Województwo Zachodnio-Pomorskie

Województwo Zachodnio-Pomorskie położone jest w północno-zachodniej części Polski.
Graniczy z Niemcami oraz z województwami: pomorskim, wielkopolskim i lubuskim.
Powierzchnia wynosi 22902 km2 (7,3% powierzchni kraju) a liczba mieszkańców - 1730 tys. (4,5% ludności Polski). Dzieli się ono na 17 powiatów, 3 miasta są na prawach powiatu oraz 114 gmin. Na terenie województwa znajduje się 61 miast. Stolicą - ośrodek administracyjny województwa jest Szczecin. Główne miasta to: Szczecin, Koszalin, Stargard Szczeciński, Kołobrzeg i Świnoujście.


I WALORY PRZYRODNICZE


Województwo Zachodnio-pomorskie jest wspaniałym terenem, na którym znajduje się wiele walorów przyrodniczych.
 Parki Narodowe

Drawieński Park Narodowy

Drawieński Park Narodowy leży w środkowo - zachodniej Polsce na pograniczu województw zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Park jest częścią kompleksu leśnego Puszczy Drawskiej, rozciągniętego na rozległej równinie sandrowej, zwanej Równiną Drawską. Obejmuje obszar od wypływu Drawy z jez. Dubie (Adamowo) na północy i ciągnie się do Starego Osieczna na południu. Park utworzony został w roku 1990 na obszarze 8 691 ha. Aktualna jego powierzchnia wynosi 11 342 ha z czego lasy zajmują 9 586 ha, a ochroną ścisłą objęte jest 368 ha. Ekosystemy wodne, które należą do jednych z cenniejszych w Parku, zajmują 937 ha.
Krajobraz Parku został ukształtowany przez lodowiec i jego wody roztopowe w czasie zlodowacenia bałtyckiego. Wbrew nazwie rzeźba terenu Równiny Drawskiej ma urozmaicony charakter, ożywiają ją głębokie wcięcia dolin rzecznych Drawy i Płocicznej oraz liczne rynny i zagłębienia wytopiskowe, często wypełnione jeziorami lub torfowiskami.
Jednym z głównych motywów utworzenia Parku była potrzeba ochrony szczególnie cennych odcinków rzek Drawy i Płocicznej wraz z otaczającymi je lasami. Drawa (40 km w parku) na całej długości tworzy efektowne wąwozy i doliny. Posiada szybki nurt, wartkością i kształtem koryta upodabnia się do rzek górskich. Jest to jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce. Drugie, wschodnie ramię Parku wytycza, charakterem zbliżona do Drawy, rzeka Płociczna.
Na terenie Parku występuje około 869 gatunków roślin naczyniowych, z których wiele podlega ochronie gatunkowej. Do gatunków szczególnie cennych należą: storczyki, żurawina drobnolistkowa, rosiczki, turzyca bagienna, widłaki, wawrzynek wilczełyko, osobliwością jest borealna krzewinka chamedafne północna oraz wiele innych. W Parku stwierdzono także ponad 200 gatunków mchów i 210 gatunków grzybów oraz występuje ok. 224 zbiorowisk roślinnych, w tym 25 leśnych i zaroślowych.
Świat zwierząt Parku jest bardzo bogaty. Jedną z najliczniejszych i najlepiej zbadaną grupą są ptaki, których w Parku zanotowano 129 gatunków lęgowych. Najcenniejszymi wśród nich są: bielik, rybołów, jarząbek, włochatka, orlik krzykliwy, puchacz, gągoł, tracze, bocian czarny, zimorodek, pliszka górska oraz wiele innych. Na terenie Parku występuje 7 gatunków gadów. Osobliwością jest występowanie żółwia błotnego. Zinwentaryzowano 13 gatunków płazów.


Ogólem żyje tu ponad 40 gatunków ssaków, w tym licznie jelenie, sarny i dziki. Dobre warunki tlenowe i czystość akwenów pozwalają utrzymać się rzadkim gatunkom ryb. Ogółem w wodach Parku występuje ok. 37 gatunków ryb, w tym takie jak: sieja, sielawa, brzana, certa, piekielnica i restytuowany łosoś.
Przez obszar Parku i jego skrajem prowadzą cztery atrakcyjne szlaki turystyczne tranzytowe, piesze i jeden kajakowy. Na terenie Parku i w jego pobliżu są miejsca biwakowania i pola namiotowe, stanice wodne, oraz kwatery prywatne, a w dalszej odległości hotele. Park z roku na rok coraz liczniej odwiedzany jest przez turystów, głównie amatorów spływów kajakowych.

