III deklinacja , czyli jak przez to przebrnąc

Warto wiedziec :)

1. Do III Deklinacji naleza rzeczaowniki wszystkich 3 rodzajów o różnych zakończeniach w N.Sg. , ale mające w G.Sg. wspólsną końcówke -is .

2. W III Deklinacji wyróżniamy 3 grupy tematowe tj.:
* Grupa SPÓŁGŁOSKOWA
* Grupa SAMOGŁOSKOWA
* Grupa MIESZANA

Te 3 grupy różnią się od siebie końcówkami 3 przypadków :

typ SPÓŁGŁOSKOWY SAMOGŁOSKOWY MIESZKANY
przypadek

Abl.Sg. e i e
G.Pl es, a,mf, m es, ia, f,n es,a, mf, n
N.Pl um ium ium


mam nadzieje ze jest to czytelne...

Jak rozpoznac według którego typu odmieniac ?


Gr.SPÓŁGŁOSKOWA

1) imparisyllaby, które przed -is w G.Sg. mają 1 spółgłoske
2) wyjątki -> rodzina z psem i wieszczem ( wyjasnie pozniej) **


Gr. SAMOGŁOSKOWA

1) rzeczowniki, które w N.Sg. zakonczone sa na -al, -e, -ar
2) parisyllaby, r. zenskiego , pochodzenia greckiego , zakonczone w N.Sg. na -is (Acc.Sg.-in)
3) parisyllabiczne nazwy miast i rzek zakonczone w N.Sg. na -is ( Acc.Sg. - im)
4) przymiotniki w stopniu równym



Gr. MIESZANA

1) imparisyllaby, które przed -is w G.Sg. mają grupę spółgłoskową
2) parisyllaby zakonczone w N.Sg. na -es oraz na -is ( pochodzenia łacinskiego)




uf.... to niestety trzeba wyryc na pamiec


Okreslenie rodzaju rzeczownika


R. żenski - rzeczowniki zakonczone w N.Sg. na : go, do , io ; aus, as ; is, x ; es <- par.
R. męski - ------------ || ---------------------- na: er, os ; or, o , es <- imp.
R. nijaki - ------------ ||----------------------- na: ur, n, a ; us , t , a ; ar ; c , e, l , t ;

kocówki ułozyłam w sposób , dzieki ktoremu łatwiej je zapamietac - gdy pojedyncze litery tworza słowo - słowa oddzielone sa srednikami :)) ( stad np. w rodzaju nijakim dwa razy pojawia sie koncówka "a"






przykłady odmiany


senator, senato"r"is - senator

1. określam grupe -> jest to gr. SPÓŁGŁOSKOWA ( przed -is ma tylko 1 spółgłoske "r")
2.okreslam rodzaj -> "or" to koncowka meska

sg.

N. senator senator -es
G. senator-is senator -um
D. senator-i senator -ibus
Acc. senator-em senator-es
Abl. senator-e senator- ibus
V. senator senator -es





carmen , carminis - piesn

1. gr. SPÓŁGŁOSKOWA
2. r. nijaki - " n" to koncowka r. nijakiego / przypominam ze w r. nijakim N.Sg =Acc.Sg = V. Sg

Sg. Pl.
N. carmen carmin - a
G. carmin-is carmin - um
D. carmin-i carmin - ibus
Acc. carmen carmin - a
Abl. carmin-e carmin- ibus
V. carmen carmin - a



animal, animalis - zwierze

1. gr. samogłoskowa ( "- al ")
2. r. nijaki -> " L"

Sg. Pl.
N. animal animal - ia
G. animal-is animal - ium
D. animal-i animal-ibus
Acc. animal animal-ia
Abl. animal- i animal-ibus
V. animal animal-ia






navis, navis - okręt

1. gr. mieszana ( parisyllaba zakonczona w N.Sg na - is pochodzenia łacinskiego)
2. r. żenski "is"

Sg. Pl.
N. navis nav- es
G.nav-is nav- ium
D.nav-i nav-ibus
Acc. nav-em nav-es
Abl. nav-e nav-ibus
V. navis nav- es







** Rodzina z psem i wieszczem to rzeczowniki nalezace do grupy spółgłoskowej :

pater, patris - ojciec
mater, matris - matka
frater , fratris - brat
juvenis, juvenis - młodzieniec
sencs, senis - starzec
vates, vatis - wieszcz
canis, canis - pies
parents, parentum - rodzice ( tylko l. mnoga!)


Mam nadzieje ze chociaz troche udałomi sie pomóc :))
Powodzenia !