chce się osiągnąć. ( treściowy i ilościowy)
-cele wyznaczaja nasze plany i decyzje
-cele zapewniaja nam poczucie kierunku działań
- wpływają na koncentracje naszych wysiłków
-pozwalaja w ocenie naszych postepów
MISJA to podstawowy cel org.

Zarzadzanie przez cele- obejmuje sformalizowane procedury rozpoczynające się od ustalenia celow i prowadzace do oceny ich realizacji.
CEL→ ZADANIA→WYNIKI

PLANOWANIE polega na świadomym ustaleniu kierunkow dzialania oraz podejmowania decyzji opartych na celach, faktach i dobrze przemyślanych ocenach.

ZASADY PLANOWANIA:
- Zasada zgodności wewn. (zbilansowania możliwości wykonawczych org. Z jej zasobami)
- Zasada ciągłości ( zachowanie harmonii w czasie i miedzy planami o różnym zakresie czasowym)
- Zasada wiodącego ogniwa ( opierajaca się na koncentracji na zagadnieniu najistotniejszym w org.)
- Zasada zupełności ( zawierajaca całościowy opis przedsięwzięcia i wszystkich czynnikow określających
- Zasada gospodarności ( optymalnego wyboru)

ETAPY PLANOWANIA:
(prognozowanie, programowanie, tworzenie planu) 1. Określenie celów działania, 2. Ocena sytuacji, 3. Ustalenie procedury, 4. Ustalenie harmonogramu planu, 5. przypisania odpowiedzialności, 6. Sprawdzenie możliwości realizacji kosztów planu

METODY I TECHNIKI PLANOWANIA:
Bilansowanie, eksrepolacja trendów, planowanie widowariantowe, plan.otwarte.

RODZAJE PLANÓW:
1. Rodzaje wg. Charakteru planu: strategiczne, taktyczne, operacyjne
2. Rodzaje wg ich pola : kompleksowe, problemowe, wycinkowe
3. Rodzaje wg czasu : dlugo, średnio i krótkookresowe,
4. Rodzaje planow wg charakteru dzalan np. plan zaopatrzenia, zatrudnienie, marketingu.

BARIERY PLANOWANIA:
• zmienne otoczenie
• brak informacji
• brak powiazania miedzy różnymi szczeblami zarzadzania

DECYZJA:
- wybór dotyczący przyszłych kierunków i sposobów działania
- proces intelektualno – emocjonalny który konczy się przeświadczeniem że wie jak osiągnąć cel
- wybór dobrowolny lub pod wpływem przymusu
PODMIOTEM DZIALANIA DECYZYJNEGO JEST DECYDENT KTÓRY:
Ma prawo wyboru ze zbioru możliwości; ma zdolnośc do podejmowania decyzji; ponosi odpowiedzialanosc za podjeta decyzje; jest zainteresowany w realizacji podjętego wyboru.

4 ETAPY PODEJMOWANIA DECYZJI :
- identyfikacja problemu decyzyjnego
- przygotowanie decyzji
- wybór decyzji
- realizacja decyzji


W procesie podejmowania decyzji występują:
Problem wymagający rozwiązania, podmiot podejmujący decyzje, zbiór wariantów możliwych decyzji, funkcja korzyści, inf. Wewn. I zewn, inne elementy w zależności od sytuacji i problemu

ZADANIA- sytuacja znana o zamkniętej i określonej strukturze
PROBLEMY- sytuacja nieznana gdy przynajmniej jeden z elementow struktury jest nieokreślony. Jest również problemem zadania którego dana osoba nie może rozwiązać za pomoca swoich wiadomości, wiedzy.
PROBLEM POWSTAJE W :
Sytuacjach nowych, trudnych i nieokreślonych.
SYTUACJA PROBLEMOWA:
Jest to nowy trudny lub nieokreślony układ miedzy ludzmi a elementami ich otoczenia który wymaga rozwaizania.
ROZWIAZANIE PROBLEMU: jest to ciąg czynności umysłowych i działań praktycznych podejmowanych w celu racjonalnego i skutecznego ich likwidowania.
PROCES ROZWIAZYWANIA PROBLEMU:
-faza formułowania problemu
-faza poszukiwan
- faza oceny i decyzji
- faza realizacji
- faza kontroli

