Cele, zasady i instrumenty polityk wspólnotowych UE

Polityka Handlowa
Zasady pol. Handlowej:
· zmian stawek celnych,
· zawierania umów celnych i handlowych,
· ujednolicenia środków liberalizacyjnych,
· polityki eksportowej,
· środków ochronnych podejmowanych w przypadku dumpingu i subsydiów.
4 Podstawowe wolności gospodarcze:
1. swobodny obrót towarami
2. swobodny przepływ ludzi
3. swobodny przepływ usług
4. swobodny przepływ kapitału.
Geograficzne zróżnicowanie wspólnej pol handlowej:
W krajach wysoko rozwiniętych wyróżniamy 2 grupy krajów:
1. kraje które opierają współpracę z UE na funkcjonowaniu europejskiego obszaru gospodarczego.
2. kraje które opieraja współpracę z UE na KNU

Podział instrumentów ochrony rynku:
Są 2 grupy
1. środki tradycyjne obejmujące cła, kontyngenty, import, ceny minimalne
2. środki nowoczesne są to środki przeciwdziałające szkodliwemu importowi.

Polityka Rolna
Artykuł 33 TWE określa cele pol rolnej:
· zwiększanie wydajności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technicznego, racjonalizacji produkcji i optymalizacji wykorzystania czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej,
· zapewnienie ludności wiejskiej odpowiedniego standardu życia,
· stabilizacja rynków rolnych,
· bezpieczeństwo żywnościowe,
· gwarancja rozsądnych cen dla konsumentów.
Zasady
Wspólną politykę rolną określają trzy główne zasady, zdefiniowane w 1962 roku:
· jednolity rynek - oznacza on swobodny przepływ produktów rolnych na całym obszarze UE; jednolity rynek regulują jednolite mechanizmy na całym obszarze UE,
· preferencja wspólnotowa - oznacza ona, że na rynku unijnym produkty rolne UE są traktowane preferencyjnie i mają przewagę cenową nad produktami importowanymi z państw trzecich; rynek wewnętrzny znajduje się pod ochroną przed produktami importowanymi z krajów trzecich po niskich cenach i przed znacznymi wahaniami na światowym rynku,
· solidarność finansowa - oznacza ona, iż wszystkie wydatki, mające swoje źródło w realizacji WPR, są finansowane przez budżet Wspólnoty (fundusz FEOGA).
· Współodpowiedzialność producentów- oznacza to że we wspólnocie zostały przyjęte max progi produkcyjne.
Te zasady wskazują na to że pol rolna charakteryzuje się :
- Interwencjonizmem pol ekonomiczna realizowana przez państwo ma na celu ingerowanie w rozwój pol rolnej
- protekcjonizmem służy ochronie unijnej produkcji
są 2 subpolityki:
1. pol rynkowo – cenowa instrumenty które w sposób bezpośredni oddziaływają na procesy produkcyjne
2. pol strukturalna – wykorzystują różne kategorie cen, odnosi się to do interwencji wewnętrznej na obszarze rynku Unii Europejskiej. Służą do ochrony zewnętrznej przed importem.
Instrumenty:
- instrumenty do wspomagania polityki cenowej:
- ceny minimalne, interwencyjne, skup interwencyjny, kontyngenty i płatności kompensacyjne
- Instrumenty, które zwiększają opłacalność eksportu towarów z UE:
- refundacje eksportowe i dopłaty wyrównawcze
- Instrumenty, które skłaniają do ograniczenia napływów konkurencyjnych towarów z poza krajów członkowskich:
- cło i kontyngenty
Instrumenty (z innego źródła):
1. wspólna organizacja rynku rolnego i towarzysząca jej silna stabilizacja cen, osiągana w wyniku interwencji na rynku wewnętrznym, obciążenia importu i ograniczenia (w odniesieniu do mleka i cukru) produkcji
2. poprawa podstaw produkcji przez wspieranie przedsiębiorstw rolnych
3. poprawa struktury urynkowienia
4. subwencje w celu wyrównania uwarunkowanych naturalnie różnic
5. programy specjalne dla regionów upośledzonych i na rzecz przyjaznych dla środowiska sposobów produkcji

Polityka Ochrony konsumenta
ZAKRES I CELE POLITYKI
Wspólne działania państw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w dziedzinie ochrony konsumenta rozpoczęły się już w pierwszej połowie lat 70., ale w zapisach traktatowych te zagadnienia pojawiły się dopiero kilkanaście lat później. Jednolity Akt Europejski z 1986 roku wprowadził pojęcie „wysokiego poziomu ochrony konsumenta”. Kolejny przełom nastąpił na początku lat 90., gdy Traktat z Maastricht (1992) podniósł ochronę konsumenta do rangi polityki wspólnotowej.