Woliński Park Narodowy

Woliński Park Narodowy położony jest u ujścia Odry w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w pobliżu granicy polsko - niemieckiej. Obejmuje ochroną niezwykle cenną północno - zachodnią część wyspy Wolin. Park utworzono w 1960 roku na powierzchni 4691 ha. Powiększony został w roku 1996 poprzez przyłączenie od północy pasa przybrzeżnych wód Bałtyku o szerokości 1 mili morskiej oraz od zachodu rozlewiska delty Świny. W wyniku włączenia części Zatoki Pomorskiej oraz wód morskich wewnętrznych Zalewu Szczecińskiego, Woliński Park Narodowy stał się pierwszym w Polsce parkiem morskim. Obecna powierzchnia parku wynosi 10943 ha, w tym lasów 4463 ha. Ochroną ścisłą objęto 6 leśnych obszarów o łącznej powierzchni 224 ha.
Obszar lądowy parku jest silnie zróżnicowany. Charakterystycznym jego elementem jest rozciągające się na przestrzeni 15 km wysokie do 95 m wybrzeże klifowe. Niszczone ono jest przez sztormy, wiatry i słońce, w wyniku czego cofa się rocznie o ok. 80 cm. Deniwelacja na obszarze parku wynosi od 0 do 115 m. Dominującym elementem rzeźby są wzgórza morenowe, które zajmują ok. 75% powierzchni ladowej parku.
Wody obok lasów to dominujące ekosystemy parku. Na rozległą panoramę rozlewisk delty Świny oraz Zalewu Szczecińskiego malowniczy widok roztacza się ze wzgórza Zielonka. W lesistej części parku znajdują się 5 polodowcowych jezior: Warnowskie, Rabiąż, Czajcze i Domysłowskie oraz sztuczne: Turkusowe i Stara Kredownia.
Na wyspie Wolin stwierdzono występowanie ponad 1300 gatunków roślin naczyniowych, w tym wielu gatunków chronionych i rzadkich. Na terenie lądowym parku dominują wzniesienia morenowe pokryte lasami bukowo-sosnowo-dębowymi. Głównym gatunkiem w lasach jest jednak sosna, która zajmuje 68% lądowej powierzchni parku.
Fauna wyspy jest bardzo zróżnicowana i bogato reprezentowana przez gatunki rzadkie. Przez Wolin przebiega główny szlak przelotu ptaków wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Na terenie parku stwierdzono występowanie ponad 230 gatunków ptaków, w tym lęgowych: bielika, wodniczki, biegusa zmiennego, muchołówki małej. Park spełnia doniosłą rolę w ochronie siedlisk ptaków wodno - błotnych, które tutaj znajdują spokój oraz bazę pokarmową, szczególnie w okresie wiosennych i jesiennych wędrówek. Obszar delty Świny został zaliczony do ostoi ptaków o znaczeniu europejskim. Na terenie parku oznaczono 3 nowe dla nauki gatunki: chrząszcza Teredus opacus i 2 gatunki skoczogonków (Collembola). Wody Zatoki Pomorskiej to biotop wielu gatunków zwłaszcza ryb oraz rzadszych ssaków morskich - foki szarej i morświna.
Burzliwe dzieje wyspy Wolin są przyczynkiem do jej kulturowego zróżnicowania jednak bardzo silnie związanego z morzem (rybactwo, handel). Na obszarze parku (i w sąsiedztwie jego granic) znajdują się ślady pozostałości grodzisk i miejsc związanych z czasami historycznymi. Obiekty te są przedmiotem zarówno badań naukowych jak i zainteresowania turystów.
Turystyka stanowi istotną część działalności parku. Park posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę zagospodarowania turystycznego: Centrum Dydaktyczno - Muzealne (w trakcie wyposażania), rezerwat pokazowy żubrów, 4 punkty widokowe, 3 parkingi oraz sieć szlaków turystycznych (łącznie ok. 44 km) i ścieżek dydaktycznych. Szczególnie licznie odwiedzane miejsca to: Jezioro Turkusowe o specyficznym kolorze wody, wzgórze Zielonka, Rezerwat Pokazowy Żubrów oraz w pobliżu Międzyzdrojów punkty widokowe "Gosań" i "Kawcza Góra". Największe zagrożenia dla przyrody parku to przecinające jego tereny drogi, i kolej łączące port w Świnoujściu z pozostałymi rejonami Polski oraz linie energetyczne i gazociąg. Park wydaje własne czasopismo "Klify", w którym publikowane są wyniki badań własnych i opracowania dotyczące ochrony parku.


