Dualistyczna natura wirusów

WIRUS to kompleks nukleinowo-białkowy, którego kwas nukleinowy po wniknięciu do komórki zachowuje się jak jej część składowa, zmieniając jej program działania.
KWAS NUKLEINOWY stanowi najważniejszą część wirusa, wystarczającą zwykle dla zainfekowania komórki gospodarza. Jego budowa często odbiega od tej, którą obserwujemy u organizmów żywych (zawierać może często bardzo rzadko spotykane, nietypowe nukleotydy).
Dojrzała cząstka wirusowa - wirion jest osłonięta otoczką białkową (kapsydem) na który składa się wiele identycznych podjednostek białkowych (kapsomerów). Można wyróżnić wiele form, m.in. bryłowe, cylindryczne, o złożonej budowie. Ze względu na rodzaj atakowanych komórek wyróżniamy wirusy: roślinne, zwierzęce i bakteryjne.
DUALISTYCZNA NATURA WIRUSÓW sprowadza się do tego że poza organizmem zachowują się jak twory materii nieożywionej, natomiast w komórce i za pomocą jej metabolizmu wykazują cechy materii ożywionej, Wirusy w generalnej większości nie posiadają enzymów, nie przebiegają w nich procesy metaboliczne, nie oddychają, nie odżywiają się, nie są zdolne do zdobywania energii, nie rozmnażają poza komórką żywiciela. W momencie wniknięcia wirusa do organizmu przestawia on metabolizm zakażonej komórki.
Wielkość wirusów waha się od 10 do kilkuset nm. Jednym z najmniejszych, bo ma 28 nm. jest polito powodujący chorobę Heinego-Medina (porażenie dziecięce), natomiast jednym z największych jest wirus ospy, ma on 300 nm. I jest jedynym wirusem dostrzeganym w mikroskopie świetlnym, pozostałe tylko w mikroskopie elektronowym. Kształt wirusów bywa różny, najczęściej mają one postać bryłowatą o kształcie ikosaedralnym(dwudziestościan z trójkątów równobocznych), np. wirus opryszczki polito.
Namnażanie wirusów odbywa się wewnątrz komórki gospodarza i powoduje wystąpienie objawów chorobowych.
Drogi zarażenia wirusów mogą być różne, najczęściej wnikają do organizmu drogą oddechową, pokarmową albo przez skórę. Mogą dostać się do krwiobiegu i rozprzestrzeniać, doprowadzając do wielu wtórnych zakażeń różnych narządów i organów docelowych. U ludzi wirusy powodują m.in. takie choroby: ospa, opryszczka, świnka (zapalenie przyusznic i organów ślinowych), różyczka, odra, półpasiec, żółtaczka, białaczka, polio, wścieklizna, mononukleoza, grypa, zapalenie wątroby, AIDS, a także pewne nowotwory.
Stosowany praktyce lekarskiej podział wirusów uwzględniający umiejscowienie wirusów jest umowny, ale praktyczny, stąd podział na:
Pneumotropowe- powodujące infekcje dróg oddechowych np. wirus grypy.
Dermotropowe- powodujące zakażenia skór i błon śluzowych np. wirus opryszczki.
Neutropowe- zakażenia ośrodkowego układu nerwowego np. wirus wścieklizny.
Enterotropowe- namnażające się w jelitach i powodujące infekcje narządów wewnętrznych.
Pantropowe- uogólnione zakażenia organizmu, np. zapalenie wątroby
Onkogenne- powodujące powstawanie nowotworów.
Pochodzenie wirusów nie jest wyjaśnione, świadczy o tym wiele, sprzecznych hipotez.
Według jednej z nich wirusy są potomkami pierwszej w rozwoju ewolucyjnym bezkomórkowej formy życia. Zgodnie z inną hipotezą, wirusy powstały z komórkowych przodków i ewoluowały do wyspecjalizowanych pasożytów, tracąc wszystkie elementy komórkowe poza materiałem genetycznym i paroma związkami koniecznymi do replikacji i infekcji. Trzecia teza zakłada, że wirusy są pochodzenia endogennego i jest ona najbardziej prawdopodobna. Mówi, że są one fragmentami kwasów nukleinowych, które wydostały się z komórek bakteryjnych, roślinnych lub zwierzęcych i otoczywszy się białkowym płaszczem działają samodzielnie, infekując komórki organizmu, z którego się wywodzą.