Zgodnie z art. 153 TWE, Wspólnota Europejska dąży do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, czemu mają służyć: ochrona zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospodarczych konsumentów oraz wspieranie ich prawa do informacji, edukacji i organizowania się.

Cele:
· ochrona zdrowia i bezpieczeństwo konsumentów,
· ochrona ekonomicznych i prawnych interesów konsumentów,
· prawo do rzetelnej informacji, rozbudowa systemu informacji.
· ochrona prawna,
· reprezentowanie konsumentów na szczeblu narodowym i komunalnym.

Cele i kierunki działania polityki konsumentów:
1. osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego
2. zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi
3. zapewnienie konsumentom pełnej, rzetelnej, obiektywnej informacji umożliwiającej podejmowanie racjonalnej decyzji
4. stworzenie warunków rozwoju i pogłębianie wiedzy konsumenckiej oraz możliwości pełnej reprezentacji interesów nabywców przez nadzorcze organy konsumentów
5. zbudowanie efektywnego systemu dochodzenia roszczeń.
Strategia polityki ochrony konsumenta na lata 2002-2006
Przyjęta 7 maja 2002 roku strategia polityki ochrony konsumenta na lata 2002-2006 (COM 2002 (0208) final), zawiera trzy główne cele do zrealizowania w tej dziedzinie. Są to:
· wspólny wysoki poziom ochrony konsumentów w UE,
· skuteczne stosowanie reguł z dziedziny ochrony konsumenta,
· włączenie organizacji konsumenckich w realizację polityk wspólnotowych.
Osiągnięcie tych celów ma pomóc w łączeniu polityki konsumenckiej z innymi politykami wspólnotowymi, zwiększyć korzyści konsumentów wynikające z utworzenia jednolitego rynku, a także przygotować UE do rozszerzenia.
Instrumenty dzielą się na
1. instrumenty państwowe
2. instrumenty indywidualne
3. instrumenty mieszane.
Instrumentami są programy działania z zakresu polityki konsumentów.
W szczególności instrumenty:
- prawne
- ekonomiczne
- psychologiczne
- ekologiczne
- etyczne
Z tego najbardziej znane to rejkojmie i gwarancje
Polityka Przemysłowa
Cele:
- poprawa warunków dla przedsiębiorstw o dużej wydajności produkcyjnej, zorientowanych na inwestycje i zdolnych do międzynarodowej konkurencyjności, szczególnie przedsiębiorstw małych i średnich
- umocnienie zdolności konkurencyjnej poprzez wspieranie badań i rozwoju, korporacji i ułatwień w trakcie dostosowywania struktur.
Instrumenty:
1. inicjowanie i popieranie międzynarodowych konsultacji i kooperacji
2. po jednomyślnej decyzji rady również wspieranie określonych działań państw członkowskich
Wyróżnia się 2 podejścia do pol przemysłowej:
1. Liberalne – odnosi się do pozytywnej polityki przemysłowej celami są
tworzenie stabilnego środowiska makroekonomicznego, ograniczenie subsydiowania przemysłu, stworzenie warunków otwartego handlu, wspieranie innowacji technologicznych.
2. Szerokie – cechuje się interwencją w sektorach gospodarczych z wykorzystaniem różnych instrumentów podatkowych , subsydiów bezpośrednich a także innych protekcji handlowych.
W raporcie Bangemanra określono wspólnotowe zasady:
1. sektorowej pomocy państwa
2. horyzontalnej pomocy państwa