 Parki Krajobrazowe

Drawski Park Krajobrazowy

Utworzony w 1979 r. w centralnej części Pojezierza Drawskiego, na terenie gmin: Barwice, Borne Sulinowo, Czaplinek, Ostrowice, Połczyn Zdrój i Złocieniec. Zajmuje powierzchnię 41 430 ha. Szczególnej ochronie podlega krajobraz polodowcowy wykształcony podczas ostatniego zlodowacenia zwanego bałtyckim. Wzniesienia moreny czołowej porośnięte lasem bukowo-sosnowym oddzielają rynny jeziorne. Najwyższe wzniesienia położone są koło miejscowości Czarnkowie (223 m n.p.m). Spośród 48 jezior o pow. powyżej 1 ha największe i najgłębsze jest wielorynnowe drawsko (pow. 1 871 ha, głęb. 83 m - drugie pod tym względem w Polsce) z dużą wyspą Bielawa. Przez teren parku przepływa Drawa mająca źródliska w Dolinie Pięciu Jezior, stanowiąca atrakcyjny szlak kajakowy. O bogactwie i różnorodności flory i fauny świadczy 7 rezerwatów i 300 pomników przyrody.
Spośród 695 gatunków roślin do najcenniejszych należą: tojad mocny, wawrzynek wilczełyko, rosiczka, widlak, wiciokrzew pomorski i reliktowe: lobelia jeziorna i grążel żółty. Turyści mogą zwiedzać walory przyrodnicze na specjalnie przygotowanych i oznakowanych ścieżkach: Dolina Pięciu Jezior, Przełom Rzeki Dębnicy, Wyspa Bielawa, Spyczyna Góra oraz pom. jeziorem Dłusko i Cieszynem.


Iński Park Krajobrazowy

Iński Park Krajobrazowy, obszar wydzielony we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w obrębie Pojezierza Ińskiego, obejmujący ochroną nieprzeciętne właściwości naturalne środowiska przyrodniczego oraz wysokie walory estetyczne i turystyczne krajobrazu regionu.
Powierzchnia parku (bez strefy ochronnej) 16 563 ha, w tym 8197 ha lasów, 6903 ha użytków rolnych, 1430 ha wód. W terenie o urozmaiconej rzeźbie, pomiędzy dochodzącymi do 40 m wysokości względnej pagórami morenowymi, znajdują się liczne oczka wodne, jeziora rynnowe (rynny polodowcowe), obszary bagienne.
Największym bogactwem Parku jest jego różnorodna przyroda. Występuje tutaj: 38 gatunków ssaków, w tym wydra i bóbr; 143 gatunki ptaków, w tym rzadkie i szczególnie chronione: bielik, orlik krzykliwy, kania ruda, kania czarna, bocian czarny; 6 gatunków gadów, m.in. żółw błotny; 12 gatunków płazów, w tym rzekotka drzewna i grzebiuszka; około 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym 12 gatunków objętych ochroną ścisłą, 8 gatunków objętych ochroną częściową oraz niezwykle rzadkie: brzeżyca jednokwiatowa, kokorycz drobna, turzyca oścista.



Szczeciński Park Krajobrazowy

Utworzony 4 listopada 1981 r. Powierzchnia wynosi 9 096 ha.
Park obejmuje pokryte rozległymi bukowymi, dębowymi i mieszanymi lasami Wzgórza Bukowe wraz z ich najbliższym otoczeniem.
W puszczy i jej najbliższych okolicach znajduje się 13 jezior,
z których najwieksze to Jezioro Glinna (75,6 ha) i Jezioro Binowskie (52,4 ha).
Niezwykle interesujące i malownicze jest Jezioro Szmaragdowe (2,6 ha), które powstało w miejscu zalanej w 1925 roku kopalni wapieni kredowych.
Różnorodność siedlisk Wzgórz Bukowych owocuje występowaniem bogatej flory i fauny.
Wyjątkowo bogata jest awifauna - żyje tu 175 gatunków ptaków, między innymi orzeł bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, derkacz, zimorodek.
Na obszarze Parku istnieje 6 rezerwatów przyrody.



