Ważne aspekty poruszane w "Dżumie" Alberta Camusa

1. ORAN (symbol reifikacji) - miasto nijakie, pozbawione rośliności, każde i żadne zarazem, pełne banalnych ludzi, bez przeczucia klęski. Miasto portowe zwrócone tyłem do morza o absurdalnym planie zabudowy- nie jest otwarte na świat, przepływ ludzi.
2. Mieszkańcy pozbawieni są wyższych potrzeb, są prymitywni, żyją we śnie, marazmie, wegetują, nie ma między nimi dialogu, wspólnego celu.
3. W czasie zagłady ludzie kompletnie oddzielają sie od siebie, zagłuszają w sobie lęk alkoholem i tanimi rozrywkami. Są zdumieni, kompletnie nieprzygotowani na nadchodzący kataklizm.Ogarnia ich psychoza, chcą przeciwstawiać sie zakazom.
4. Bernard Rieux uważa, że przyzwolenie na chorobę, bierność, pasywność, pogrążanie się w apatii jest gorsze niż sama dżuma, jest jakby przyzwoleniem na jej rozprzestrzenianie się.

~DŻUMA: choroba, epidemia, zaraza, śmierć, zagłada, klęska, szczury jako zwiastuny choroby (swoista klamra kompozycyjna - rozpoczynają i wieńczą kronikę)
ZŁO
~DŻUMA: ideologia totalitarna reifikująca (uprzedmiotowująca) ludzi, zagłada ludzkości, degradacja człowieczeństwa, faszyzm, nazizm

5. "Dżuma" to powieść o: skrajności, walce z chorobą, samotności w cierpieniu, postawach wobec katastrofy.
6. Parabolicznie "Dżuma" to powieść o: walce ze złem w jakiejkolwiek postaci, walce ze słabościami, które paraliżują nature ludzką; dojrzewaniu do walki, odkrywaniu siebie na nowo.
DATA: Parabolę cechuje bezczasowość, przekazuje ona prawdę uniwersalną, ogólnoludzką, ponadczasową. Akcja dzieje się w 194.roku - może dziać się zawsze. Powieść pokazuje archetypową sytuację - zachowania ludzi wobec cierpienia, wobec śmierci.

7. Miejsca wspólne (loci communes) "Dżumy" i opowiadań Borowskiego:
- Oran i obóz to miejsca nijakie, puste
- nadzieja życia; każdy chce przeżyć, przetrwać, kreślić plany życiowe
- postawa ludzi świadcząca o egoizmie
8. TEODYCEA - pogląd broniący sprawiedliwości Boga wobec zarzutów istnienia zła (Bóg zawsze jest sprawiedliwy, a śmierć, ból tej sprawiedliwości nie przekreśla).

OBECNOŚĆ EGZYSTENCJALIZMU W "DŻUMIE"
1. Prekursorem egzystencjalizmu był Duńczyk Kierkegaard. A głównymi myślicielami: Heidegger, Jaspers, a także Camus.
2. Egzystencjalizm był szczególnie nośny w literaturze powojennej, obrachunkowej, gdyż potrafił oddać istotę przeżyć obozowych i wojennych.
3. Nurt laicki - Sartre, Heidegger
Nurt chrześcijański - Jaspers, Marcel
4. Egzystencjalizm głosił:
- wolność (--> wyboru)
- wybór (--> za który jesteśmy odpowiedzialni)
- odpowiedzialność (--> za wolność wyboru, bo nie ma nikogo, kto mógłby rozliczyć nas z życia)
5. Egzystencjalizm stawiał nacisk na absurdalną doczesność - życie to samotność, lęk, wewnętrze rozdarcie na somę i psyche. Receptą na zniwelowanie pesymizmu ludzkiej egzystencji jest odszukanie celu w życiu.
6. Heroiczny pesymizm polega na życiu, podejmowaniu wyzwań, pomimo wiedzy, że istnienie to sinusoida ("raz na wozie, raz pod wozem" ;) ).
7. "W ludziach więcej zasługuje na podziw niż na pogardę" (B.Rieux) - ukazuje tym samym niezachwianą wiarę w człowieka.

"MIT SYZYFA" - (fragm. z podręcznika do pracy w domu) - mit Camusa jest reinterpretacją mitu greckiego o królu, który za kradzieże oraz plotkowanie o życiu bogów został przez nich skazany na wieczne męczarnie przy wtaczaniu głazu pod górę. Camus poszerza ten mit o analizę psychologiczną bohatera, gdy stoi on u podnóża góry w chwili przerwy, gdy głaz po raz kolejny spadł.

"Dżuma" a "Mit Syzyfa" - Syzyf skazany jest na straszny, z góry przesądzony los, ale przyjmuje go, mowiąc TO MÓJ LOS i w ten sposób zyskuje przewagę nad bogami, anonimową karą, złem.
1. Czy działania Syzyfa są metaforą ludzkiego losu?
Tak, bo kamień może stać się symbolem trudu, innego dla każdego człowieka. Praca Syzyfa jest cykliczna, tak jak prace ludzkie., także często bezowocne. Współczesny robotnik, wykonując codziennie tę samą pracę podziela w pewien sposób "absurdalny los Syzyfa".
2. Czym jest "milcząca radość Syzyfa"?
Radość ta wypływa z przekonania, że los został dany, przeznaczony mu z góry, ale, że należy do niego właśnie, że jest sposób na "uwłaszczenie" losu. Działania są jego własne, odnalazł sens i cel życia.
3. Jakie elementy filozofii egzystencjalnej dostrzegasz w tekście?
- Syzyf jest samotny, opuszczony przez własne poczucie Absolutu, Transcendencję
- jest odosobniony w cierpieniu
- absurdalność doczesności - Syzyf nie może zmienić swego przeznaczenia
- heroiczny pesymizm Syzyfa
- odnalezieniu celu w życiu - jest nim walka
4. Co to znaczy, ze człowiek jest zbuntowany?
Pomimo świadomości absurdu swego życia (narodził się, by umrzeć), własnej niemocy, człowiek stara się pokonać własną fizyczność, somatyczne, cielesne oraz psychiczne ograniczenia i nie ustaje w walce o swoje "szczyty".
5. Wskaż funkcję świadomości.
Świadomość własnego losu czyni człowieka bohaterem tragicznym. Świadomość potęguje więc wielkość Syzyfa - pomimo tej wiedzy wytrwał w walce.