W traktacie o UE ramowo określono zasady MŚP:
1. konieczność stworzenia korzystnego otoczenia dla działania MŚP i współpracy między nimi
2. zachęcanie firm do współpracy z ośrodkami badawczymi i naukowymi dla rozwoju technologicznego
3. ich rola w kształtowaniu spójności ekonomicznej i społecznej, harmonijnym rozwoju i niwelowaniu różnic rozwojowych między regionami.
Cele w kreowaniu konkurencyjności przemysłu wspólnotowego:
1. przyspieszenie adaptacji przemysłu do zmian strukturalnych
2. tworzenie warunków dla inicjatyw i rozwoju przedsiębiorstw zwłaszcza MŚP
3. tworzenie sprzyjającego klimatu współpracy między przedsiębiorstwami
4. stymulowanie lepszego wykorzystania potencjału przemysłowego w polityce innowacyjnej, badawczej i przemysłowej
Rozwinięcie tych celów:
5. promocja inwestycji niematerialnych – badania, rozwój, własność intelektualna, edukacja, szkoła
6. rozwój współpracy przemysłowej
7. ochrona uczciwej konkurencji wewnętrznej i zewnętrznej co oznacza ograniczającą rolę pomocy państwa
8. zmiana roli władz publicznych
Cele długookresowe:
1. likwidacja barier w przemieszczaniu się czynników produkcji na obszarze ugrupowania
2. tworzenie szerokiego rynku zbytu
3. popieranie gałęzi przyszłościowych
4. współdziałanie w dostosowaniu przemysłu do konkurencji na rynku światowym.
Cele krótkookresowe:
1. ochrona gałęzi schyłkowych
2. pomoc rządowa dla przedsiębiorstw lub branż przeżywających okresowe trudności
Cele te realizowane są przez:
1. pomoc finansową
2. popieranie badań
3. transfer technologii





POLITYKA TRANSPORTOWA

CELE:
1. całościowe rozwiązanie zagadnienia przemieszczania osób i towarów w obrębie europejskiego rynku wewnętrznego, a także z i do państw trzecich
2. zagwarantowanie rozwoju transportu w sposób jak najmniej obciążający środowisko i po niskich kosztach ogólnogospodarczych
3. stworzenie multimodalnego międzynarodowego systemu transportu, sprzyjającego integracji i współpracy przewoźników lądowych, wodnych i powietrznych

INSTRUMENTY:
1. dyrektywy i rozporządzenia
2. zapewnienie pomocy finansowej
3. koordynacja polityki i środków podejmowanych przez poszczególne państwa
4. wspieranie badań i rozwoju technologicznego w zakresie transportu
5. układy z państwami trzecimi

Celem wspólnej polityki transportowej jest usuwanie barier we wszystkich gałęziach transportu. Ma temu służyć ujednolicanie przepisów technicznych, podatkowych i socjalnych, promowanie swobodnej konkurencji oraz znoszenie dyskryminacji przewoźnika ze względu na jego siedzibę.
Celem wspólnej polityki transportowej jest sukcesywne usówanie barier w każdej dziedzinie transportu: śródlądowym, morskim, kolejowym itd. Poprzez ujednolicanie przepisów, harmonizowanie, promowanie konkurencji, znoszenie dyskryminacji przewoźnika.


Na mocy Traktatu o Unii Europejskiej, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r., zostały wprowadzone zmiany do przepisów art. 75 (obecnie art. 71) TWE, określającego zakres wspólnej polityki transportowej. Oprócz wspólnych zasad transportu między krajami UE oraz warunków świadczenia usług transportowych przez przewoźników, którzy nie mają stałej siedziby w kraju wykonywania usługi, przedmiotem decyzji na szczeblu wspólnotowym są odtąd również środki mające na celu poprawę bezpieczeństwa transportu. W bezpośrednim związku z polityką transportową pozostają przepisy o tworzeniu i rozwoju sieci transeuropejskich w dziedzinie infrastruktury transportu (art. 154-156 TWE).

Zasady polityki transportowej
Podstawowe zasady wspólnej polityki transportowej zostały sformułowane już w latach 60. i do dziś nie uległy większym zmianom.
Działania unijne w dziedzinie transportu opierają się na:
· wolnej i uczciwej, ale kontrolowanej konkurencji,
· wolności wyboru środka transportu przez użytkownika,
· równym traktowaniu przez władze środków transportowych i przewoźników,
· finansowej i handlowej niezależności przedsiębiorstw transportowych,
· idei wspólnotowej koordynacji inwestycji w infrastrukturę transportową.
Polityka transportowa UE od początku opierała się na założeniach:
1. inwestycje z zakresu infrastruktury transportowej zaowocują korzyściami w rozwoju gospodarki
2. sprzyjanie wolnej konkurencji oraz uwalnianie przewoźników od wielu regulacji ograniczających ich działalność w UE podniesie ich wydajność w działalności gospodarczej w tym też transportowej
3. skracanie czasu dostawy, zarządzanie czasem uznano jako jeden z elementów doskonalenia funkcjonowania tej dziedziny gospodarki.

