Kultura hellenistyczna

Kultura hellenistyczna- terminem tym określa się kulturę, która wykształciła się po podbojach Aleksandra Wielkiego. Była ona efektem osiedlania się Greków w nowych ośrodkach, do których przynosili własne tradycje i osiągnięcia, konfrontowane ze zdobyczami starych cywilizacji Bliskiego Wschodu. W wyniku rozpadu państwa Aleksandra powstawały wielkie monarchie i nowe społeczności. Wytworzył się nowy język grecki. Nowa kultura miała charakter elitarny i obejmowała przede wszystkim miasta i wyższe warstwy społeczne nowych państw. Ludność wiejska pozostawała poza jej zasięgiem, często odnosząc się do niej wrogo.

Okres ten zaowocował wielkim rozwojem filozofii, m.in. powstaniem obok Akademii i Gimnazjum nowych szkół filozoficznych- stoickiej i epikurejskiej. Szczególne znaczenia kultura hellenistyczna miała dla rozwoju nauk, przede wszystkim geografii, astronomii, medycyny, matematyki i mechaniki. Powstała słynna Biblioteka Aleksandryjska, będąca również wielkim ośrodkiem badawczym. Fazę wielkiego rozwoju przeżywały sztuki plastyczne, głównie rzeźba. Najważniejszym ośrodkami kultury stały się Aleksandria, Pergamon, Rodos i Ateny.

Rzeźba i malarstwo
W hellenistycznej rzeźbie i malarstwie wzrost zainteresowań analitycznych, zrozumiały w epoce gwałtownego rozszerzenia się horyzontów i konfrontacji różnych środowisk, spotyka się z równie zrozumiałymi próbami kontynuowania osiągnięć epoki klasycznej, rozwijania się jej zdobyczy, podtrzymywania zagrożonych przez nowe możliwości tradycji. W tej skomplikowanej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera w sztuce temat i fabuła. Duży wpływ ma literatura, zamiłowanie do satyry, parodii, dramatyczności, sielanki, liryki. Kształtują się nowe gatunki: pejzaż, portret, rodzi się zainteresowanie wszelką anormalnością i egzotyką. Wszystko to razem sprawia, że sztuka hellenistyczna w wielu wypadkach jest sztuką nowatorską. Cechuje ją nieznany dotychczas rozmach, efektowność, swoboda, świeckość zainteresowań.

Architektura
W architekturze hellenistycznej planuje się całe miasta, komponuje imponujące zespoły śródmiejskie, złożone z regularnych, zamkniętych kolumnowymi portykami placów i otaczających je budowli, takich jak otwarta, podłużna hala kolumnowa, hala sądowa- bazylika, siedziba władz miejskich- prytanejon, sala zgromadzeń. Powstają również liczne teatry, gimnazjony i stadiony. Wznosi się pałace. Elementy architektoniczne stosowane są z dużą swobodą, łączone w różnorodne, często kilkukondygnacyjne, bogate układy. Efekt fasad uzupełnia dekoracja rzeźbiarska wnętrz- stiuki, malowidła i mozaiki.

Nad wszystkimi budowlami tego typu górowały wspaniałe, piętrzące się malowniczo budowle akropolu wzniesione przez Eumenesa II. Nad górną agorą i jej otoczeniem dominował ogromny taras z monumentalnym założeniem ołtarza Zeusa i Ateny.

Aleksander słynął z zamiłowania do nauki i z odwagi. Podczas licznych podbojów dążył do tego, aby grecka kultura i sztuka rozprzestrzeniły się po całym imperium. Mimo to chciał dowiedzieć się wszystkiego o podbitych rejonach. Armii wodza towarzyszyli greccy uczeni. Zdobywali informacje o geografii, świecie roślinnym, zwierzęcym i wierzeniach ludów. Aleksander zawsze zabierał w podróż swą bibliotekę, licząca ponad 10 000 zwojów.

Latarnia morska na Faros- uważana za jeden z 7 cudów świata. Licząca ponad 100m wysokości latarnia morska na wyspie Faros należała do najbardziej efektownych budowli w świecie starożytnym. Umieszczone na jej szczycie lustra polerowanego brązu odbijały światło słoneczne oraz światło palącego się tam ognia na odległość 48km, dzięki czemu latarnia była stale widoczna.

Słynna Biblioteka- Ptolemeusz I, jeden z wodzów Aleksandra, a później król Egiptu, chciał uczynić z Aleksandrii ośrodek nauki. Na początku III w.p.n.e założył słynną Bibliotekę Aleksandryjską, na której półkach zabrał blisko 500 000 zwojów poświęconych astronomii, fizyce, medycynie, matematyce, poezji i filozofii. Był to największy zbiór wiedzy ówczesnego świata.