Okres Międzywojenny w Polsce i Na świecie

Uchwalenie konstytucji marcowej: 17.03.1921r. Traktat Wersalski zawarto 28.06.1919r. Niemcy nie mogli utrzymywać w terenie Nadrenii wojska ,pozwolono im na posiadanie 100 tysięcznej armii i niewielkiej floty. Zabroniono im posiadania okrętów podwodnych ,czołgów i samolotów bojowych. Pakt Ligi Narodów przyjęto 28.04.1919r w Paryżu. Stany Zjednoczone nie weszły do tego paku. Siedzibą Ligi narodów była Genewa. Wchodziły do niej 42 państwa w tym Polska. W kwietniu 1922r na konferencji w Genui spotkali się przedstawiciele 29 państw europejskich. 16.04.1922r Niemcy i Rosja zawarły traktat w Rapallo ,który ustanawiał stosunki dyplomatyczne i wznawiał wymianę gospodarczą i współpracę wojskową między Niemcami i Rosją. W 1925r w Locarno Francja i Belgia zawarły układ z Niemcami dotyczący gwarancji wspólnych granic. We wrześniu 1925r Niemcy zostały przyjęte do Ligi Narodów. W 1924r. Stalin doszedł do władzy w Rosji. Jego dyktatorska władza miała poparcie w całym systemie organów ,instytucji i organizacji. Policja polityczna NKWD zajmowała w tym systemie pozycję nadrzędną wobec wszystkich instytucji państwowych ,organizacji społecznych i instancji partyjnych. W Rosji zaczęto budować obozy koncentracyjne , w których umieszczano przeciwników politycznych i chłopów występujących przeciwko rekwizycjom żywności. W 1922r. władzę we Włoszech przejął Benito Mussolini. Powołano milicję faszystowską. W 1926r zakazano działalności innych partii poza partią faszystowską. W faszystowskich Włoszech szybko doceniono propagandową rolę radia. Programy zaczynały się zredagowanymi w stylu informacji frontowych komunikatami o włoskich sukcesach w sporcie i gospodarce. 30.01.1933r. Hitler został kanclerzem Niemiec. Zaczęto tworzyć obozy koncentracyjne. Utworzono tajną policję polityczną gestapo ,stosująca terror i tortury wobec przeciwników politycznych hitleryzmu. Po śmierci w sierpniu 1934r. prezydenta Rzeszy Hitler doszedł do władzy całkowitej w Niemczech. Odtąd nazywano go wodzem i kanclerzem Rzeszy. Hitler zaczął rozbudowywać armię niemiecką wbrew postanowieniom traktatu Wersalskiego. W maju 1935r. utworzono w Niemczech Luftwaffe – lotnictwa wojskowego. W czerwcu 1935r. Niemcy zawarły z wielką Brytanią umowę pozwalającą im na rozbudowę marynarki wojenne do poziomu 45% tonażu floty brytyjskiej. W nocy z 29 na 30 września 1938r. konferencja szefów rządów Niemiec ,Włoch ,Wielkiej Brytanii i Francji w Monachium zdecydowała o rozbiorze Czechosłowacji – oddaniu Niemcom bez walki Sudetów. W kilka miesięcy po konferencji Monachijskiej Hitler przystąpił do ostatecznej likwidacji niepodległej Czechosłowacji .W 1925r. bez pracy znalazło się w Polsce ok. 300 tys. ludzi. Znacznie wzrosły ceny żywności i artykułów przemysłowych. Wywołało to fale demonstracji i strajków. Znaczna część społeczeństwa domagała się zmian i powrotu marszałka Piłsudskiego do władzy. 11.05.1926r. rozpoczęły się w Warszawie antyrządowe manifestacje piłsudczyków. Jednocześnie w okolicach Warszawy kończono przygotowania do zbrojnego wystąpienia przeciwko rządowi. W dniu 12.05 Piłsudski na czele oddanych mu pułków ruszył na Warszawę. Kilka dni później rząd i prezydent podali się do dymisji. 23.04.1935r. uchwalono konstytucję kwietniową. W kilka tygodni później 12.05.1935r. zmarł marszałek Piłsudski. Po wybuchu wielkiego kryzysu gospodarki Polska szybko odczuła jego skutki. Zagraniczne banki zaczęły wycofywać krótkoterminowe kredyty udzielone na rozwój polskiej gospodarki ,zagraniczni przemysłowcy zamykali swoje fabryki w Polsce. Rząd starał się podejmować różne działania ,osłabiające skutki kryzysu. Państwo zachęcało przemysłowców ,aby zamiast zamykania fabryk utrzymywali produkcję w zmniejszonym zakresie. Robotnicy pracowali w skróconym wymiarze czasu ,ale otrzymywali wynagrodzenie ,które