Dzieje Polski w latach 1956 - 1989

W latach pięćdziesiątych pojawiła się nadzieja na zbudowanie świata dużo bardziej przyjaznego człowiekowi. Społeczeństo ciągle oczekiwało bardziej zdecydowanych zmian w aparacie władzy.
W 1956 roku w PZPR uformowały się dwie konkurencyjne grupy walczące o przejęcie władzy. Początkowo większym poparciem cieszyła się tzw. grupa natolińska. Większość jej członków zajmowała wysokie stanowiska partyjne i państwowe w okresie stalinowskim. Ich przeciwnikami byli tzw. puławianie. W walce z natolińczykami wykorzystywali nastroje społeczne. Otwarci potępiali stalinizmy, podkreślając swe pragnienie reform i dekralowali wolę rzeczywistej realizacji założeń socjalizmu. W momencie decydującej rozgrywki grupa ta udzieliła poparcia Władysławowi Gomułce, który dla wielu Polaków był symbolem oporu przecwiko stalinizacji.

Komuniści, zajeci walką o władzę, tracili kontrolę nad sytuacją w kraju. Coraz częściej dochodziło do protestów a nawet strajków. 28 czerwca 1956 roku robotnicy poznańscy, którzy domagali się podniesienia poziomu swojego życia, zdecydowali się na otwarte wystąpienie.Broniacy się funkcjonariusze otworzyli ogień. Odpowiedziały im strzały co doprowadziło do wyprowadzenia przez państwo do akcji wojska.

Do sotatecznej rozgrywki o włądzę doszło dopiero w paźxdzierniku 1956 roku. O jej wyniku zadecydował członek KPZDR - Nikita Chruszczow. Zaakceptował on Władysława Gomułkę jako kandydata na nowego szefa partii komunistycznej co wyraźnie odsunęło od włądzy grupę natolińską. Wystpąpienie Gomułki na temat zmian w gospodarce zostało uznane za początek drogi prowadzącej do socjalizmu.

Nowe władze podjęły szerego decyzji świadczących o rzeczywistej zmianie lini politycznej. Uwolniono wielu więźniów politycznych oraz ofiar terroru komunistycznego. Opracowano nową ordynację do do sejmu, ograniczono wpływy partii na związki zawodowe a także ogranizacje młodzieżowe. Złagodzono cenzurę co umorzliwiło prowadzenie w miarę swobodnych dyskusji nad problematyką polityczną i społeczną. Wiele osób pragnęło uczestniczyć w kształtowaniu polskiej drogi dosocjalizmu dlatego też przystępowali do PZPR. końcu takie osoby uzyskąły przydomek rewizjonistów i znaleźli się na marginesie życia partyjnego.

Po kilku miesiącach Gomułka umocnil jeszcze bardziej własną pozycję. W 1957 roku mógł już przystąpić do budowy polskiego socjalizmu wedługo obmyślanego przez siebie wcześniej modelu. Z czasem w kraju znacznie zwiększył się wpływ aparatu politycznego na życie społeczne, kulturalne i gospodarcze. Urzędnicy przejeli w dużym stopniu funkcje kontrolne, dzięki czemu został zapewniony stały nadzór partii nad wsdzystkimi przejwami życia w kraju.

W końcu lat sześćdziesiątych ostrożna strategia gospodarcza Gomułki przestała przynosić sukcesy. Sklepy co raz częściej świeciły pustkami co doprowadziło do wprowadzenia gwałtownych podwyżek cen. 14 grudnia pracownicy Stoczni Gdańskiej zorganizowali wiec protestacyjny, który przekształcił się w demonstrację uliczną, w czasie ktrórej doszło do starć robotników z milicją i wojskiem. 15 grudnia doszło do kolejnych starć a już 16 i 17 pojwaiły się pierwsze ofiary śmiertelne. Użycie broni zamiast zakończyć kryzys przyczyniło się do jego pogłebienia. Tragiczna sytuację w kraju wykorzystałą anygomułkowska opozycja wewnętrzna. Nastepca szefa PZPR, Edward Gierek winą za doprowadzenie do zaistniałej sytuacji obarczył Gomułkę i zadeklarował podjęcie przez PZPR nowej linii politycznej. Po 1970 roku kierownictow PZPR zrezygnowało ze ścisłego trzymania się wskazań ideologii komunistycznej. Głównym założeniem nowej linii politycznejbylo zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych Polaków. Jednak już w 1976 roku obawy przed pogorszeniem warunków życia doprowadziły do masowych protestów. W tym też roku kilkunastu prawników, naukowców i artystów utowrzyło Komitet Obrony Robotników. Władze państwowe nie zadecydowały się na otwartą rozprawę z opozycją. Jej działaczy poddawano ograniczonym represją, z których najczęściej stosowane było zatrzymanie na 48 godzin.
Nową jakość w życie Polski wniósł wybór na papieża arcybiskupa krakowskiego, kardynała Karola Wojtyły. Dla większości Polaków stał się on największym autorytetem moralnym.