PROCES DECYZYJNY ( przezwyciężanie przeszkod przy rozwiązywaniu problemow:
-ustalenie priorytetow
-uzyskiwanie istotnych informacji ( luki inf)
- metodyczne i staranne postepowanie

RACJONALNOŚĆ DECYZJI:
- rzeczowa ( dobór środków odpowiada prawdziwej sytuacji)
- metodologiczna (dobór środków jest właściwy w świetle posiadanej władzy)
- osiągalna ( satysfakcjonująca)

ANGAŻOWANIE INNYCH:
1. kiedy angażować innych?
Gdy inf jest niepełna, gdy problem nie jest dobrze określony, gdy musimy podjąć dobra decyzje, gdy podwładni nie zgadzaja się z decyzja
Lub roznia się miedzy soba w jej ocenie z wyborem,

UKLAD MOCY W ZESPOLE PRZY ROZW. PROBLEMU (DECYZJI):
- moc merytoryczna – wiedza umiejętności
- moc decyzyjna – zdolność przechowywania decyzji
- moc kohabitacyjna – zdolność łaczenia między konfliktami i sprzecznymi interesami.

TEORIA DECYZJI daży do opisywania, rozumienia i przepowiadania zachowań złożonych systemów składających się z istot ludzkich i przedmiotów. Celem teori decyzji jest dostosowanie dokładnych informacji na podstawie których można podejmowac decyzje.
CECHY TEORII DECYZJI:
- orientacja na podejmowanie decyzji
- efektywność ekonomiczna
- stosowanie metody naukowej
- posługiwanie się komp.
- podejście zespołowe
- podejście systemowe
KIERUNKI POSTEPOWANIA W PODEJMOWANIU DECYZJI:
+ilościowy – dąży do matematyzowania ujęcia procesu decyzyjnego, co umożliwiają procesy operacyjne
+jakościowe – ustalanie związków porównanie z normami i wartościami i wyciagniecie wnioskow

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE: istota jest integracja wszelkich orientacji, wymiarów i analiz organizacji fazy opracowania z realizacja i kontrole wymiaru technicznego, ekonomicznego, społecznego, organizacyjnego.
Zarzadzanie str. Opiera się na idei dopasowania organizacji do otoczenia a tam gdzie to możliwe zdobywanie nad nim kontroli.

STRATEGIA jest ogólnym programem określania celów i zamierzeń org. Oraz przyjęcie kierunków działania z uwzględnieniem reakcji na otoczenie.
MODEL STRATEGI:
1. Domena działania rodzaj produktów organizacji rodzaj odbiorców i obszaru dzialania
2. Przewaga strategiczna wyróżnianie się produktów określonymi cechami np. marka
3. Cele strategiczne – zamierzenie org. okreslajace Kierunek i zakres dzialania.
4. Programy funkcjonalne- sposób realizacji tych zamierzen.
Wizja= misja = cele = zadania = wyniki
WIZJA rozwoju i dzialania organizacji okresla jej dlugofalowa przyszłość i pozycje przy zalozeniu możliwie najlepszych uwarunkowan. Z wizji wynika misja .
MISJA okresla cele działań a te z kolei zadania do zrealizowania i spodziewanie wyniki.

