Napolen - moim idolem.

15 sierpnia 1769 r. w miescie Ajaccio na Korsyce Letycja Bonaparte, dziewietnastoletnia zona pewnego miejscowego szlachcica zajmujacego sie praktyka adwokacka, urodzila dziecko. W ten sposób powiekszyla sie rodzina Carla Bonaparte, niezamoznego korsykanskiego adwokata. Nazwano go Napoleon. Ojciec postanowil wychowac chlopca na modle francuska (nie korsykanska) i gdy ten podrósl, umiescil go na koszt rzadu w jednej z wojskowych szkól we Francji.
<BR>
<BR>Wyspa Korsyka, nalezaca przez wiele lat do handlowej Republiki Genuenskiej zostala sprzedana w 1768 roku królowi francuskiemu Ludwikowi XV i w 1769 roku ogloszono oficialnie przynaleznosc Korsyki do Francji. W sposób ten dziecinstwo Napoleona przypadlo na ten wlasciwie okres, kiedy na wyspie tak zywy byl jeszcze zal za nagle utracona niezaleznosc polityczna. Warunki zycia tej odcietej od calego swiata wyspy, z tej dosc jeszcze dzika ludnoscia w górach i gestwinach lesnych, z wiecznymi walkami poszczególnych klanów, z wendeta, ze starannie ukrywana, ale zaciekla nienawiscia do zaborców, Francuzów, pozostawily glebokie slady w mlodzienczej duszy malego Napoleona. Na poczatku 1779 roku, po zmudnych staraniach, udalo sie ojcu odwiezc dwóch starszych synów - Józefa i Napoleona - do Francji i umiescic ich w kolegium w Antun, na wiosne tegoz roku dziesiecioletni stypendysta zostal przeniesiony i umieszczony w szkole wojskowej w Brienne, we wschodniej Francji. Napoleon uczyl sie doskonale. Poznal swietnie historie Grecji i Rzymu. Pociagala go równiez matematyka i geografia. W 1784 r., majac lat pietnascie, Napoleon ukonczyl pomyslnie nauke w szkole w Brienne i przeniósl sie do szkoly wojskowej w Paryzu, po ukonczeniu której oficerowie wstepowali do armii. Napoleon gorliwie sluchal wykladów i czytal. Mial sie tu czego i u kogo uczyc. Lecz w pierwszym roku nauki spadlo na niego nieszczescie: do szkoly wojskowej w Paryzu wstapil w koncu pazdziernika 1784r., w lutym zas roku nastepnego zmarl jego ojciec Carlo Bonaparte. Rodzina pozostala prawie bez srodków do zycia. W starszym bracie Napoleona, Józefie, nie pokladano zadnych nadziei, byl bowiem niezdolny i leniwy. Szesnastoletni wojak wzial na swe barki troske o matke, braci i siostry. Po roku przebywania w paryskiej szkole wojskowej, 30 pazdziernika 1785 r., wstapil do armii w stopniu podporucznika i wyjechal do pulku stacjonujacego na poludniu, w miescie Valence. Ciezkie bylo zycie mlodego oficera. Wieksza czesc pensji posylal matce, pozostawiajac dla siebie tylko tyle, ile bylo konieczne na najskromniejsze utrzymanie; nie pozwalal sobie na zadana rozrywke. Swój wolny czas spedzal na czytaniu ksiazek, które pozyczal mu ksiegarz. Najbardziej interesowaly go ksiazki z dziedziny historii wojen, matematyki i geografii oraz opisy podrózy. We wrzesniu 1786 r., otrzymal dluzszy urlop i udal sie do ojczystego Ajaccio, aby zalatwic materialne sprawy swojej rodziny. Napoleon powrócil do Francji w czerwcu 1788 r., a wkrótce potem przeniesiono go wraz z jego pulkiem do miasta Auxonne. Tutaj mieszkajac w koszarach nadal z uprzednia zachlannoscia czytal absolutnie