 Rezerwaty przyrody

Rezerwat „Brunatna gleba” o pow 1,1 ha utworzony został w 1971r. Położony jest na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego, ok. 14 km na północ od Czaplinka. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie typowo wykształconej leśnej gleby brunatnej wraz ze ściółką i runem. W wyniku kolejnych zmian czoła lodowca w czasie ostatniego zlodowacenia powstał tu krajobraz podobny do spotykanego na pogórzu. Rezerwat leży w źródłowej partii Drawy, wypływającej z położonego ok. 1,5 km powyżej rezerwatu krajobrazowego „Dolina Pięciu Jezior” i przepływającej u podnóża zbocza rezerwatu. Teren Rezerwatu porasta młody las Bukowy z domieszką brzozy i świerka. W runie występuje zawilec gajowy, groszek wiosenny, gajowiec żółty, gwiazdnica wielkokwiatowa, jaskier kosmaty, fiołek leśny oraz marzanka wonna podlegająca ochronie gatunkowej. Gleba zalegająca w rezerwacie określona została jako brunatna kwaśna wytworzona z gliny lekkiej, słabo spiaszczonej. Okrywa ją luźna warstwa silnie rozłożonej ściółki liściastej. Pod nią znajduje się szarobrunatny poziom darniowo-próchniczy luźno poprzerastany korzeniami roślin runa. Poziom darniowo-próchniczy przechodzi łagodnie w nieco jaśniejszy poziom próchniczo-mineralny. Przejście do poziomu brunatnienia jest łagodne. W warstwie tej następuje odkładanie się substancji organicznych, stąd jej brunatna barwa. Rezerwat odznacza się dobrą dostępnością. Zlokalizowany jest bezpośrednio przy drodze Czaplinek-Połczyn Zdrój. Przebiega tędy również szlak rowerowy „Dolina Pięciu Jezior”. W pobliżu przebiega także pieszy szlak zwany leśno-widokowym lub solnym, prowadzący z Połczyna Zdroju do Czaplinka oznakowany w terenie jako czerwony. Przebywanie na terenie rezerwatu możliwe jest jedynie po uzyskaniu zgody Zarządu Drawskiego Parku Krajobrazowego oraz Nadleśnictwa Połczyn.

Rezerwat „Jezioro Czrnówek” wodno-florystyczny o powierzchni 11,88 ha, położony na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego około 4 km na północ od Złocieńca obejmuje jezioro lobeliowe z roślinami reliktowymi.Jezioro Czarnówek jest zbiornikiem śródleśnym, położonym na dnie rozległej rynny polodowcowej przebiegającej z północy na południe. Jest ono płytkie (maksymalna głębokość wynosi 9,5 m a średnio ma 3 m. Woda w jeziorze charakteryzuje się dużą przezroczystością i jest bardzo kwaśna (pH 4,5). Zbiornik ten należy do jezior oligotroficznych, ubogich w składniki pokarmowe, z dnem piaszczystym i brzegami pozbawionymi szerokiej strefy szuwarów. Nazwa jezioro lobeliowe pochodzi od rośliny lobelii jeziornej, która z poryblinem jeziornym, brzeżycą jednokwiatową i sitem drobnym tworzy zespół roślinny charakterystyczny dla tego typu jezior.Lobelia jeziorna jest gatunkiem reliktowym, podlega całkowitej ochronie gatunkowej i jest w Polsce zagrożona wyginięciem. W jeziorze Czarnówek lobelia porasta dno mineralne na głębokości od 0 do 1,7 m dookoła jeziora z wyjątkiem jego południowej części. Lobelia jest rośliną wieloletnią i zimnozieloną. Rozmnaża się za pomocą nasion i rozmnóżek. Kwitnie i owocuje od połowy czerwca do końca sierpnia.Jezioro Czarnówek otaczają zbiorowiska lasów bagiennych i kompleks torfowisk wysokich. Bory bagienne są miejscem występowania podlegających ochronie rosiczek i widłaka jałowcowatego.Rezerwat można zwiedzać wędrując ścieżką przyrodniczą, która biegnie wzdłuż wschodniego brzegu jeziora. Początek ścieżki jest przy drodze Złocieniec-Siecino.


Rezerwat „Glinki”- leśny o powierzchni 15,70 ha objęty ochroną częściową.Las liściasty w sąsiedztwie lasów sosnowych i bagnistych terenów. W rezerwacie występuje grąd, łęg wiązowy, buk i dąb. Szczególnie cenne są 160 letnie dęby i buki przekraczające 30 m wysokości (pnie w obwodzie do 500 cm).

