Społeczeństwo Egiptu

Ludnosc starozytnego Egiptu dzielila sie na kilka warstw. Najliczniejsza z nich stanowili chlopi. Stanowili oni ponad 90% ludnosci. Pracowali na ziemi nalezacej do wladcy, która jedynie dzierzawili. Wydajnosc upraw byla wysoka, gdyz przy zapewnieniu odpowiedniej ilosci wody uzyskiwano nawet trzykrotny plon w ciagu roku. Chlopi byli ludzmi wolnymi. Ich praca byla bardzo ciezka. Musieli oni recznie czerpac wode z rzeki i przelewac ja do kanalów irygacyjnych. Dopiero duzo pózniej zaczeto stosowac zuraw, który znacznie ulatwil prace ludnosci chlopskiej. Chlopi byli zobowiazani do licznych prac na rzecz panstwa. Byla to przede wszystkim konserwacja kanalów oraz prace na rzecz panujacego (np. budownictwo). Obok rolnictwa ludnosc trudnila sie takze rzemioslem. Podstawowym materialem do wytwarzania narzedzi byl kamien, róg i kosc. Drewno bylo w Egipcie drogie, gdyz sprowadzano je z odleglych krain, glównie z Libanu. Egipcjanie poznali sztuke obrabiania metali. Najpierw byla to miedz, pózniej braz, a dopiero w I tysiacleciu p.n.e. zelazo. Egipcjanie sztuke obróbki zelaza poznali za posrednictwem bliskowschodnich królestw Mitanni i Hetytów. Dosc wczesnie uzywano w Egipcie zlota i srebra do wyrobu dziel sztuki oraz jako srodka platniczego. Juz w czasach Starego Panstwa Egipcjanie utrzymywali bliskie kontakty handlowe z odleglymi krainami, z których sprowadzali wyroby luksusowe (mirra, drewno cedrowe i hebanowe, kosc sloniowa, zloto, srebro), eksportujac w zamian zboze, tkaniny, ceramike.

Wyzsza od chlopów i rzemieslników grupe spoleczna tworzyli urzednicy. Korpus urzedniczy byl wewnetrznie zróznicowany i obejmowal wiele szczebli: od zwyklego wiejskiego pisarza do najwyzszego dostojnika - wezyra. Droga do urzedów byla dluga i bardzo zmudna. Wiodla ona przez nauke w szkolach. Zdobyte wyksztalcenie zwalnialo z ciezkiej pracy fizycznej. Droga ta byla otwarta takze dla zdolnych ludzi z nizszych warstw spolecznych. Sprawny aparat urzedniczy zapewnial dzialanie panstwa. Podobna role pelnili kaplani. Rozbudowany panteon wymagal wielu osób do obslugi swiatyn i rozbudowanych form kultu religijnego. Wzrost potegi kaplanów prowadzil czasem do konfliktów z wladza panstwowa. Kaplani niekiedy odgrywali role czynnika destabilizujacego panstwo, gdyz dazyli do wzrostu znaczenia swych swiatyn. Rola kaplanów wzrastala wskutek bogactwa swiatyn do tego stopnia, ze zaczeli oni siegac po wladze za czasów VII - X dynastii. XII dynastia byla faktycznie dynastia kaplanów boga Amona z Teb.

Najwyzsza grupe w spoleczenstwie stanowila rodzina panujaca, której przewodzil król. Zwyklo sie go okreslac mianem faraona, co jest terminem greckim i pochodzi ze znieksztalconego terminu egipskiego "per-aa" (lub "pir-o"), co oznacza "wielki dom". Faraon byl wladca absolutnym, uwazanym za zyjacego boga lub - w pózniejszym okresie - jego syna. Dzieki temu faraon sprawowal wladze nie tylko polityczna, ale równiez religijna. Obowiazkiem panujacego bylo zapewnienie porzadku i bezpieczenstwa w panstwie. Wladza panujacego byla dziedziczna, lecz wielokrotnie zdarzaly sie uzurpacje, które usuwaly dotychczas panujace dynastie i wynosily nowe.

W zyciu spolecznym Egiptu uderzaja dwie ciekawe cechy. Jest to niewielka, jak na czasy starozytne, ilosc niewolników oraz duza samodzielnosc kobiet. Niewolnicy byli zwykle jencami wojennymi lub nabytkami w ramach wymiany handlowej z innymi panstwami. Kobiety w Egipcie mialy prawo do wlasnych majatków, dzieci dziedziczyly majatki w linii matki, a królowe, siostry i malzonki faraonów czesto wspólrzadzily krajem. Zdarzyla sie nawet w dziejach Egiptu kobieta - faraon. Byla to królowa Hatszepsut.