wszystko, a zwlaszcza dziela z dziedziny zagadnien militarnych. To wlasnie w Auxonnne zabiera sie do pióra i pisze niewielki traktat o balistyce ("O miotaniu bomb"). We wrzesniu 1791 r. znalazl sie znów na Korsyce, dokad udalo mu sie otrzymac przeniesienie sluzbowe. Kiedy w kwietniu 1792 r. rozgorzala walka pomiedzy duchowienstwem, stojacym calkowicie za separatysta Paolim, i przedstawicielami wladz rewolucyjnych, Bonaparte kazal strzelac do zbuntowanych tlumów, atakujacych oddzial wojskowy, stal sie jednym z podejrzanych dla wladz francuskich. Odwolano go do Paryza, gdzie zaraz po przyjezdzie musial wytlumaczyc sie w Ministerstwie Spraw Wojskowych ze swego nieco niewyraznego zachowania sie na Korsyce. Przybyl on do stolicy w koncu maja 1792 r. i byl naocznym swiadkiem burzliwych wypadków rewolucyjnych tego lata. Raz jeszcze znalazl sie na Korsyce. Przyjechal tam w momencie, gdy Paoli ostatecznie zdecydowal sie oderwac Korsyke od Francji i wszedl w porozumienie z Anglikami. Na krótko przed opanowaniem wyspy przez Anglików, po wielu niebezpiecznych przygodach, udalo sie Napoleonowi zbiec wraz z matka i cala rodzina. Bylo to w czerwcu 1793 r. Zaledwie uciekli, a juz dom zostal spladrowany przez separatystów, sprzymierzenców Paolego. Rozpoczely sie lata wielkiego niedostatku. Liczna rodzina byla calkowicie zrujnowana i mlody kapitan musial utrzymac matke i siedmioro rodzenstwa. Umiescil ich, jak sie dalo, najpierw w Tulonie, potem w Marsylii. Prowadzil zycie pelen trosk. Na poludniu Francji wybuchlo powstanie przeciw rewolucji. W 1793 r. w Tulonie rojalisci wypedzili przedstawicieli wladz rewolucyjnych i wezwali na pomoc flote angielska, znajdujaca sie wówczas na pólnocnych wodach Morza Sródziemnego. Armia rewolucyjna oblegla Tulon od strony ladu. Oblezenie prowadzone bylo nieudolne. Przeprowadzony w pierwszych dniach listopada szturm nie udal sie. Dowodzacy wówczas general Doppet wbrew zdaniu Bonapartego w decydujacej chwili nakazal odwrót. Blad ten sprawil ze Napoleon zostal ranny, gdy osobiscie prowadzil oddzial do ataku. Po dlugich sprzeciwach i zwlekaniach ze strony wyzszych wladz, które nie mialy wielkiego zaufania do zupelnie nie znanego mlodzienca znajdujacego sie przypadkowo w obozie, nowy dowódca, Dugommier, pozwolil mu wreszcie zrealizowac swój projekt. Rozmiesciwszy wojsko wedlug swego planu, po ostrej kanonadzie Napoleon zdobyl szturmem fort I`Eguillette, górujacy nad Reda, i rozpoczal obstrzal nieprzyjacielskiej floty. 17 grudnia, po dwóch dniach wscieklej konanody, republikanie ruszyli do ataku na twierdze. Po zacieklej walce szturmujacy zostali odrzuceni, podtrzymal ich jednak oddzial rezerwowy przywiedziony przez Bonapartego. Zdecydowalo to o zwyciestwie. Stalo sie to 17 grudnia 1793 r. Byla to pierwsza zwycieska bitwa Napoleona. Rozkazem z dnia 14 stycznia 1794 r. mianowano Napoleona Bonaparte generalem brygady. Mial wówczas 24 lata. Wiosna i w poczatkach lata komisarze Konwencji na poludniu przygotowywali najazd na Piemont we Wloszech pólnocnych, aby stamtad zagrozic Austrii. Komitet Ocalenia Publicznego wahal sie. Dzialajac za posrednictwem Augustyna