Rezerwat „Golcowe Bagno”- torfowiskowy o powierzchni 123,83 ha objęty jest ochroną częściową. Celem objęcia ochroną tak znacznego obszaru jest zachowanie torfowiska mszarnego z naturalną roślinnością torfotwórczą w stadium niezakłóconego przez człowieka rozwoju. Rezerwat obejmuje ruchome miękkie trzęsawiska torfowe na długości 1,5 km z dynamicznie rozwijającym się procesem torfotwórczym. Spotykamy tu 14 gatunków mchów, a z roślin chronionych rosiczkę okrągłolistną i widłak goździsty.



II MIEJSCA KULTU I PIELGRZYMEK

 Kościoły i świątynie
Parafia Św. Apostołów Pawła i Piotra w Szczecinie
Kościół Św. Antoniego z Penewy w Szczecinie
Kościół Matki Boskiej Królowej Polski w Goleniowie
Kościół Św. Józefa w Maszowie
Świątynia Anny w Nowogardzie





III ZABYTKI MILITARNE



 Baszty

Baszta Lodowa w Pyrzycach zwana Wysoką lub Widokową znajduje się w zachodnim ciągu murów. Jest cylindryczna, w kształcie walca zakończonego pomostem z zębatym murem. Powstała ona w 1420 roku jako baszta trzypiętrowa. W latach 1500-1550 podniesiona została do sześciu pięter. Na szóstym mieściła się platforma obserwacyjna (widokowa). W dolnej kondygnacji został ulokowany loch więzienny. Swoją nazwę "Lodowa" baszta ta zawdzięcza faktowi, że w końcu XIX wieku loch więzienny został wynajęty przez rzeźnika na komorę chłodniczą mięsa. Na poziomie czwartej kondygnacji znajdują się otwory strzelnicze. Obok baszty jest furtka prowadząca na teren miasta, w przeszłości wyprowadzane było przez nią bydło na pastwiska. W 1945 roku została uszkodzona. Jej odbudowa przeprowadzona była w latach 1985-1986.

Baszta Morze Czerwone w Starogardzie Szczecińskim. Nazwa jej według legendy pochodzi od morza krwi przelanej podczas obrony miasta w czasie wojny trzydziestoletniej, stąd też powstało porzekadło, że "W Stargardzie można przejść suchą nogą przez Morze Czerwone".
Baszta późnogotycka zbudowana w 1513 r. w stylu romańskim, wyjątkowo dobrze zachowana. Jej wysokość wynosi 34 m. Siedmiokondygnacyjna z lochem podziemnym, zbudowana z cegły, ściany ozdobione motywem kratownicy z cegły glazurowanej. Przyziemie baszty na planie kwadratu, wyższe partie cylindryczne, zwieńczone ośmioboczną wieżyczką zakończoną stożkowym hełmem z gwiazdką na szczycie. Na uwagę zasługują trzy otwarte galerie obronne, wewnętrzne pomosty drewniane, lochy i otwór wejściowy umieszczony na wysokości 6 m. Przejście w przyziemiu przebito w XIX w.

Baszta Panieńska w Szczecinie jest pozostałością gotyckich fortyfikacji (jedną z dwóch ocalałych), zbudowanych w XIVw. Opodal znajdowała się Brama Panieńska, która zamykała Stare Miasto od północy.
W 1943/44 naloty aliantów zniszczyły gęstą zabudowę Podzamcza, która zasłaniała Basztę i w ten oto sposób zabytek ponownie ujrzał światło dzienne.
Zrekonstruowano ją w 1964 roku i przez bardzo długi okres nikt się nią nie przejmował. Od niedawna mieści się tam pub.

 Zamki i Pałace
Pałac Biskupi w Kamieniu Pomorskim. Od XIV-XVII wieku służył jako siedziba kurii biskupiej. Obecnie siedziba miejskiej biblioteki. Charakterystycznymi, godnymi uwagi elementami pałacu są: XVI-wieczny renesansowy szczyt od strony północnej, trójbiegowa klatka schodowa wewnątrz budynku oraz XVI-wieczny wykusz na ścianie bocznej.



Pałac w Trzebiatowie. Początkowo w XI-XIII zamek, przekazany przez księżną Anastazję Norbertankom. W 1560 nastąpiła adaptacja klasztoru na rezydencję pałacową. Od 1619 roku własność księżnej Zofii von Schleswig-Holstein, żony księcia Filipa II. Siedziba księżnej do roku 1659. Po pożarze w 1679 roku z rozkazu właściciela, wielkiego elektora Brandenburgii powstaje rezydencja wznoszona wg. Victora de Port. W 1690 roku na zamku bawił przejazdem Fryderyk III. W 1761 roku w pałacu stacjonowało wojsko rosyjskie. W 1750-90 zamieszkuje tutaj Fryderyk von Wurttemberg z żoną Marią Antoniną z Czartoryskich. W latach 1797 - 1811 pałac zajmował generał Blucher. W latach 1813-14 zostało rozebrane jedno skrzydło pałacu. W roku 1855 obiekt był na licytacji, a nabywcą był urząd ziemski. W pałacu mieściły się biura i mieszkania. W okresie międzywojennym była tutaj szkoła rolnicza. Od 1989 roku była tutaj biblioteka publiczna.

