Naród, czynniki narodotwórcze

NARÓD - jest zbiorowością terytorialną o określonym składzie etnicznym, wytworzoną w procesie dziejowym jako wspólnota o podłożu gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym, przejawiająca sie w świadomości swych członków.

CZYNNIKI NARODOTÓRCZE rewolucja francuska - narodziny narodówwięź emocjonalna z krajem wspólny język, zwyczaje, obyczaje. jednolite zasady wspołżycia i cele wspólnota interesów stosunki i zależności społ. czynniki narodotwórcze - literatura, muzyka i malarstwo

WSPÓLNE TERYTORIUM jest podst.warunkiem formowania sie narodów, które nalezy traktować jako wspólnoty terytorialne. Terytorium jest wartością materialną i obiektywną.Stad tez łatwo o ukształtowanie sie do w stosunku do niego w mierę zbliżonych odniesień emocjonalnych zw.ze świadomością narodową.

WSPÓLNE POCHODZENIE ETNICZNE decyduje o takich wartościach wyróżniających dany dany naród, jak język, zwyczaje i obyczaje.W obrebie jednego narodu mogą występowac pewne różnice, również językowe (gwara i dialekty np.górale)
WSPÓLNA ORGANIZACJA POLITYCZNA ułatwia przekształcenie się zbiorowości w naród. Państwo wyznacza jednolite zasady współżycia i cele. Wiele państw ma charakter wolnonarodowy. Pojawiaja się konflikty na tle etnicznym oraz tendencje sepratystyczne.

INTEGRACJA GOSPODARCZA zapewnia powiązanie znacznej większości społeczeństwa wspólnym interesem ekonomicznym. Czynnik ten wynika z powstania gospodarki towarowej i ukształtowania się rynków narodowych.

INTEGRACJA SPOŁECZNA plega na przeobrażaniu się luźnych grup społecznych w dużą zbiorowość społeczną. Małe plemiona przeobraziły sie w stosunki i w zależności społ.- powst.narodu.

WSPÓLNA KULTURA jest jednym z najważniejszych czynników narodotwórczych. Jest elementem który wyróznia dany naród spośród innych. Wartoscia kultury jest język (w przeszłosci - pieśni, legendy i przysłowia). Mickiewicz, Słowacki, Wyspiański, Sienkiewicz. Do kształtowania tożsamości narodowej jest równiez kultura ludowa, oraz duma z osiągniec miedzynarodowych.

ŚWIADOMOŚĆ NARODOWA
przejawem świadomości narodowej są postawy patriotyczne i nacjonalistyczne(zj.negat.) Do negatywnych postaw zw.ze świadomością narod. zaliczamy : ksenofobię, szowinizm i rasizm. Kontrowersyjną postawą jest kosmopolityzm

PATRIOTYZM (rodak,ojczyzna) jest to postawa poszanowania i umiłowania ojczyzny, rzeytelnego wypełniania podstawowych obowiazków, które konstytucja nakłada na każdego obywatela. Powinnosci: słuzba wojskowa i obrona ojczyzny, troska o wspólne dobro i stan środowiska naturalnego, przestrzeganie prawa i płacenie podatków. Patriotyzm wymaga stawiania dobra kraju ponad interes osobisty, troski o dobro wspólne, nawet rezygnacji z własnych korzyści - silna więź emocjonalna i społeczna z narodem.

NACJONALIZM (naród) jest ideologią lub postawą społeczno-polityczną, w której gł.wartością jest naród. Opiera sie na przekonaniu, ze członkowie kazdej narodowości powinni dążyć do utworzenia odrębnego państwa. Sprzyja kształtowaniu sie poczucia tożsamości narodowej, jednoczy w dążeniu do niepodległości lub obrony suwerenności kraju. Nacjonalizm moze tez kultywując przekonanie o wyższości własnego narodu nad innymi, usprawiedliwiać ekspansję i agresją wymierzona w inne grupy etniczne, narody, lub zaostrzac konflikty.
KOSMOPOLITYZM (obywatel świata) jest to postawa społeczno-polityczna, która opiera sie na założeniu, że ojczyzną człowieka jest cały świat, zasady organizacji państw narodowych są przestarzałe, a wiezi narodowe i historyczne - pozbawione znaczenia. Takie stanowisko prowadzi do zaniku patriotyzmu i odcinaiu sie od tradycji, kult.narod. Pojęcie nacechowane negatywnie.

KSENOFOBIA (strach przed obcym) jest to postawa niecheci, wrogosci wobec ludzi obcych rasowo, religijnie lub etnicznie i tworzonej przez nich kultury.Wyrasta z poczucia wyższości własnego narodu i pogardy wobec innych , czesto wynika z niezrozumienia odrębnosci obcych kultur, zachowan. Brak tolerancji, wiaze sie z nacionalizmem. Mozna to znalesc w jezyku np zabojady,kacapy, makaroniarze. Nacechowane nagatywnie.

SZOWINIZM jest to skrajna postać nacjonalizmu. Wyraza sie w bezkrytycznym stosunku do własnego narodu, niedostrezganiu jego wad i wyolbrzymianiu zalet. Towarzyszy tu pogarda, nienawiśc wobec innych narodów. Ideologia prowadzi do nietolerancji, wyzysku i dyskryminacji.
RASIZM jest to teoria głoszaca że wartość człowieka zależy od jego rasy. Według rasistów są bowiem rasy lepsze i gorsze, wyzsze i niższe. Konsekwencją ttego jest uprzywilejowanie jednych, a dyskryminacja drugich. Eksterminacja Żydów, Cyganów, Słowian... Podłożem jest antagonizm miedzy narodami.( antysemityzm,nazizm)

MNIEJSZOŚCI NARODOWE (3% PO WOJNIE 1945) powiat Sejny - Litwini wsch-pd w.podlaskie - Białorusini zach. w.opolskie - Niemcy Orawa i Spisz - Słowacy powiat kłodzki i strzeliński - Czesi duze miasta Warszawa i Łódz - Zydzi rozproszeni w.dolnośląskie i zach.pomorskie - Ukraińcy
Mniejszości narodowe w Polsce maja szczególne prawa polityczne (reprezentacja w parlamencie), a tekże prawo do swobodnej działalności kulturalnej, religijnej i oświatowej