Robespierre`a Bonaparte mógl miec nadzieje, iz uda mu sie zrealizowac swoje marzenia i wziac udzial w zdobyciu Wloch. Jednak plany te nie mialy zrealizowac sie w 1794 r. Nieoczekiwane aresztowania ludzi stojacych blisko zwolenników obalonego rzadu min. Maksymiliana Robespierre`a, jego brata Augustyna, Saint-Justa a nastepnie stracenie wszystkich bez sadu zagrozilo zyciu Napoleona. Jednak po czterdziestu dniach jakie przebywal w wiezieniu wypuszczono go na wolnosc. W tym samym czasie spotkala Bonapartego kolejna przykrosc. Komitet Ocalenia Publicznego nieoczekiwanie rozkazal mu jechac do Wandei dla usmierzenia buntu. Kiedy general Bonaparte przybyl do Paryza dowiedzial sie, ze oddaja mu dowództwo nad brygada piechoty. Byl artylerzysta i w piechocie nie mial zamiaru sluzyc. Pomiedzy nim i czlonkiem Komitetu Aubry`m wybuchla gwaltowna sprzeczka, po której Bonaparte podal sie do dymisji. I znowu znalazl sie w nedzy. Wreszcie w sierpniu r. 1795 zostal przydzielony jako general artylerii do Topograficznego Wydzialu Komitetu Ocalenia Publicznego. W wydziale Topograficznym ukladal "instrukcje" dla wloskiej armii republikanskiej dzialajacej na terenie Piemontu. W ciagu tych miesiecy nie przestawal sie uczyc i czytac. Stanowisko zajmowane przez Napoleona nie przynioslo duzych dochodów, totez nieraz jedna mozliwosc zjedzenia obiadu dawala mu wizyta u panstwa Pernot, którzy przyjmowali go bardzo serdecznie. Rok 1895 byl jednym z punktów zwrotnych w historii francuskiej rewolucji. W roku 1796 otrzymal naczelne dowództwo nad armia wloska. Kampania wloska otworzyla szereg jego zwycieskich wojen, które zrobily zen wladce Francji i Europy. Pobiwszy Austryjaków pod Lodi, oblegl Mantue, pobil armie idace na odsiecz pod Castiglione, Bassano, Arcole i Rivoli, zdobyl twierdze, zmusil papieza do pokoju w Tolentino, Austrie zas do traktatu w Campo Farmio (1797), który ustalil strefe wplywów austryjackich i francuskich we Wloszech. Chcac zadac cios smiertelny glównej przeciwniczce Francji, Anglii, przedsiewzial w 1789 roku wyprawe do Egiptu, rozgromiwszy Maneluków pod Piramidami zajal Kair. Udany podbój Egiptu zostal zneutralizowany atakiem Wielkiej Brytanii, która pod wodza Horacego Nelsona zniszczyla desantowa flote Napoleona 1 sierpnia 1798 pod Abukirem, co spowodowalo uwiezienie zwycieskiej armii francuskiej w Egipcie. Wkroczyl do Syrii, napotkal na niezlomny opór pod twierdza Akkonem, wrócil do Egiptu, pokonal Turków pod Abukir. Z gazet przeslanych mu zlosliwie przez Anglików dowiedzial sie o postepach drugiej koalicji anty francuskiej, o utracie przez Francuzów Wloch i zagrozeniu samej Francji. Podjal decyzje powrotu i odplynal z garstka przyjaciól do Francji, zostawiajac swoich zolnierzy pod generala Jeana Baptiste Klebera. Francuzi utrzymali sie do 1801 roku po czym musieli kapitulowac. Wyprawa egipska pod wzgledem politycznym i wojskowym przyniosla calkowita kleske. Przybyly do Francji (9 pazdziernika 1799r.) Napoleon cieszyl sie popularnoscia wsród grup burzuazji francuskiej, która obawiala sie dalszego wplywu rojalistów. Dysponujac tak wplywowym poparciem, uzyl wojska i dokonal