Wszystkie te wydarzenia prowadziły do wybuchu ostrego konfliktu społecznego. Ostatecznie doprowadziłą do niego wysoka podwyżka cen w lipcu 1980 roku.W odpowiedzi wybuchła fala strajków głównie na Wybrzeżu i Śląsku. Wkrótce do strajkujących dołączyli działacze opozycji demokratycznej. Dzięki tej współpracy uformowali 21 postulatów, których realizacja miała być warunkiem ukończenia kacji strakowej. Władze przed długi czas nie chciały ich zaakceptować, jednak w sierpniu zwycieżyła grupa gotowe przystąpić do kompromisu na podstawie którego odsunięty od władzy został Edward Gierek.
Między 30 aierpnia a 3 września 1980 roku podpisano porozumienia pomiędzy przedstawicielami rządu a protestującymi co umożiwiło powstanie legalnych i niezależnych zrzeszeń pracwoniczych. Największym zn ich był NSZZ \"Solidarność\", którego przywódcą został Lech Wałęsa. Rozwój neizależnych instytucji spowodował, że PZPR traciła kontrolę nad sytuacją w kraju, co wzbudziło niepokój w Moskiwie. Ostatecznie zadecydowano, że mimo szystko problemy powinni rozwiązać sami komuniści polscy.
Jesienią 1981 roku premier generał Wojciech Jaruzelski zostal szefem partii komunistycznej. Był to jeden z elementów prowadzonych od miesięcy przygotowań do załamania niezależnego ruchu społecznego.

13 grudnia 1981 roku został w Polsce wprowadzony stan wojenny. Władzę przejeła Wojskowa Rada Oclenia Narodowego, którą kierował Wojciech Jaruzelski. Aresztowano 700 osób, wprowadzono godzinę milicyjną, cenzurę, zawieszono działalność organizacji społecznych i pracy. Ogłoszono militaryzację gospodarki co pozwalało traktować próby strajku jako dezercję lub odmowę wykonania rozkazu. Po wprowadzeniu stanu wojennego władzw rozpoczeły tz. politykę normalizacji. Polegała ona na usunięciu z instytucji państwowych osób, które uznano za nielojalne wobec systemu. Ograniczenia stanu wojennego stopniowo odwoływani. do konca 1982 roku zwolniono internowanych, wojsko wrócilo do koszar, łągodzono zasięg represji, jednakże władza nadal pozostawała w rękach generała Jaruzelskiego.

W drugiej połowe lat osiemdziesiątych komuniści zdali sobie sprawę, że nie będą w stanie wyprowadzić kraju z zapaści. Nowe zmainy zapoczątkowało zaproszenie opozycji do rozmów prowadzonych przy okrągłym stole. Negocjacje trwające od lutego do kwietnia 1989 roku zakończyły się porozumieniem. Władzę zgodziły sie na przywrócenie NSZZ \"Solidarność\". Ordynacja wyborcza zapewniała prawo kandydowania na senatora każdemu kto zebrał podpisy 5 tys. obywateli.

Wyobry przeprowadzone 4 i 18 czerwca, zakonćzyły się klęską komunistów. W senacie 99 na 100 miejsc zaljeli przedstawiciele opozycji. Jednak Polska nadal pozostawała pod wpływem radzieckim i to Moskwa decydowała o pozostawieniu PZPR u włądzy, dlatego też dopiero po kilku miesiacach nieudanych prób powołania rządu przez reprezentanta PZPR doszło do kompromisu. Urząd prezydenta objął Wojciech Jaruzelski. Mimo silnych wpływów komunistów, premierem został przedstawiciel opozycji - Tadeusz Mazowiecki. Rozpoczął się nowy etap dziejów naszego kraju.