 Zabytki
Szczecin.

 Renesansowy pięcioskrzydłowy Zamek Książąt Pomorskich z XV-XVII w. z dwoma dziedzińcami, w którym mieszczą się instytucje kulturalne
 Gotycki Ratusz Staromiejski z XV w., świadek wielu ważnych wydarzeń w dziejach miasta (obecnie siedziba Muzeum Historii Miasta)
 późnogotycka kamienica bankierskiego rodu Loitzów z 1547 r.
 barokowe bramy: Portowa i Królewska XVIII w.
 barokowy pałac Sejmu Stanów z lat 20. XVIII w.
 barokowa fontanna z orłem z 1732 r.
 barokowy pałac Grumbkowa "Pod Globusem" z XVIII w.
 miejsce urodzin w 1759 r. Zofii Doroty von Wrttemberg
 późniejszej carycy Marii Fiodorownej, żony cara Pawła I (obecnie Zespół Szkół Medycznych)
 klasycystyczny pałac Velthusena z XVIII w (obecnie Zespół Szkół Muzycznych)
 reprezentacyjny kompleks gmachów na Wałach Chrobrego z początków XX w.

Goleniów.

 gotycki, halowy, trójnawowy kościół pw. św. Katarzyny z XVw.;
 gotycka, szczytowa Brama Wolińska z XV w. - jedna z oryginalniejszych na Pomorzu;
 cylindryczna, czterokondygnacyjna Baszta Więzienna z XVw.
 ośmioboczna Baszta Mennicza z furtą wodną z XIV w.;
 ryglowy spichlerz zbożowy nad Iną z XVIII w.

Grifice.

Do najciekawszych zabytków należy gotycki Kościół Mariacki z XIV/XV w. z czteroboczną wieżą. W jej dolnej partii umieszczono dziewięć maszkaronów, przypuszczalnie przedstawiających twarze fundatorów. Zachowały się fragmenty murów z XIV w. z Bramą Wysoką i Kamienną oraz Basztą Prochową. Polecamy także obejrzenie gotyckiej kapliczki św. Jerzego i barokowego pałacyku z połowy XVIII w. Podczas spaceru po parku warto zatrzymać się przy starym młynie wodnym i wsłuchać się w szum spadającej wody. Dla miłośników zabytków techniki polecamy zwiedzenie skansenu kolejki wąskotorowej, w którym znajdują się eksponaty z początku tego wieku. Niewielka wystawa w pawilonie przedstawia dzieje kolei w świecie i na Pomorzu.




IV MUZEA

 Muzeum geologiczne w Szczecinie.
Cele placówki:
 organizacja stałych i czasowych wystaw geologicznych,
 organizacja prelekcji i odczytów dla młodzieży szkół podstawowych,
 średnich oraz studentów zainteresowanych problematyką nauk geologicznych, ochrony środowiska i ekologii,
 edukacja ekologiczna w zakresie ochrony litosfery,
 organizacja czasowych wystaw związanych tematycznie z naukami przyrodniczymi,
 organizacja czasowych wystaw dla twórców amatorów.
 Szczególne osiągnięcia:
 Wystawy stałe:
 skały magmowe, osadowe, metamorficzne,
 minerały,
 meteoryty,
 struktury skał osadowych,
 skamieniałości przewodnie,
 fauna ery paleozoicznej, mezozoicznej i kenozoicznej,
 mięczaki współczesne i mioceńskie,
 trylobity i głowonogi z narzutniaków polodowcowych Pomorza Zachodniego,
 bałtyckie konkrecje Fe-Mn,
 Pacyficzne konkrecje polimetaliczne,
 utwory plażowe,
 budowa geologiczna Bornholmu,
 budowa geologiczna Tatr,
 budowa geologiczna Gór Kaczawskich,
 budowa geologiczna okolic Szczecina,
 kalcyty,
 sól kamienna i gipsy ze złoża LGOM,
 agaty Gór Kaczawskich,
 NOWOŚĆ - zdrowotne właściwości kamieni wg. medycyny chińskiej, egipskiej i hinduskiej,
 NOWOŚĆ - kamienie szczęścia według znaków zodiaku.
 Godziny otwarcia: Poniedziałek - czwartek: 9-15 Piątek: do uzgodnienia Sobota i niedziela: nieczynne

 Muzeum kolejki Wąskotorowej w Gryficach.
Wystawa: 12 parowozów, wagony towarowe, węglarki, ręczna drezyna, wyposażenie parowozów i wagonów, zdjęcia obrazujące historię kolei wąskotorowej.