bezkrwawego zamachu stanu 18-19 brumaire'a (9-10 listopada 1799). Obalajac dyrektoriat zainaugurowal we Francji pietnastoletni okres swoich rzadów osobistych, których pierwszy etap, 1799-1804, nosi nazwe konsulatu. System, w którym centralna wladze wykonawcza pelnilo kolegium trzech konsulów z Bonapartym jako Pierwszym Konsulem. Dwaj pozostali byli od niego calkowicie zalezni, ich wladza miala charakter dekoracyjny. Konstytucja VIII 1799 roku rozpoczela dzielo przebudowy Francji. Napoleon wykonczyl i scentralizowal administracje, pozwolil na powrót emigrantom, zawarl pokój z Kosciolem (konkordat 1802r.), wprowadzil równosc prawa ( Kodeks Napoleonski 1807r.). na zewnatrz zlamal opór Austrii (bitwa pod Marengo w 1800, pokój w Luneville 1801r.), zawarl honorowy pokój z Anglia w Amiens w 1802 roku. W wyniku sukcesów odnoszonych w polityce wewnetrznej oraz podbojów militarnych 1804 roku senat obral Napoleona dziedzicznym cesarzem Francuzów, co zatwierdzil plebiscyt 3,5 milionami glosów. Równiez Napoleon przybral tytul króla Wloch.
<BR>
<BR>Pomiedzy cesarstwem francuskim a Europa panowaly stosunki naprezone, zwlaszcza przodujaca potega morska, handlowa i kolonijna jaka byla Anglia, nie mogla zniesc hegemonii Napoleona na kontynencie. William Pitt doprowadzil do skutku 1805 roku trzecia koalicje, ale Napoleon podbil Austryjaków pod Ulm, nastepnie w bitwie trzech cesarzy pod Austerlitz zniszczyl armie austryjacka i rosyjska i zawarl w Preszburgu pokój z Austria, uzyskujac panowanie nad Wlochami i Niemcami. W 1806 roku stworzyl Zwiazek Renski, do którego przystapili ksiazeta niemieccy. Nastepnie pokonal Prusy pod Jena i Auerstedtem, zajal Berlin i wkroczyl do Polski. Po nierozstrzygnietej bitwie pod Pruska Ilawa rozgromil Rosjan 14 czerwca 1807r. pod Frydladem, na zajezdzie w Tylzy 28 czerwca 1807r. pojednal sie z cesarzem Aleksandrem i zawarl z nim przymierze. Prusy musialy wyrzec sie polowy terytorium. Za zgoda cara Rosji Napoleon utworzyl z drugiego i trzeciego zaboru pruskiego Ksiestwo Warszawskie. W celu zgniecenia glównego wroga, Anglii oglosil Napoleon Bonaparte blokade kontynentalna, spodziewajac sie pozbawic ja stosunków handlowych z Europa. Potega Napoleona osiagnela swój punkt szczytowy, równoczesnie jednak poczal sie budzic opór ujarzmionych i draznionych narodów. Blokada kontynentalna rodzila sprzeciw wobec dominacji napoleonskiej Francji. Stalo sie to widoczne, gdy cesarz Francuzów przystapil do dzialan wojennych w Hiszpanii i Portugalii, majacych na celu podporzadkowanie równiez i tych krajów systemowi blokady i rzadom francuskim. Gdy Napoleon zmusil w 1807 roku króla hiszpanskiego do abdykacji i osadzil na tronie swojego brata Józefa wybuchlo powstanie ludowe, które poparte przez Anglie, zakonczylo sie w 1813 roku kleska Francuzów. Zachecona tym Austria rozpoczela nowa wojne. W 1809 roku zaatakowala ona min. Ksiestwo Warszawskie. W trudnej kampanii wojennej zdolalo ono sie nie tylko obronic swój byt (bitwa pod Raszynem), lecz równiez po zwyciestwach ksiecia Józefa Poniatowskiego w Galicji - zajac czesc zaboru austryjackiego i powiekszyc swoje terytorium. Austria