Herby

Legenda Czartoryskich
Legenda Czartoryskich porównywana jest do żartu.
Mówi ona o tym ,iż Czartoryscy wywodzą się od Colonnów. Pewien pan z rodu Colonnów uzbrojony wpadł we Włoszech w jamę , lub w przepaść i wyszedł na powierzchnię Ziemi na Litwę przez inna dziurę .Urządził się tam i dał początek Czartoryskim. Dlatego ród ten ma w herbie człowieka uzbrojonego. Herb ten nazywa się pogonią litewską . Był on godłem nie tylko Czartoryskich ale także ich przodków , wielkich książąt Litwy.

Niestety ludzie , znaleźli dowody na to , że legendy heraldyczne tj. tłumaczące okoliczności przyjęcia lub nadania herbu , były nie tylko tworem ówczesnych intelektualistów, ale opowiadali je sobie także sami zainteresowani przedstawiciele rodu.


Las i drzewo w heraldyce i w legendzie.
W polskiej heraldyce jest bardzo popularny motyw drzewa. Widnieje on w herbach np. Godzięba , Dąb, Nieczuja , Girwił , Florkowski , Dęboróg , Korwin ,w herbie ziemi chełmińskiej są aż 3 drzewa , herby : Szymona ze Ścinawy i Zwągrody przedstawiają ścięte pnie , z wyrastającymi z nich zielonymi listkami . Przykładem może być także herb Dąbrowa. Związek tego herbu z drzewem , to także wiara w istnienie mitycznego Drzewa Życia-Świata. Na Drzewo Świata wybrano takie , które nie tylko miało ciernie odstające ale i owoce nadające się do jedzenia. Pod wpływem chrześcijaństwa Drzewa Życia zaczęto utożsamiać z rajską jabłonią dającą złote jabłka .

Pokonane potwory i wrogowie.
Mityczne drzewo powinno być pilnowane przed potworami i wrogami .Toczyły się więc walki głównych postaci legend i mitów. W zmaganiach tych ,drzewo udzielało pomocy swemu wybrańcowi.

HERB DĘBORÓG
Pień dębu z wrośniętymi jelenimi rogami. Herb ten nie ma legendy , ale mówi się o anegdocie. Otóż pewien łowniczy – Zygmunt August znalazł takie drzewo.

HERB ŚWINKA
Głowa dzika rozrywana ludzką ręką. Herb ten nadano na pamiątkę sarmackiej Amazonki wziętej do niewoli przez Rzymian i zmuszonej do walki na cyrkowej arenie z olbrzymim odyńcem. Amazonka gołymi rękami oderwała zwierzęciu dolną szczękę. W uznaniu darowano jej wolność i od niej wywodzi się ród Świnków.

HERB KORCZAK
W herbie są 3 belki.W legendzie mowa jest o tym , iż Attyli nie mogli zdecydować się na króla. Postanowiono że władcą zostanie ten , kto pierwszy wejdzie do pewnej izby . Zrządzeniem losu ,pierwszą żywą osobą był pies . Jego obwołano królem . Nowy król nie mógł się pozbyć psich nawyków i krajczy ściął mu łeb. Wielu Węgrów było zadowolonych ale krajczy musiał ratować się ucieczką przez trzy rzeki tj. belki widniejące na herbie .

HERB BAYBUZA
Przedstawia strzałę tkwiącą w głowie żmii .Obok zaś są 3 grzyby w polu czerwonym .Gad przeszyty strzałą może kojarzyć się z walką z grzechem .Legenda mówi o pewnym Tatarze służącym Wielkiemu Księciu Litewskiemu .Tatar ten towarzyszył władcy wyruszającemu w pole. Po drodze , ujrzał on żmiję i celnym strzałem pozbawił ją życia .W miejscu gdzie upadła strzała znaleziono grzyby. Na pamiątkę tego czynu otrzymał herb i przezwisko Hrybun.
HERB GRZYMAŁA

Trzy wieże Grzymałów . Do tego herbu przywiązano legendę o obronie jakiegoś kasztelanu przez pratoplostę rodu , którego niekiedy nazywa się Zylberszwechtem i wywodzi się z Niemiec. Nazwano go Grzymałą i przypisano mu zwycięską obronę Wierny- Vindobony (dziś Wiedeń ), przed cesarzem rzymskim, Markiem Antoniuszem.

Legendy heraldyczne odchodziły od schematów mitycznych i zmieniały się w opowieści dydaktyczne , lub jak legenda Złotogoleńczyków w opowieści bohaterskie .Przykładem takiej interpretacji może być legenda herbu Piława , przedstawiającego figurę pojmowaną jako dwa i pół krzyża .Nazwę godła skojarzono z miejscowością Piława, jest to herb rycerski, więc wywnioskowano ,iż został nadany za jakieś rycerskie czyny ,dzieła.

Innym przykładem takiej interpretacji może być herb Chrynickich. Przedstawia on wędkę z krzyża . Legenda mówi ,iż przodek Chrynickich ,czując się bezpiecznym łowił ryby ,trzymał w jednej ręce wędkę a w drugiej cugle , był on na straży obozu wojsk polskich .Gdy go napadło kilku Tatarów ,wskoczył na konia i jednego z nich zabił , a drugiego pojmał w niewolę .Pamiątką tej przygody ma być herb .Krzyż jest symbolem walki z Tatarami.

Mamy jeszcze wiele herbów , ale myślę że na szczególną uwagę zasługują ,te wyżej wymienione i opisane.

Czytając tę książkę napotykałem się na wiele interesujących legend i mitów . Z tak wielu barwnych opowieści zafascynowała mnie w szczególności jedna .

Jest to legenda herbu Radwan. Legenda ta opowiada, o tym, iż kiedy Bolesław Śmiały walczył z Rusinami ,pojazd dowodzony przez rotmistrza Radwana natknął się niespodziewanie na wielkie wojsko wroga .Polacy podjęli walkę i nawet odnieśli początkowo sukces . Rusinom udało się jednak zdobyć chorągiew i zabić chorążego .Po stracie sztandaru Polacy rozpierzchli się i wtedy rotmistrz Radwan zabrał ze znajdującego się w pobliżu wiejskiego kościoła chorągiew kościelną ,skupił wokół niej rozproszonych żołnierzy i poprowadził ich do nowego natarcia. Rusini ,widząc nową chorągiew, myśleli że to jakiś nowy oddział występuje do walki z nimi i uciekli .Pamiątką po tym wydarzeniu był herb nadany Radwanowi, a pojmowany jako przedstawienie złotych chorągwi kościelnych. Herb Radwan przedstawia piktogram potrójnego drzewa zwieńczonego krzyżem.

Stwierdzam, że książka ta jest interesująca .Łatwo mi się ją czytało bo jest napisana zrozumiałym językiem i nie ma odwołań do słownika co znacznie ułatwia czytanie ze zrozumieniem . Atutem są także ilustracje ,dzięki nim mogłem sobie uświadomić jak wyglądały herby. Książka posiada ważny podział na rozdziały. W rozdziałach znajduje się wiele akapitów co ułatwia oddzielić pewne fragmenty nie mające ze sobą nic wspólnego .Dzięki temu można czytać książkę i wydobyć z niej to co najważniejsze .Polecam ją każdemu człowiekowi , zarówno młodemu jak i staremu ,bo sądzę ,że każdy człowiek powinien mieć w swojej prywatnej biblioteczce taką właśnie książkę .Można się z niej dowiedzieć wiele interesujących rzeczy.
Naprawdę warto ją przeczytać!!!