Podstawowe problemy wspólnej polityki transportowej:
1) nieskuteczne mechanizmy konkurencji
2) przestarzałe struktury przedsiębiorstw (kolej, żegluga śródlądowa)
3) propozycja Komisji Europejskiej określająca globalną strategię wspólnoty , transportowego rynku wspólnotowego, w której podkreśla się konieczność stosowania środków fiskalnych i zaostrzenie technicznych standardów przejazdów
4) podjęcie działań na rzecz rozwoju europejskich przejazdów zintegrowanych. Przewiduje tworzenie sieci ogólnoeuropejskich włączających kraje Europy środkowej i wschodniej. Transeuropejskie korytarze (multimodalne)

Podstawy polityki UE w dziedzinie ochrony środowiska.
− Argument etyczny
Każda żywa istota ma prawo do życia, a gatunek ma prawo do przetrwania. (np. dyrektywa ptasia)
− Argument o dobru ogółu
Opiera się na związku pomiędzy degradacją środowiska (brudna woda – choroby, zanieczyszczone powietrze – zaburzenia w oddychaniu, hałas – stres). Artykuł 130 traktatu ustanawiającego WE wymienia ochronę zdrowia ludzkiego jako jeden z powodów prowadzenia polityki ochrony środowiska.
− Argument ekonomiczny
Wspólne standardy w zakresie ochrony środowiska są podstawowym warunkiem funkcjonowania rynku Unii. Brak zharmonizowanego prawodawstwa odnośne do ochrony środowiska spowodowałoby
stan, w którym ci którzy przestrzegają wymogów ochrony środowiska, ponosili by koszty powstałe wskutek działalności tych, którzy tego nie robią.

Zasady Polityki UE
− Wysoki poziom ochrony środowiska.
Polityka ochrony środowiska musi uwzględniać badania naukowe, warunki środowiskowe w
regionach Wspólnot, koszty o korzyści działań Wspólnoty na tym obszarze oraz ekonomiczne i
społeczne warunki Wspólnoty i poszczególnych jej regionów.
− Podejmowanie środków ostrożności.
Zasada ta oznacza, że przede wszystkim należy unikać szkód w środowisku naturalnym o ile jest to
możliwe.
− Zasada zapobiegania.
Rozumiana jako zapobieganie skutkom zanieczyszczenia u samego źródła i niedopuszczanie do tego,
by przenikały one do środowiska.
− Zasada „zanieczyszczający płaci”.
Szkody ekologiczne powinny być ponoszone przez tych, którzy je spowodowali.
− Zasada integracji.
Została ustalona w Artykule 3c Traktatu Amsterdamskiego. Ochrona środowiska musi być
zintegrowana z wszystkimi dziedzinami polityk Wspólnotowych.
− Zasada subsydarności.
Oznacza, że UE zaczyna działać dopiero wówczas, gdy jest w stanie zrobić więcej niż jej kraje
członkowski.
− Rozwój zrównoważony.
Rozwój zrównoważony jest to taki rozwój, który spełnia potrzeby czasów obecnych, nie naruszając
zdolności przyszłych pokoleń do spełniania ich własnych potrzeb.
UE zaangażowała się w zasadę rozwoju zrównoważonego, podpisując „Agendę 21”.

CELE:
1. zachowanie środowiska i poprawa jego stanu
2. ochrona zdrowia ludzkiego
3. rozważne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych
4. popieranie międzynarodowych przedsięwzięć na rzecz rozwiązywania regionalnych i globalnych problemów ochrony środowiska

