PODZIAŁ ZWIĄZKÓW. BUDOWA TLENKÓW
I. Wszystkie związki nieorganiczne dzielimy na:
1. tlenki EO, np. CaO, CO2
2. wodorki EH, np. NH3
3. wodorotlenki EOH, np. Ca(OH)2
4. kwasy HR, np. HNO3
5. sole MR, np. CuSO4
6. inne związki, które nie tworzą odrębnej grupy ze względu na brak cech wspólnych. Przykładem takiego związku może być węglik wapnia CaC2 zwany karbidem.
W 1992 roku otrzymano nowy związek, azotek węgla o wzorze C3N4, który charakteryzuje się twardością większą od diamentu. Porównywalną, ale mniejszą twardość mają jeszcze kwarc, karborund i azotek krzemu Si3N4, a z metali tylko wolfram może się z nimi porównywać.
Tlenki są to dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami.
EO
gdzie: E – dowolny pierwiastek, O – tlen
II. Pierwiastki grup 1, 2 i 13 układu okresowego tworzą tylko tlenki, w których metal znajduje się na jednym stopniu utlenienia, np. Na2O, CaO, Al2O3.
Nazwy tlenków tworzy się dodając do wyrazu „tlenek” nazwę pierwiastka w dopełniaczu, np. CaO – tlenek wapnia. Jeśli ten występuje na więcej niż jednym stopniu utlenienia, w nawiasie pisze się jego stopień cyfrą rzymską, np.
Cu2O tlenek miedzi (I)
CuO tlenek miedzi (II)
SO2 tlenek siarki (IV), ale dopuszczalna jest nazwa dwutlenek siarki
SO3 tlenek siarki (VI) lub trójtlenek siarki
P2O5 tlenek fosforu (V) lub pięciotlenek fosforu
III. Wszystkie tlenki można podzielić na tlenki metali i tlenki niemetali.
IV. W tlenkach metali grup 1, 2, 13 duża różnica elektroujemności między metalem a tlenem powoduje znaczny udział jonowego charakteru wiązań (60% - 90%) i dlatego tlenki tych metali określa się jako związki jonowe.
W tlenkach metali bloku d kowalencyjność wiązań wzrasta w miarę wzrostu stopnia utlenienia pierwiastka i w pewnym momencie przeważa.
Jonowe kryształy tlenków metali są zbudowane z kationów metali i dwuujemnych jonów tlenkowych O2-.
Ponieważ kationy metali leżących w bloku d układu okresowego są często barwne, więc i tlenki tych metali są barwne.
V. Niemetale, których elektroujemność jest zbliżona do elektroujemności tlenu, tworzą z nim tlenki o wiązaniach kowalencyjnych spolaryzowanych.