Zawsze będziemy pamiętać. Zawsze będziemy dumni. Zawsze będziemy przygotowani, więc będziemy mogli być zawsze wolni...”
Biografia Ronalda Reagana
Ronald Wilson Reagan urodził się w Ilinois w 1911 roku. Jego matką była pasjonatka teatru, ojcem alkoholik, sprzedawca butów.
Przyszły prezydent od dziecka cechował się determinacją. Pomomio bardzo cieżkich warunków domowych ( mieszkali nad bankiem i często zartował, że był to ich jedyny kontakt z tą instytucją), w wieku 14 lat podjął naukę w liceum (Dixon). W międzyczasie zarabiał na swoje utrzymanie jako ratownik w kąpielisku Lowell Park. Uratował 77 osob.
Lata 1928-1935 upłyneły mu pod znakiem ekonomii i socjologii, które to nauki rozwijał pod bacznym okiem profesorów z Eureka College. Zaraz po otrzymaniu dyplomu, porzegnał się ze studiowanymi kierukami. Z braku innych perspektyw,rozpoczął pracę w radiu, na stanowisku komentatora sportowego. W audycjach często wykorzystywał talent do fantazjowania. W jego relacjach wszytskie mecze były barwne i dynamiczne a gracze nabierali heroicznych cech. Krąży anegdota, jakto pewnego razu urwało się połączenie ze stadionem lecz Reagan kontynuował zmyślając dalszy ciąg gry.
Ku zaskoczeniu wszytkich, a najbardziej jego samego, praca w eterze stała się drogą do zaistnienia na dużym ekranie. Został wydelegowany do Kaliforni by zdać relację z wiosennego zgrupowania drużyny Cubs. Tam przypadkiem trafił na casting w wytwórni Warner Brothers. „ Zebrałem się na odwagę, wszedłem na scenę, odchrząknąłem i zadebiutowałem – wspominał Reagan. – Nie pamiętam co powiedziałem, ale nigdy nie zapomnę reakcji : śmiech i aplauz” Dostał rolę i tak na dobre zadomowił się w Fabryce Snów. Dzięki aktorstwu zapewnił sobie popularnść, stabilność finansową( średnio 200$ na tydzień) i legendę nieustraszonego kowboy’a.
W roku 1940 ożenił się z Jane Wyman. Ich dzieci to Maureen Reagan, i adoptowany w 1941 roku Michael.W 1946 Jane urodziła przedwcześnie dziewczynkę, która zmarła po jednym dniu. Dwa lata później ich małżeństwo się rozpadło. Reagan był jedynym rozwiedzionym prezydentem USA. W roku 1952 ponownie się ożenił z Nancy Davis. Panna młoda była w czasie ślubu w ciąży. Reagan był jedynym prezydentem USA, który żenił się w takich okolicznościach. Po ślubie mieli dwoje dzieci, Rona i Patti.
W Hollywood spędził lata wojny, kręcąc audycje propagandowe, co póżniej chętnie wypominali mu dziennikarze. Tu też szlifował talenta polityczne będąc prezesem Związku Aktorów Filmowych. Jak sam stwierdził po latach "po negocjacjach z producentami filmowymi negocjacje z Gorbaczowem to była łatwizna" .
W późnych latach 50. wraz z rozwojem telewizji Reagan stał się gwiazdą. Prowadził międzyinnymi bardzopopularny wśród Amerykanów program pt. „General Electric Theater”. Z tąd już krótka droga do kariery politycznej.
Reagan poszukiwał swej politycznej tożsamości początkowo u demokratów, w 1962 roku przeszedł jednak do obozu republikanów.. Został jednym z filarów ruchów antykomunistycznych. W radiowych odczytach sponsorowanych przez General Electic ostro krytykował ruchy lewicowe, jednak nigdy nie popierał zlikwidowania partii. Uwieńczeniem i zarazem chwilowym końcem sukcesów były wybory na gubernatora Kaliforni w 1968 roku. Jego kampanię wyborczą wspierali międzyinymi takie gwiazdy jak J. Wayne i W. Disney. Jako sprawny administrator cało przeprowadził Kalifornię przez krótki okres zafascynowania lewicą końca lat sześćdziesiątych.
