Ewolucja bohatera w twórczości Mickiewicza.

Wstęp
Niewątpliwie najbardziej charakterystyczną cechą bohatera romantycznego była przemiana w nim zachodząca, symbolizująca śmierć i ponowne narodziny. Bynajmniej nie należy jednak traktować tego jako reinkarnację - każda postać odradza się inna, wolna od dawnych trosk, gotowa do działania i wielkich poświęceń - często prowadzących już do śmierci, niestety tym razem jak najbardziej nieodwracalnej. Nasz wieszcz narodowy Adam Mickiewicz był poetą romantycznym, więc w tym co napisał często ów bohater się pojawiał. W "Dziadach" był to Gustaw i Konrad w jednej, acz nie tej samej osobie, natomiast w "Panu Tadeuszu" Jacek Soplica alias Ksiądz Robak. Symptomy postępującej ewolucji jak i jej przebieg nieco się różniły jednak u obu panów.

Umarł Gustaw... Niech żyje Konrad!
Gustawokonrad zmieniał się kompletnie dwukrotnie. Pierwsza metamorfoza odbyła się w celi więziennej, gdzie to wydarzenie zostało upamiętnione wyrytym na ścianie napisem jakby nagrobnym - z tym, że o odwrotnym ułożeniu - zaczynał się informacją o śmierci a kończył informacją o urodzeniu... Kolejną różnicę stanowił fakt, że przy tych dwóch datach widniały dwa imiona. Gustaw w owym więzieniu został poetą, wielkim i potężnym, przyrównującym samego siebie do Boga Konradem. Tak było w trzeciej części "Dziadów", lecz w czwartej, ten sam człowiek, przychodzi do księdza na spowiedź jako pokorny sługa boży - Pustelnik - już po drugiej przemianie.

Jako Robak marny czołgać się wśród pyłu...
"Pan Tadeusz" nieco inaczej przedstawia ewolucję bohatera - przede wszystkim nie jest ona tak nagła. Głównym motorem ewolucyjnym u Jacka Soplicy było poczucie winy - niegdyś, za młodu, zabił człowieka, którego córkę kochał. Ale nie dość, że zabił to jeszcze zrobił to wykorzystawszy okazję najazdu oddziału Moskali. Został uznany za zdrajcę narodu, pohańbiony i odarty z godności - uciekł więc i zaciągnął się do Legionów, gdzie następowła jego przemiana. Zgolił wąsy, zdjął butny strój szlachecki i przywdział pokorny i pokutny habit. Wstąpiwszy do zakonu przyjął imię Robak - żeby podkreślić swą marność - co już było ogromnym kontrastem w porównaniu do awanturniczych lat młodości. Przybył na Litwę, działając jako emisariusz i odkupił swe winy zarówno wobec narodu jak i wobec, w tym wypadku, brata tego, którego zabił.

Podsumowanie
Analizując chociażby tylko te dwa wyżej wspomniane utwory Adama Mickiewicza, możemy dostrzec jak istotna była ta właściwość bohatera romantycznego, jaką była jego przemiana. Patrząc na wiele z pozostałych dzieł wieszcza także dostrzegamy metamorfozę postaci, zachodzącą w mniejszym lub większym stopniu. To po prostu jest element definiujący ten typ bohatera - a jaki inny typ mógłby pojawić się u poety z okresu Romantyzmu?