Wirusowe choroby to następstwo zaburzenia czynności i uszkodzenia struktury tkanek człowieka wskutek zarażenia wirusowego.
Wyróżniamy następujące choroby wirusowe:
- grypa - jest to ostra choroba zakaźna wywołana przez swoisty wirus, występująca najczęściej w postaci większych epidemii. Najczęstszą przyczyną grypy jest wirus typu A i jego podtypy. Szerzy się drogą kropelkową. Objawy: początek nagły, z dreszczami, bólami mięśniowo- stawowymi i głowy, uczuciem ogólnego rozbicia . Częste są bóle przy poruszaniu gałkami ocznymi, bóle i drapanie w gardle, suchy kaszel. Gorączka na samym początku sięga 39 st. Niekiedy występują objawy ze strony przewodu pokarmowego. Zapobieganie: na ogół brak jest skutecznego środka zapobiegawczego przeciw grypie. Szczepionki budzą duże nadzieje, ale przygotowanie ich w odpowiedniej ilości jest rudne, trzeba bowiem trafić akurat na tę odmianę wirusa, która może spowodować przewidywaną epidemię. Ważne jest izolowanie chorych na cały okres trwania choroby.
- odra - jest to ostra, bardzo zaraźliwa choroba zakaźna wieku dziecięcego wywołana przez wirus. Źródłem zarażenia jest chory w okresie kataralnym i w pierwszych dniach wystąpienia wysypki. Wirusy dostają się do organizmu przez drogi oddechowe (zakażenie kropelkowe lub pyłowe). Choroba zaczyna się złym samopoczuciem, wysoką gorączką, nieżytem nosa i spojówek. Występuje łzawienie i światłowstręt oraz suchy, męczący kaszel. W jamie ustnej pojawiają się charakterystyczne białawe plamki z czerwoną obwódką. Wysypka - nieregularne plamki lub grudki, w pełni rozwoju żywoczerwone - pojawia się najpierw za uszami, potem na szyi i twarzy, następnie na tułowiu i kończynach. Zapobieganie: szczepienia ochronne, wczesna izolacja chorych.
- ospa wietrzna - ostra wirusowa choroba zakaźna wieku dziecięcego, z charakterystyczną pęcherzykową wysypką pojawiającą się w kilku rzutach. Zakażenie drogą kropelkową, od chorego dziecka. Objawy zwiastunowe: złe samopoczucie, bóle mięśni i głowy, podwyższona ciepłota, nietypowa wysypka wstępna. Właściwy początek ospy wietrznej to wysypka pęcherzykowata pojawiająca się najpierw na tułowiu, potem na twarzy, ramionach i udach, również na skórze głowy, czasem na błonach śluzowych. Początkowo wysypka składa się z czerwonych plamek i grudek, które szybko przekształcają się w pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem, otoczone czerwoną obwódką. Zapobieganie: izolacja chorych do czasu odpadnięcia strupów.
- choroba Heinego- Medina, choroba wirusowego występująca epidemicznie, głównie u dzieci. Wykazuje wyraźna sezonowość - szczyt zachorowań przypada w 2 połowie lata. Początkowe objawy mało charakterystyczne, przypominają infekcje kataralną; następnie występuje bolesność dotykowa skóry, bóle mięśni i stawów przy poruszaniu. Znaczna część zachorowań przemija skrycie, bez pozostawiania śladów, dając za to trwałą odporność. Porażenia powstają wskutek uszkodzenia rogów przednich rdzenia kręgowego, co powoduje zaburzenia w unerwieniu ruchowym mięśni szkieletowych i prowadzi do zaników mięśniowych. Jedynym zapobieganiem są szczepienia ochronne.
- świnka - ostra, wirusowa choroba zakaźna przebiegająca z bolesnym obrzmieniem ślinianek przyusznych, niekiedy podszczękowych lub podjęzykowych. Częstym jej powikłaniem, zwłaszcza u dzieci, jest zapalanie opon mózgowym-rdzeniowych, u dorosłych zaś zapalenie trzustki. Zakażenie następuje zwykle drogą kropelkową przez kontakt bezpośredni, niekiedy pośrednio przez zakażone przedmioty. Objawy: początkowo nieznaczny wzrost temperatury, bóle głowy, złe samopoczucie lub też od razu bolesne obrzmienie ślinianek, któremu towarzyszy gorączka do 39 st.. Leczenie wyłącznie objawowe; konieczna staranna pielęgnacja (należy dbać o higienę jamy ustnej!).