CECHY STRATEGI:
Horyzont czasu i układ decyzji, zapewnienie zasobow, skupienie wysiłków, wszechobecnośc, efekty.
FUNKCJE STRATEGII:
-regulacyjna ( okresla polityke rozwoju org.)
- stymulacyjna ( rozwoj org)
- informacyjno-promocyjna
- kontrolno- koordynacyjna

ETAPY PRZYGOTOWYWANIA I WDRAŻANIA STRATEGI:
Analiza strategiczna, generowanie wyjściowych wariantow strategi, ocena i wybor strategi, przygotowania i wdrażanie strategii, kontrola i weryfikacja strategii.

ANALIZA STRATEGICZNA: jest to postepowanie badawcze którego celem jest ocena aktualnie realizowanej przez org.strategii zarzadzania oraz wytyczanie możliwych kierunków dalszej działalnośći w zależności od uwarunkowań otoczenia.
FUNKCJE ANALIZY STR:
Diagnostyczna, projekcyjna

Metody jednoczesnego badania otoczenia i organizacji:
1. ANALIZA SWOT obejmuje:
- analize org.
+ silne strony
+ slabe strony
-analize otoczenia
+szanse
+zagrożenia
2. ZRÓWNOWAŻONA KARTA WYNIKÓW umożliwia spojrzenie na organizacje z 4 perspektyw:
Klienta, wewn.procesów, rozwoju, finansowej. Metoda ta pozwala na :
- przełożenie wizji, misji i strategi firmy na cele operacyjne dla poszczególnych jednostek i pracownikow,

-okreslenie celow biznesowych
- określenie związków miedzy inwestycjami w rozwój firmy efektywności procesow i wynikami działalności
- ulatwia dostarczanie informacji o bieżącej sytuacji org,
Inf.te SA podstawa podejmowania decyzji

ZASADY ZARZADZ. STR:
1. Zasada celowości
2. Zasada myslenia strateg.
3.Zasada podejścia systemowego
4. zasada kreatywności
5 zasada integratywnosci
6. zasada współdziałania

ORGANIZOWANIE: tworzenie stanowisk pracy, grupowanie ludzi i zasobów materialnych w jednostki organizacyjne oraz kształtowanie więzi współpracy.

PROCES ORGANIZOWANIA
Szczegółowe ustalenie pracy, podzial ludzi na zadania i czynności, grupowanie zadan i pracownikow, ustalenie hierarhi org, integrowanie poszczególnych działów w zwarta całość, sprawdzenie skuteczności funkcjonowania org i wprowadzonych poprawek.
FORMALIZACJA ORGANIZACJI oznacza określenie i utrwalenie na pismie celow zadan regół i wzorcow wykonywania prac na poszczególnychstanowiskach.

Procedury i standardy w org. Okrwslaja:
Struktury org, Regulamin org

STRUKTURY ORG.
Jest to siec stanowisk pracy podzial uprawnien i odpowiedzialności oraz formalne współdziałania. Jest uszczegółowieniem strategii i wskazaniem kierunków dzialania .
ROLE ORG>- stanowiska pracy składające się z wykonywanych zadan, uprawnien niezbędnych do wykonania zadan oraz motywatorow ukierunkowujących dzialanie.
WIĘZ ORG- służbowa, funkcjonalna, handlowa, informacyjna.


Dzięki struktura odpowiadamy na pytania:
Jaki zakres i jakie formy przybiera specjalizacja stanowisk i Komorek? Za co kto odpowiada, za co jest odpowiedzialny? Jaki jest zakres formalizacji czynności i zadań? Jaka jest konfiguracja struktury?
TYPY STRUKTUR:

1. Str. LINIOWA każdy podwładny ma jednego przełożonego, przy czym może mieć charakter:
- str. Płaskiej
- str. Smukłej
2. Str. SZTABOWO-LINIOWA
Rodzaje sztabów:
-doradcze (komórka planowania)
-kontrolne ( księgowość, analiza kosztów)
- przyboczne ( asystent doradca)
Zadania sztabów: asystują przy naradach, recenzują i wartościują, zasięgają informacji, badają, doradzają, proponują, opracowują wytyczne.
3. Str. FUNKCJONALNA
Polega na tym ze pracownik liniowy podlega jednocześnie kilku przełożonym, z których każdy odpowiedzialny jest za jedna z funkcji zarządzania.
4. Str. MACIERZOWA
Powstaje poprzez narzucenie na funkcjonalny schemat powiązań poprzecznych ( zadaniowych). Maja dużą elastyczność działania i możliwość doboru specjalistów.