Potem dwukrotnie starał się o nominację na kandydata na prezydenta z ramienia Republikanów. Po fiasku 1968 i 1976 roku, wreszcie w 1980 roku uśmiechneło się do niego szczęcie. Zdobył poparcie partyjnych kolegów oraz Amerykanów. Został 40 prezydentem USA.
Jeśliby wierzyć powiedzeniu, że pierwsze miesiące kadencji są wróżbą na najbliżesze 4 lata, prezydentura Reagana nie zapowiadała się kolorowo. Zaledwie po 70 dniach rządzenia, 30 marca 1981 roku miał miejsce zamach. Strzelcem okazał się niejaki John Hinckley, zafascynowany filmem pt. „Taksówkarz”, opowieścią o obłąkanym człowieku, który poluje na polityka. Ludzie byli wstrząśnięci, wywieszali z okien prześcieradła z napisami :”Wracaj szybko do zdorwia”, „Dziś wszyscy jestesmy republikanami”.
Jego wdzięk i dowcip podczas tego niebezpiecznego wydarzenia zwielokrotniły mu przychylność wyborców. Pytany, z kąd brał tyle siły, odpowiadał „... cały czas wiedziałem, że z tego wyjdę”
Po czterech latach ponownie podjął rękawice i tym razem , momo poważnego wieku (73) z druzgocącą przewagą pokonał przeciwnika. Zwyciężył w 49 na 50 stanów.
W czasie gdy Reagan zasiadał na fotelu prezydenckim, kraj był pogrążony w recesji. Doprowadził go do dobrobytu, który trwa do dzisiaj. Działania swoich poprzedników, a zwłaszcza Cartera w stosunku do gospodarki Reagan określił następująco: "Jeśli działa, opodatkuj. Jeśli nadal działa, wprowadź regulacje. Jeśli przestało działać, subsydiuj". Wystarczyło jednak, że czasie swojej prezydentury Reagan zmniejszył podatki (górny próg z 70% do 28%), wydał ustawy deregulacyjne przywracające zasady wolnej konkurencji, nie pozwalał na wprowadzanie protekcjonistycznych ceł, zdyscyplinował politykę monetarną, a dzięki tym posunięciom lata prezydentury Reagana to okres prosperity. Powstało 20 mln nowych miejsc pracy, bezrobocie spadło z 12% do 5,5%, inflacja spadła do 4-6%, stopy procentowe obniżono z 21% do 10%. Wzrost dochodu narodowego utrzymywał się nieprzerwanie od 1982 roku przez 7 lat na poziomie 3,5%. Ilość osób zarabiających rocznie powyżej miliona dolarów wzrosła z 5.000 do 35.000.
Mimo tych zasług, jak nieubłaganie wskazuje historia, „człowiek roku” 1981 magazynu „The Times” był twórcą trzykrotnego wzrostu długu publicznego oraz największego historii deficytu budrzetowego. W dużej mierze był to wynik rozkręcenia wyścigu zbrojeń i wystarczyło, że zimna wojna została wygrana a wydatki na zbrojenia zmalały tak, że dzięki świetnie funkcjonującej gospodarce już budżet 1998 roku miał niewielką nadwyżkę.
W polityce zagranicznej, kierował się zasadą „ Pokój przez siłę”. W czasie swoich kadencji zwiękrzył wydatki na obronę az o 35 %. Jako pierwszy wypowiedział wojnę międzynarodowemu terroryzmowi.
Przeprowadził akcję przeciw partyzantce komunistycznej w Nikaragui i Angoli. Wspomagał militarnie nowy, nie-sandinowski rząd Salwadoru i Afgańskich Talibów. W październiku 1983 dokonał interwencji zbrojnej w Granadzie. Na ataki terrorystów odpowiadał atakiem, jak miało to miejsce w Libanie, kiedy lotnictwo amerykańskie zbombardowało Trypolis w kwietniu 1986. Dążył również do zwiększenia wpływów amerykańskich na Bliskim Wschodzie. Wsławił się doprowadzeniem do uwolnienia przetrzymywanych w Iranie przez 444 dni 52 amerykańskich zakładników.
