Renesans-odrodzenie

Mianem renesansu, czyli odrodzenia określa się epokę w dziejach kultury europejskiej, której początki przypadają na wiek XIV we Włoszech i na przełom wieków XV i XVI w krajach Europy Północnej, a koniec na przełom XVI i XVII wieku.
Charakter renesansu kształtowały ważne wydarzenia społeczno-polityczne:
rozpad jednolitej struktury feudalnej, reprezentowanej przez potęgi cesarstwa i papiestwa,
jednoczenie się rozbitych państw (Hiszpania, Francja, Polska, Szwajcaria),
dążenie do zjednoczenie narodowego (np. Włochy),
wzrost znaczenia miast i dojście do głosu nowej warstwy społecznej - mieszczaństwa,
wynalezienie ruchomej czcionki drukarskiej w 1450 roku,
wielkie odkrycia geograficzne (Ameryka, Indie),
rozwój kultur narodowych, wykształcenie się języków,
mecenat,
reformacja.

Umysłowość renesansu

Światopogląd renesansowy jest bardzo optymistyczny, opiera się bowiem na przekonaniu, że stworzony przez Boga ład kosmiczny i ziemski jest wieczny i niezmienny. Dla człowieka tych czasów stanowiło to gwarancję nienaruszalności i niezmienności spraw ludzkich. Stwierdzenie, że świat jest harmonijny i piękny, że jest odbiciem boskiej doskonałości, jest zarazem stwierdzeniem, że człowiek jest zdolny poznać, przeniknąć i zrozumieć prawa nadane przez Boga naturze.
Podstawowy sens renesansowej filozofii sprowadza się do poszukiwania odpowiedzi na pytanie: jak żyć?
Humanizm
Głównym składnikiem kultury renesansu jest prąd umysłowy zwany humanizmem. Nazwę przywykło się wywodzić od sławnego zdania komediopisarza Terencjusza: “Homo sum - humani
nihil a me alienum puto” (Człowiekiem jestem - nic, co ludzkie, nie jest mi obce).
Bezpośrednie inspiracje czerpał z filologii i literatury antyku, odkrywanej na nowo dzięki działalności przybyłych do Włoch licznych uczonych greckich ze zdobytego przez Turków Konstantynopola.
Ośrodkiem zainteresowania humanizmu był człowiek, jego osobowość oraz społeczne i przyrodnicze uwarunkowania jego życia.
Przekonanie o autonomiczności ludzkiego rozumu i jego możliwościach poznawczych wsparte zostały licznymi odkryciami naukowymi (np. M. Kopernika), które zmieniły tradycyjny pogląd na świat i na miejsce człowieka
w nim.
Literatura

Dante Alighieri Głównym utworem Dantego, a zarazem jednym z największych dzieł w literaturze światowej jest “Boska komedia”. Dante pisał go przez wiele lat. Ten ogromny poemat, liczący ponad czternaście tysięcy wierszy w stu pieśniach, dzieli się na trzy części: “Piekło”, “Czyściec” i “Raj”.
Bohaterem utworu jest sam poeta odbywający wędrówkę po zaświatach. Po Piekle i Czyśćcu oprowadza go Wergiliusz, przez kręgi niebieskie aż po Empireum - Beatrycze. Pielgrzymka po zaświatach ma charakter symboliczny: przedstawia wznoszenie się człowieka z upadku i grzechu przez poznanie swych win i pokutę do świętości. Rozległa skala obrazów zawiera syntezę całego dorobku myśli i sztuki średniowiecznej (władza cesarska wiedzie ku szczęściu doczesnemu, religia objawiona zsyła natchnienie, a Kościół oświeca w dążeniu do szczęśliwości niebieskiej. Celem ludzkiego życia jest Bóg). Jednak ogrom różnorodnych spraw zawartych w utworze świadczy, że Dantemu zależy bardziej na ukazaniu głębi ludzkich przeżyć. Podczas wędrówki targają nim różnorodne uczucia, myśli, doznania, dążenia. Dlatego też poemat można traktować jako historię wyzwolenia człowieka, jego wznoszenie się po szczeblach poznania aż do najwyższego, jakby rajskiego, poznania rozumowego pojęcia ideałów, dobra i mądrości.
Franciszek Petrarka :“Sonety do Laury” to 317 wierszy powstałych prawdopodobnie w latach 1330-1365. Dzielą się na “Wiersze ku czci Laury żywej” i “Wiersze ku czci Laury martwej”. Tematem zbioru jest historia miłości poety do kobiety, miłości będącej tak silną namiętnością, że wobec niej ustępują najszlachetniejsze i najszczytniejsze ideały. Wokół dziejów tej niezwykłej miłości, skupiają się różnorodne niepokoje moralne, aspiracje religijne, marzenia i rozmyślania filozoficzne. Poeta dąży do odebrania przeżyciom i wydarzeniom ich naturalnych barw, indywidualnych akcentów, by zachować jedynie to, co jest uniwersalne i ponadczasowe. “Sonety” idealizują uczucie i kobietę, a poeta, niczym psychoanalityk, pragnie przede wszystkim ukazać osobiste emocje miłosne ujęte w kunsztowną formę artystyczną.