umożliwiało kupno chociaż najniezbędniejszych produktów. Rząd stworzył specjalny fundusz pracy w celu gromadzenia i podziału środków na zasiłki dla bezrobotnych i finansowania robót publicznych. W 1935r. Eugeniusz Kwiatkowski objął funkcję wicepremiera i jednocześnie ministra skarbu. Głównym założeniem polityki gospodarczej było wprowadzenie do gospodarki racjonalnego planowania i działanie interwencyjne państwa umożliwiające rozwój ważnych dziedzin życia gospodarczego. Podstawą działalności państwa w dziedzinie gospodarki stał się czteroletni plan inwestycyjny na lata 1936-1939. Jednocześnie poprawę obronności państwa przynieść miał sześcioletni plan rozbudowy sił zbrojnych ,którego realizację rozpoczęto w 1937r. Największym osiągnięciem czteroletniego planu inwestycyjnego była budowa obiektów Centralnego Okręgu Przemysłowego ,który obejmował wsch. część woj. kieleckiego ,poł. Lubelszczyznę ,wsch. część krakowskiego i zach. część woj. lwowskiego. W listopadzie ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej został płk Józef Beck. Polska miała lojalnie przestrzegać warunków i zobowiązań ,wynikających z zawartych sojuszów z Francją i Rumunią. Marszałek wskazywał że dyplomacja polska powinna zachowywać równe odległości pomiędzy Moskwą a Berlinem. W stosunkach z mniejszymi sąsiadami, zasadniczymi celami polskiej polityki było utrzymanie statusu Wolnego Miasta Gdańsk i niedopuszczenie do przyłączenia Gdańska do Rzeszy ,odzyskanie Zaolzia utraconego 1920r. na rzecz Czechosłowacji ,unormowanie zdecydowanie wrogich stosunków z Litwą. W lipcu 1932r. po długich i trudnych rokowaniach nastąpiło podpisanie w Moskwie układu między Polską a Rosją paktu o nieagresji. Pakt zawarty początkowo na 3 lata został przedłużony w 1934r. o kolejne 10 lat tj. do 31.12.1945r. W styczniu 1934r. ogłoszono polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu siły w wzajemnych stosunkach. Deklarację tę zawarto na 10 lat. Polska przekazała Litwie ultimatum ,w którym zażądano natychmiastowego i bezwarunkowego nawiązania stosunków dyplomatycznych z Polską. Rząd Litewski przyjął to ultimatum. W marcu 1938r. zostały nawiązane stosunki dyplomatyczne i wznowiona komunikacja pomiędzy obu państwami. Z Warszawy wystosowano ultimatum do Czechosłowacji z żądaniem zwrotu Zaolzia. Żądanie to zostało przez rząd czechosłowacki spełnione. 02.09.1938r. oddziały polskie zajęły obszar Zaolzia. W październiku 1938r. niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim Ribbentrop złożył propozycję zawarcia paktu o nieagresji z Polską ,który miał być zawarty na 25lat. W zamian Hitler oczekiwał zgody rządu polskiego na przyłączenie Gdańska do Niemiec i budowy eksterytorialnej linii kolejowej przez polskie pomorze ,pomiędzy Niemcami a Prusami Wsch. Polska nie zgodziła się na takie warunki. W 1939r. Premier Chamberlain ogłosił w brytyjskim parlamencie jednostronne gwarancje wobec Polski iż w wypadku każdego działania wyraźnie zagrażającego niepodległości Polski ,któremu to działaniu rząd polski uzna za konieczne stawić opór własnymi siłami ,Wielka Brytania uzna się zobowiązana udzielić Polsce pomocy. Odnowiono także polsko-francuski sojusz. ,gdy rząd francuski potwierdził swe zobowiązania sojusznicze wobec Polski. 23.08.1939r. w Moskwie zawarto pakt Ribbentrop - Mołotow pomiędzy Rosją a Niemcami. Do układu dołączono tajny protokół ,w którym ustalono strefy wpływów w Europie Środkowej obu totalitarnych reżimów. Hitler wyznaczył termin uderzenia na Polskę na dzień 26.08.1939r. Liczył na to iż po zawarciu paktu o nieagresji z Rosją zachodni sojusznicy pozostawią Polskę własnemu losowi. 25.08.39r. zaskoczyła go wiadomość o zawarciu w Londynie polsko-brytyjskiego układu sojuszniczego. Ponadto sojusznik Hitlera Benito Mussolini oświadczył że Włochy nie przystąpią do wojny. Hitler przesunął więc datę na 1.09.1939r.