 Muzeum Militarne w Starogardzie Szczecińskim.
Zbiory broni myśliwskiej i wojskowej od średniowiecza do drugiej wojny światowej.



 Muzeum Morskie w Szczecinie.
W gmachu ma swoją siedzibę Teatr Współczesny i Muzeum Morskie ze zbiorami archeologicznymi, wystawą dotyczącą historii żeglugi na Bałtyku, modelami statków i sztuką afrykańską.
 Muzeum Narodowe w Szczecinie.
Mieści się w czterech gmachach i posiada trzy oddziały:
Oddział Muzeum Morskie
Oddział Muzeum Miasta Szczecina
Oddział Galeria Sztuki Współczesnej
Strukturę MNS tworzą następujące jednostki organizacyjne (działy merytoryczne):
Dział ArcheologiiDział Sztuki DawnejDział Etnografii PomorzaDział Kultur PozaeuropejskichDział NumizmatykiDział PrzyrodyDział Konserwacji ZbiorówDział EdukacjiDział WydawnictwGłówny inwentaryzatorBibliotekaSzczecińskie muzeum ustanowiono już 1 sierpnia 1945 r. jako jedną z pierwszych instytucji kultury. Spoczywała na nim odpowiedzialność przejmowania, zabezpieczania, ochrony i ewidencji dóbr kultury zachowanych w mieście i rozproszonych w regionie. Rozpoczynając wiosną 1948 r. stałą działalność wystawienniczą, uzyskało status okręgowego Muzeum Pomorza Zachodniego, a w 1970 r. - najwyższą rangę Muzeum Narodowego.
Opierając się na części obiektów zachowanych z przedwojennych zbiorów, muzeum rozszerzało swoje zasoby przejmując rozproszone zabytki ze zrujnowanych obiektów, magazynów, składnic, tworzyło od podstaw nowe kolekcje, prowadziło własne badania terenowe, działalność naukową, popularyzatorską i wydawniczą.
Liczne opracowania dotyczące szeroko pojętej działalności muzealnej publikowane są w wydawanym od 1955 roku roczniku " Materiały Zachodniopomorskie". Do dyspozycji pracowników i gości jest bogaty księgozbiór biblioteki, specjalizującej się w zagadnieniach dotyczących Pomorza. Dział Edukacji tworzy i koordynuje program zajęć muzealnych skierowanych głównie do dzieci i młodzieży. W oparciu o wystawy organizuje on lekcje, prowadzi warsztaty muzealne, spotkania z ciekawymi ludźmi, konkursy plastyczne i koncerty. Pracownicy Działu Edukacji prowadzą również szkolenia dla przewodników PTTK i konferencje metodyczne dla nauczycieli historii.
 Muzeum Regionalne w Barlinku.


V UZDROWISKA

 Uzdrowisko Kamień Pomorski

Uzdrowisko Kamień Pomorski Sp. z o.o. specjalizuje się w leczeniu:
 chorób narządów ruchu (na tle ortopedyczno-urazowym)
 chorób reumatologicznych
 chorób neurologicznych
 chorób układu krążenia
 wczesna rehabilitacja kardiologiczna (po zawale mięśnia sercowego)
 wczesna rehabilitacja ortopedyczna
 wczesna rehabilitacja kobiet po mastektomii.