INSTRUMENTY:
1. akty prawne głównie dyrektywy dotyczące norm oceny jakości środowiska,
2. normy postępowania (normy emisji, budownictwa i komunikacji)
3. normy produkcyjne (graniczne wartości obciążenia lub emisji danego produktu)
Wskazać można na pewne zasady związane z polityką ekologiczną:
1. Przezorności – przesunięcie ciężaru dowodu, albowiem zgodnie z tą zasadą ciężar dowodu spoczywa na osobie i instytucji, które chcą podjąć działalność
2. stosowanie działań zapobiegawczych – podejmowanie działań zanim może powstać szkoda w środowisku
3. naprawienie szkód – źródło szkody powinno być naprawione w miejscu bądź blisko jej powstania
4. zasada „zanieczyszczający płaci” – polega na alokacji kosztów, zapobieganiu i kontroli zanieczyszczeń i zmierza ku racjonalnemu wykorzystaniu ograniczonych zasobów środowiska
5. zasada subsydiarności – każde państwo samo ma sobie w tej dziedzinie przywrócić równowagę
6. zasada integracji – uznaje rolę sektora ekonomicznego, który ma być siłą napędową dla zmian w środowisku.
Są też inne zasady np. zasada subsydii)

Instrumenty realizacji polityki ochrony środowiska:
1) prawo wtórne
- rozporządzenia
- dyrektywy
- decyzje
2) instrumenty rynkowe
- zachęty
- bodźce ekonomiczne i fiskalne
- opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska
- karty ekologiczne
- odpowiedzialność cywilna
3) mechanizmy wspomagania finansowania ochrony środowiska przez państwo
- bezpośrednie lub pośrednie subwencje
- finansowanie z budżetu UE
- finansowanie z projektów realizowanych w ramach funduszy strukturalnych
- pomoc kredytowa Europejskiego Banku Inwestycyjnego
4) opłaty, kary oraz opłaty produktowe będące źródłem funduszy za usunięcie szkód

Instytucje UE do spraw ochrony środowiska:
1. Europejska Agencja Ochrony Środowiska. Czerwiec 1990. siedziba jest w Kopenhadze. CELE: zapewnienie szerokiego rozpowszechnienia wiarygodnych informacji, stymuluje planowanie i zastosowanie technik, programowanie stanu środowiska
2. Komisja Ochrony Środowiska – funkcjonuje z ramienia Rady Europejskiej. 1970. Współpracuje z Dyrekcją Federalną Środowiska. CELE: osiągnięcie wysokiego poziomu środowiska, poprawa jakości życia, wzrost wydajności środowiska,

POLITYKA STRUKTURALNA (REGIONALNA)

Podstawowe zasady polityki regionalnej:
1. zasada subsydiarności – poszerzenie zakresu spraw przekazywanych w geście władz lokalnych i regionalnych
2. zasada monitorowania i oceny poziomu rozwoju regionalnego oznaczająca konieczność systematycznej informacji statystycznej jak i również stałych analiz służących do pomiaru międzynarodowych zróżnicowań
3. zasada montażu finansowego – dotyczy inicjowania współfinansowania niższych przedsięwzięć przez podmioty publiczne i prywatne działające w danym regionie
4. zasada programowania polityki regionalnej – konieczność realizowania długookresowej polityki regionalnej w oparciu o strategiczne programy rozwoju regionalnego
Poprzez te zasady ma łączyć, tworzyć warunki do wykorzystania spójności.

Cele polityki regionalnej (początkowo było ich 6):
1. wspieranie i strukturalne dostosowanie regionów zacofanych gospodarczo
2. restrukturyzacja obszarów dotkniętych upadkiem przemysłu
3. zwalnianie długoterminowego bezrobocia oraz ułatwienie młodzieży a także innym grupom społecznym wejścia w życie zawodowe
4. przystosowanie siły roboczej do zmian w systemie produkcji
5. wspieranie obszarów rolniczych: przyspieszanie dostosowań w ramach wspólnej polityki rolnej, pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów miejskich
6. wspieranie obszarów słabo rozwiniętych z niską gęstością zaludnienia


Cele dzielą się na:
1. cele horyzontalne – dotyczą wyodrębnionej grupy ludności bez względu na miejsce zamieszkania i obejmują całą UE
2. cele regionalne – przyznają pomoc określonemu regionowi (dotyczy regionów priorytetowych)
Cele na lata 2000-2006
1. udzielenie pomocy regionom zacofanym w rozwoju społeczno – gospodarczym
2. ekonomiczna i społeczna restrukturyzacja regionów przejawiających problemy strukturalne – ten cel obejmuje ok. 20% populacji dawnej 15-stki
3. harmonizacja i modernizacja systemów edukacyjnych, szkolnych i zatrudnienia
Cele polityki strukturalnej:
1. obejmuje on regiony zapóźnione w rozwoju. Kryterium jest PKB na mieszkańca poniżej 75%, tereny słabo zaludnione
2. prowadzone są działania prowadzące do odbudowy terenów silnie uzależnionych od gałęzi gospodarki
3. w jego ramach ma służyć modernizacji rynku pracy poprzez szkolenie, inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz poprzez poprawę dostępu do miejsc pracy