Ronald Reagan zostanie zapamiętany przedewszytskim jako pogromca komunizmu. Na polu polityki międzynarodowej zdobył sobie przydomek Wielkiego Wizjonera. Od podstaw zdefiniował politykę USA w stosunku do ZSRR . Nie było już mowy o polityce współistnienia, negocjacji i ustępstw
Miał zwyczaj tworzenia bardzo chwytliwych określeń dla zamierzonych przez siebie celów.8 marca 1983 roku nazwał ZSRR imperium zła. Jego decyzja o wprowadzeniu w życie Strategicznej Inicjatywy Obronnej (tzw. „Gwiezdnych Wojen”) oraz konsekwentna dyplomacja, jeśli nie spowodowały to na pewno przyspieszyły rozpad ZSRR. Utrzymywał blizkie kontakty Michaiłem Gorbaczowem, skutecznie wprowadzał w życie plany demilitarystyczne.
Prezydent gorąco wspierał Polaków w ich dążeniu do wolności. Za jego zgodą CIA przekazywała polskim opozycjonistom fundusze. Niezwykle wzruszyło go przemówienie Jana Pawła II w stoczni Gdańskiej. Poprzysiągł sobie współdziałanie w walce z Papieżem i Lechem Wałesą. Wielu Polityków twierdzi, że były to trzy najważniejsze postacie, które przyczyniły się do obalenia komunizmu w Polsce i całej Europie środkowo –wschodniej.
Prawdopodobnie w Waszyngtonie spodziewano się wydarzeń 13 XII 1981r. „Pośrednim co najmniej dowodem jest to, że w piątek dość nagle strzymano decyzję (...) o przynaniu Polsce 100 mln dolarów kredytu...” . Usa nałożyło na polskę sankce gospodarcze, które wywołały bardzo silny kryzys. Zadłużona gospodarka nie była w stanie zarobić dość dużo obcej waluty na eksporcie. Niemożliwe stało się spłacanie kredytów. Dobra importowane stały się w naszym kraju zupełnie niedostępne. Efekt to głęboka zapaść lat 80. Jednocześnie obiecywano jaruzelskiemu znaczną pomoc finansową, w zamian za stopniowe oddawanie władzy. „Była nawet mowa o 3 do 5 mld dolarów”. Kryzys zmusił komunistów do reform, co rok po zakończeniu kadencji Reagana doprowadziło do obrad Okrągłego Stołu.
Związek Radziecki rozpadł się ostatecznie 3 lata po zakończeniu rządów Reagana.
W roku 1990 już jako były prezydent przyjechał do wolnej Polski i wygłosił przemówienie w Stoczni Gdańskiej. Zaczynało się od słów : „Wzruszeniem mnie napawa obecność w miejscu, gdzie historia Polski zmieniła się na zawsze”. W dalszych wersach nawiązał do bohaterstwa Kościuszki i Puławskiego, wyraził podziw dla Solidarności i wezwał do dlaszej walki, o siłe i stabilność gospodarczą kraju”
W tym czasie prawdopodobnie już chorował na alzheimer’a. Prezydent ostatecznie pożegnał się z narodem 5 listopada 1994 roku. Usunął się w cień do swego domu w Bel Air gdzie zmarł w otoczeniu rodziny w czerwcu 2004 roku.
40 prezydent Stanów Zjednoczonych miał ogrmny wpływ na przyszłą polityke Republikanów, a zatem równierz na styl rządenia Georga W. Buha’a. Redukcja podatków, poparcie dla biznesu i walka z przestępczością oraz monopolem to obecnie główne doktryny republikanów. Stylem sprawowania władzy, „będącym połączeniem stanowczości Theodora Roosevelta i luzu Calvina Coolidge'a zdobył sympatię społeczeństwa i w czasie prezydentury cieszył się niezmiennie 70% poparciem” .
Bibliografia:
http://www.presidentreagan.info/
Stanisław Głąbiński „Reagan i inni” Warszawa 1984
Nancy Reagan „Moja kolej” Katowice 1991
http://www.reagan.hg.pl/strona/biografia.html
http://www.ronaldreagan.com/
Aleksandra Suszczyńska