Początki działalności uzdrowiskowej w Kamieniu Pomorskim sięgają drugiej połowy XIX-ego wieku. W 1876 roku odkryto zasobne źródła leczniczych wód popularnie zwanych solankami. Pobliskie złoża peloidów, atrakcyjne położenie geograficzne i szczególny mikroklimat spowodowały, że miasto szybko zaczęło nabierać charakteru ośrodka leczniczo-wypoczynkowego.
Po powrocie ziem Pomorza Zachodniego do Polski, władze miejskie podjęły działania mające na celu przywrócenie uzdrowiskowej funkcji Kamienia Pomorskiego. Po kilku latach przygotowań organizacyjnych, 7 września 1959 roku zostało utworzone Przedsiębiorstwo Państwowe „Uzdrowisko Kamień Pomorski”. W roku 1966 Kamień Pomorski uzyskał status miasta uzdrowiska – nastąpił dalszy rozwój i rozszerzenie działalności leczniczej i rehabilitacyjnej. Powstały nowe sanatoria i szpitale uzdrowiskowe.
Obecnie główną specjalnością „Uzdrowiska Kamień Pomorski” jest leczenie schorzeń narządu ruchu powstałych na tle ortopedyczno-urazowym, neurologicznym, reumatologicznym, wczesna rehabilitacja kardiologiczna, ortopedyczna i rehabilitacja kobiet po mastektomii. W naszych ośrodkach nad Bałtykiem leczymy także schorzenia górnych dróg oddechowych u dzieci pod opieką matek oraz choroby układu krążenia i oddechowego u dorosłych.
W 1999 roku w wyniku komercjalizacji P.P. „Uzdrowisko Kamień Pomorski” zostało przekształcone w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Skarbu Państwa. Obecnie w swoich obiektach przyjmuje około ośmiu tysięcy kuracjuszy rocznie głównie świadcząc usługi dla pacjentów polskich kierowanych z kas chorych całego kraju.
Działalność Uzdrowiska jest prowadzona w obiektach szpitali uzdrowiskowych: „Mieszko”, „Chrobry”, „Dąbrówka”, sanatorium „Gryf”, jak również w hotelu „Wars-Sawa”, Zakładzie Przyrodoleczniczym „Feniks”, krytym basenie solankowym oraz w ośrodkach położonych nad morzem.
 Uzdrowisko Świnoujście.
Podstawowe kierunki leczenia:
choroby układu krążenia, oddechowego, wydzielania wewnętrznego i przemiany materii, choroby dermatologiczne, choroby reumatyczne, otyłość.
Naturalne zasoby surowców leczniczych:
solanka (4%) bromkowa, jodkowa, borowa, borowina.
Obiekty lecznicze:
sanatoria i szpitale uzdrowiskowe o 1466 łóżkach.
Zakłady zabiegowe:
zakład przyrodoleczniczy, plaża nadmorska o długości 10 km.


VI SZLAKI I PUNKTY WIDOKOWE

Gęsta sieć tras turystyki motorowej, szlaków pieszych, rowerowych, a także coraz atrakcyjniejszych szlaków turystyki konnej przyczynia się do jeszcze większego uatrakcyjnienia tego regionu. Oferta Pomorza Zachodniego obejmuje turystykę konferencyjna i kongresową, wypoczynek urlopowy (w tym aktywne formy), agro- i ekoturystykę. Bliskość granic sprzyja coraz liczniejszym przyjazdom w ramach turystyki przygranicznej i urlopowej. Jedną z takich pomysłów są wycieczki w ramach czterech zakątków nadbałtyckich, do których należą: Bornholm (Dania), Rugia (Niemcy), Skania (Szwecja) i polskie Świnoujście.
 Punkty Widokowe
Kopiec Napoleona w Szczecinie.
Punkt widokowy w pobliżu szpitala przy ul. Unii Lubelskiej zawdzięczamy żołnierzom francuskim, którzy w 1808 r. usypali tu kopiec na cześć swojego cesarza.
Z kopca, na którym stoi jeszcze pomnik żołnierzy pruskich z czasów napoleońskich, zobaczymy panoramę Pogodna., a także wieże katedry i kościoła przy ul. Bogurodzicy oraz wieżowiec telewizji i hotel Radisson.
Wzgórza Warszawskie w Szczecinie.
To oczywiście najwyższe wzniesienia lewobrzeża. Mamy tam dwa ciekawe punkty widokowe. Pierwszy, z panoramą centrum Szczecina, znajduje się przy ul. Krasińskiego, dosłownie na parkingu sklepu Netto. Drugi, z widokiem na Pogodno, park Kasprowicza i Niebuszewo, znajduje się przy ul. Wiśniowy Sad. Jak dojść na ten drugi? Jeśli pójdziemy pod górę od strony os. Arkońskiego, na polu po lewej stronie zobaczymy samotną willę. Jesteśmy w zasadzie na miejscu. Ale ponieważ budynek zasłania trochę widok, najlepiej obejść go z naszej prawej strony.
Wieża Przemysława w Szczecinku
Zlokalizowana przy południowo-wschodnim brzegu jeziora Trzesiecko. Zbudowana z granitowych ciosów w 1910 r., pełni funkcje widokowe.