PROJEKTOWANIE STR.:
-projektowanie stanowisk pracy
-grupowanie stanowisk pracy ( wg. Wyrobu, klienta, lokalizacji, podobnych czynności)
-ustalanie rozpiętości zarządzania i podporządkowania stanowisk
- określenie stopnia centralizacji i decentralizacji.
TEORIA PROJEKTOWANIA IDEALNEJ STR:
+ 5 głównych części org.
+5 mechanizmów koordynujących
+ 9 parametrów str.org
+ 6 grup uwarunkowań
GŁÓWNE CZĘŚCI ORG:
1.Wierzchołek strategiczny ( 1 poziom zarządź)
2. Rdzeń operacyjny ( pracownicy wykonawczy)
3. Linia średnia ( 2 i 3 poziom)
4. Technostruktura (pracownicy zajmujący się aktualizacja i kontrolowaniem standardów)
5. Personel pomocniczy

ZMIANA jest to przejście org. Ze stanu dotychczasowego do stanu innego i jednoznacznie odmiennego.

RÓZNA NAZW FAZ:
1. Narodziny, młodość, wiek średni, dojrzałość i schyłek
2. Wstępna, rozwoju dojrzałości regresu i upadku lub rekonstrukcji lub odrodzenia

CYKL ŻYCIA ORG:
-cykl rozwoju org., tj. przystosowanie org. Do dalszego jej trwania i rozwoju
- kryzys org. Utrata możliwości do dalszego efektywnego jej funkcjonowania
CYLK ROZWOJU ORG WYNIKA Z:
+ cyklu życia produktu
+analizowania warunków jej działania (otoczenia i rynku)
+ przygotowania programów i strategii uzyskanie nadwyżki ekonomicznej
+ wprowadzenie zmian
+ zapewnienie sfinansowania wprowadzonych zmian
+aktywnej roli menedżerów

RODZAJE ZMIAN W ORG:
Wg.charakteru zmian:
• Regresyjne (-)
• Adaptacyjne (-) – (+)
• Innowacyjne (+)
Wg. Kryterium sterowalności:
• Planowane
• Nieplanowane

OBSZARY ZMIAN W ORG:
- strategia
-struktura i projekt org.
- technika i operacje
- ludzie

DECYZJE O ZMINACH MAJA:
Wymiar strategiczny, kosztowy i efektywnościowy.

MODELE PROCESU ZMIAN:
1. Model czynnych badan ( analiza, proces uczenia się, wykształcenie potrzeby zmiany)
2. Trójfazowy model Lewina ( rozmrożenie, zmiana, stabilizacja równowagi
3. Wielofazowy model zaplanowanej zmainay( poszukiwanie, planowanie, działanie, integracja)

TWÓRCZOŚĆ nazywa się realizowanie działania, które maja na celu otrzymanie wytworów oryginalnych i użytecznych (nowych)

PROCES TWÓRCZY OBEJMUJE FAZY:
-preparacja ( wyszukiwanie i przygotowywanie)
- inkubacja ( wylęganie pomysłu)
- olśnienie ( narodziny pomysłu)
- weryfikacja ( kontrola)

FAZY WPROWADZENIA ZMIAN:
_ inwencja (wytworzenie nowego pomysłu)
- innowacja ( wprowadzenie pomysłu, w Zycie)
- imitacja (proces zastosowania innowacji)