Instrumenty realizacji celów są poprzez wykorzystanie funduszy strukturalnych:
1. Europejski fundusz rozwoju regionalnego – skierowany jest na inwestycje produkcyjne służące tworzeniu i utrzymywaniu miejsc pracy, zwiększenie atrakcyjności regionów.
2. Fundusz spójności – inwestycje w dziedzinie infrastruktury, chodzi o kierunki, które aktywizują działalność gospodarczą sieci komunikacyjne, transportowe, energetyczne. Odbudowa upadających terenów miejskich i wiejskich. Finansowanie inicjatyw zmierzających do zwiększenia miejscowego potencjału gospodarczego, usługi dla transferu nowych technologii, poprawa dostępu do środowisk finansowych. Inicjatywy wspierania o zasięgu ponadgranicznym finansowaniu stypendiów, doświadczeń
3. Fundusz orientacji i gwarancji rolnictwa – ustanowiony w 1964 r. Obejmuje finansowanie przedsięwzięć związanych z rozwojem regionalnym i przystosowaniem do nowych wyzwań regionów wiejskich. Orientacja ma nakierowywać na rozwój i zmiany strukturalne w rolnictwie. Gwarantowanie realizacji celów dominuje we wspólnej polityce rolnej. W ramach tego funduszu są zachęty do odchodzenia z rolnictwa, finansowanie kierunkowych przekształceń zróżnicowania produkcji rolnej, wydatki związane z poprawą infrastruktury wiejskiej, finansowanie procesów związanych ze scalaniem ziemi, inwestycje o charakterze agroturystycznym oraz inwestycje uwzględniające działalność rzemieślniczą na wsi, wydatki na ochronę środowiska, rozwój i poprawa stanu zalesienia, doradztwo związane z rolnictwem itd.
4. Finansowy instrument orientacji rybołóstwa – znaczna część państw UE posiada rozwiniętą gospodarkę związaną z rybołóstwem. Został stworzony w 1993. służy do finansowania przedsięwzięć modernizujących i restryktyzujących rybołóstwo.
5. europejski fundusz socjalny – utworzony w 1960 roku. Nakierowany na działania związane z zapewnieniem harmonijnego rozwoju społeczno-gospodarczego. Odzwierciedla pogłębianie się spójności społeczno ekonomicznej w procesie integracji
6. fundusz Kohezji (spójności) – powstał w 1993. Ustanowiony w kontekście nowo przyjętych państw członkowskich (Grecja, Hiszpania). Finansuje przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska oraz rozwoju sieci transportowych.


POLITYKA SPOŁECZNA


Najważniejsze sprawy polityki społecznej:
1. sprawy pracownicze, bezpieczeństwo, ochrona pracy, higiena pracy
2. swoboda przepływu pracowników i zabezpieczenie społeczne
3. walka z bezrobociem
4. polityka równości i zwalczania dyskryminacji
5. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu – zwiększenie udziału w zatrudnieniu oraz dostępu do usług, pomoc dla niepełnosprawnych, emigrantów, młodzieży, grup na drodze patologii życiowej i mobilizacja odpowiednich instytucji w tym zakresie.

Instrumenty:
1. Instytucja minimalnego dochodu – minimum środków na utrzymanie. Konsekwencja ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie europejskiej karty społecznej z 1961. w karcie jest zapisane że w celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa należy zapewnić każdej osobie, która nie posiada dostatecznych zasobów ani też zdolności do zapewnienia sobie odpowiednich warunków życia przyznania odpowiedniej pomocy w przypadku choroby i opieki.
2. Świadczenia pieniężne na rzecz rodziny - stanowią one jedną z ważniejszych form pomocy dla rodzin z dziećmi. Obejmują: zasiłki porodowe, rodzinne, świadczenia dla dzieci niepełnosprawnych, dla samotnych rodziców, alimentacyjne