raz jeszcze zostala pokonana przez Napoleona (bitwa pod Wagram, 1809r.) i zmuszona do kolejnych ustepstw. W dodatku cesarz Franciszek musial wydac swoja córke Marie Luize za Napoleona, który rozwiódl sie z swa bezdzietna zona, Józefina. Chcac tym skuteczniej przeprowadzic izolacje Anglii, zaatakowal Napoleon w 1810 roku Holandie i Niemcy pólnocne. Tym czasem sojusz z Aleksandrem ulegl rozkladowi, w 1812 nastapilo zerwanie. Bonaparte wyprawil sie z "wielka armia" na Moskwe i po zwyciestwach pod Smolenskiem i we wrzesniu 1819 roku pod Borodinem zajal ja; jednakze wzniecony przez Rosjan pozar zmusil go do odwrotu, w trakcie którego wojsko jego wyginelo wskutek glodu, zimna i rosyjskiej pogoni. Kleska Napoleona stala sie haslem utworzenia nowej koalicji i powstania niezadowolonych ludów: w pierwszym rzedzie Niemcy pod przewodnictwem Prus zerwaly sie do tzw. "wojny o wyzwolenie". Mimo zwyciestw pod Lutzen, Budziszynem, i Dreznem, Napoleon ulegl przemocy zlaczonych przeciwników "w bitwie narodów" pod Lipskiem w pazdzierniku 1813 roku. Zepchniety na terytorium Francji po kilku kleskach abdykowal w Fontainebleau, zachowujac tytul carski i panowanie nad wyspa Elba. W marcu 1814 roku doszlo do kapitulacji Paryza. Na tron powolany zostal brat Ludwika VI Ludwik VIII. Napoleon wygnany na Elbe pilnie sledzil nastroje w swoim kraju, gdzie szerzyly sie obawy przed powrotem burbonskiego absolutyzmu. Napoleon w przekonaniu, ze znajdzie poparcie spoleczenstwa zdecydowal sie na brawurowa akcje (100 dni). Uciekl z Elby, wyladowal na wybrzezu Francji i ruszyl ku Paryzowi. Zaalarmowane mocarstwa europejskie zmobilizowaly swe wojska. Na terenie dzisiejszej Belgii - w ostatecznej swej bitwie z wojskami angielskimi - pod Waterloo 18 czerwca 1815 roku Napoleon poniósl kleske. Pokonany Napoleon - jako pozbawiony tytulu cesarskiego wiezien Brytyjczyków - zostal przewieziony na Wyspe Swietej Heleny.
<BR>
<BR>Rzad angielski po otrzymaniu wiadomosci, ze cesarz znajduje sie na pokladzie "Bellerophonu" postanowil wyslac Bonapartego na wysepke nalezaca do Anglików a mianowicie wyspe sw. Heleny. Teraz po Stu Dniach , Napoleon wydawal sie coraz grozniejszy. Ponowne pojawienie sie cesarza we Francji wywolac by moglo nowa retytucje cesarstwa i nowy wybuch wojny europejskiej. Juz ze wzgledu na swe polozenie na oceanie i odleglosc od ladu gwarantowala Wyspa Sw. Heleny niemozliwosc powrotu Napoleona. Na wyspe przyslano takze caly oddzial wojska, który rozlokowano po calej wyspie, aby pilnowali wieznia. Podczas ostatnich juz lat swojego zycia cesarz wiedzial ze to juz jego koniec, tak wiec aby ludzkosc nie zapomniala jego dokonan zaczal dyktowac Las Cases`owi swe wspomnienia. Straszne bóle wewnetrzne zaczynaja powtarzac sie coraz czesciej od marca 1821 r. 5 kwietnia kiedy doktor Arnott zakomunikowal ze stan chorego bardzo sie pogarsza , Napoleon rozkazal hrabiemu Montholonowi spisac pod jego dyktando testament. Dnia 5 maja 1821 r. o godzinie szóstej przed wieczorem cesarz zakonczyl zycie. Ostatnimi slowami umierajacego, doslyszanymi przez stojacych u wezglowia byly: "Francja.armia.awangarda.".
<BR>