INWENCJA łączy się z twórczym myśleniem i powstaniem nowej wiedzy a innowacja jest akumulacja wiedzy.
INNOWACJA to nowy nieznany sposób zaspokajania nowych potrzeb, który można odnowić do wszystkich aspektów działalności ludzkiej( techniczna, ekonomiczna, organizacyjna, administracyjna)

RODZAJE INNOWACJI:
Proste i złożone, materialne i niematerialne, procesów produkcyjnych i produktów, oryginalne i nieoryginalne, pracooszczedne, kapitalooszczedne, neutralne, substytucyjne i addytywne, strategiczne i taktyczne
MOTYWY WPR.INN ( ekonomiczne, ergonomiczne, społeczne)
KORZYSCI WPR.INN:
Oszczędność materiałów lub pracy, poszerzanie zdolności produkcyjnych, zmniejszanie kosztów produkcji, zwiększanie elastyczności produkcji, zmniejszanie obciążenia środowiska, zwiększenie zalet wyrobów, utrzymanie się na rynku, opanowanie nowych segmentów rynku.
PRZEBIEG PROCESU INNOWACYJNEGO W ORG:
-generowanie pomysłów
-doskonalenie i rozwój pomysłów
-zastosowanie pomysłów
-wprowadzenie produktu na rynek
-wzrost popytu na nowe produkty
-upowszechnienie innowacji
- ograniczenie stosowania innowacji

WSPIERANIE INN. W ORG:
Stworzenie klimatu twórczości, system nagradzania, przedsiębiorczość wewnątrzorganizacyjna

PRZEZWYCIĘZENIE OPORU WOBEC ZMIAN: uświadomienie, wyjaśnianie informowanie; szkolenie doradzanie doskonalenie; ułatwienie poparcie; uczestnictwo i wciąganie ludzi; negocjacje i uzgodnienia; manipulacje i wymuszenie.
KIEROWANIE LUDZMI to zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, aby członkowie org.współpracowali ze sobą w interesie org.

SPRAWOWANIE WŁADZY MOŻNA UJĄĆ W 3 WYMIARACH:
-waga władzy, ( w jaki sposób spraw,€jacy władzę wpływa, aby zamierzone czynnoosci zostały zrealizowane
- zasięg władzy ( l.podwladnych)
- zakres władzy ( l. Zachowań poddających się władzy)
Sprawowanie władzy może mieć charakter przymusu wpływu i współdziałania
POSTACIE WŁADZY:
Wymuszania, nagradzania, legalna, przedstawicielska, ekspercka, odniesienia
SPRAWOWANIE WŁADZY WYNIKA Z :
formalnej pozycji kierownika, wiedzy, osobowości, charyzmy, uczucia.
AUTORYTET:
-formalny
-rzeczywisty

WYMIARY PRZYWÓDZTWA:
Wspierania, ułatwinie współdziałania, wzbudzanie entuzjazmu, ułatwienie działań.
GŁÓWNE ZRÓDŁA PRZYWÓDZTWA:
Władza, autorytet, osobowość i charyzma.
STYLE KIEROWANIA:
+autokratyczny, demokratyczny, liberalny,
- opresyjno – autokratyczny, autokratyczno życzliwy
+ konsultatywny, partycypacyjny
MOTYWOWANIE to ogół bodzców, pobudek oraz stan gotowości ludzi do określonego zachowania się działania.
.Motywowanie wewn – wynika z potrzeb danego człowieka
Mot. Zewn. Wynika z zachęt ( system nagród i kar)
FUNKCJE PŁAC:
Dochodowa, motywacyjna, kosztowa, społeczna.
BODZCE NIEMATERIALNE:
Pochwały, poszerzenia zakresu odpowiedzialnośći, ambitniejsze zadania, awanse.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI jest zespolem działań polegających na kształtowaniu zasobów ludzkich zdolnych do realizacji jej celów obejmujących przyciąganie rozwoj i utrzymanie efektywnie dzailajacej kadry.