Podstawy polskiej polityki bezpieczeństwa

Strategiczne cele polskiej polityki bezpieczeństwa:
Zagwarantowanie niepodległości, suwerenności, integralności terytorialnej państwa oraz nienaruszalności jego granic;
Zagwarantowanie ochrony demokratycznego porządku konstytucyjnego, w tym w szczególności pełni praw i wolności oraz bezpieczeństwa obywateli RP;
Partnerska współpraca;
Stworzenie jak najlepszych warunków dla wszechstronnego i stabilnego rozwoju społecznego i gospodarczego kraju, dobrobytu jego obywateli, a także dla zachowania dziedzictwa narodowego i rozwoju narodowej tożsamości;
Wnoszenie wkładu w budowę trwałego, sprawiedliwego ładu pokojowego w Europie i na świecie, opartego na wartościach demokracji, praw człowieka, praworządności oraz solidarności.
Podstawowe zasady polskiej polityki bezpieczeństwa:
1. Polska traktuje bezpieczeństwo w sposób kompleksowy, uwzględniający znaczenie i wpływ różnorodnych czynników politycznych, militarnych, ekonomicznych, społecznych, środowiskowych, energetycznych i innych.
2. Polska realizuje swoją politykę bezpieczeństwa zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, z poszanowaniem prawa międzynarodowego, zgodnie z celami i zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz dokumentów Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), a także duchem i literą traktatów i konwencji międzynarodowych, których jest stroną. Traktując swoje granice jako nienaruszalne, Polska nie ma żadnych żądań terytorialnych i posiada traktatowo uregulowane stosunki ze wszystkimi sąsiadami, Polska nie dąży do umacniania własnego bezpieczeństwa kosztem bezpieczeństwa innych.
3. W działaniach na arenie międzynarodowej Polska kieruje się wartościami, ideałami i zasadami ujętymi w Traktacie Północnoatlantyckim l Traktatach Europejskich, realizując wizję wolnej i demokratycznej Europy, gdzie bezpieczeństwo, dobrobyt i sprzyjające warunki rozwoju kulturowego i zachowania tożsamości narodowej stanowią wspólne i niepodzielne dobro jednoczącego się kontynentu.
4. Polska ściśle wiąże swoje bezpieczeństwo z bezpieczeństwem państw NATO i członków Unii Europejskiej. Polska realizuje własne narodowe interesy bezpieczeństwa przede wszystkim w ramach północnoatlantyckiego systemu sojuszniczego współdziałania i solidarności, wspierając wysiłki społeczności międzynarodowej zmierzające do umocnienia bezpieczeństwa w Europie i na świecie, ochronę podstawowych zasad i wartości ludzkich oraz do zapewnienia warunków dla stabilnego i swobodnego współistnienia i rozwoju wszystkich państw.
5. Polska dąży do tego, aby użycie siły na arenie międzynarodowej było wyłącznie realizacją prawa do obrony, przewidzianego w Karcie Narodów Zjednoczonych lub też w kontekście operacji realizowanych na podstawie mandatu społeczności międzynarodowej. Wynika to z pragnienia życia w pokoju ze wszystkimi narodami i rozwiązywania wszelkich sporów międzynarodowych środkami pokojowymi. Jednocześnie Polska jest zdecydowana sprzeciwiać się wszystkim tym, którzy dokonują agresji i łamią prawa człowieka.

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

Zapoczątkowane przy aktywnym udziale Polski przemiany na kontynencie europejskim doprowadziły do zakończenia globalnej konfrontacji Wschód-Zachód. Powstały sprzyjające warunki do realizacji wolnościowych i demokratycznych aspiracji narodów.
Tworzy się nowa, bardziej zintegrowana Europa. Gwarantujące jej bezpieczeństwo więzi euroatlantyckie, oparte na Sojuszu Północnoatlantyckim, zostały wzmocnione poprzez rozszerzenie NATO, co zwiększyło jednocześnie obszar demokracji i stabilności na naszym kontynencie.

Członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim w sposób istotny zmieniło geopolityczną i geostrategiczną pozycję Polski. Stała się ona częścią skutecznego sojuszniczego systemu obronnego, gwarantującego bezpieczeństwo i stwarzającego warunki stabilnego rozwoju.


POLSKA W NATO

Obecny kształt NATO zaczął powstawać w 1991 roku. Koncepcja strategiczna Sojuszu, przyjęta przez szefów państw i rządów w listopadzie 1991 roku w Rzymie, nakreśliła szerokie ramy bezpieczeństwa opartego na dialogu, współpracy i utrzymaniu wspólnego potencjału obronnego. Łączy ona w spójną całość polityczne i wojskowe elementy polityki bezpieczeństwa 19 państw członkowskich NATO, otwierając jednocześnie, integralną część strategii Sojuszu, możliwości współpracy z nowymi partnerami.

Koncepcja zakłada zmniejszenie uzależnienia od broni jądrowej i poważne zmiany w zintegrowanych siłach zbrojnych NATO, zmniejszenie liczebności wojsk oraz poprawę ich gotowości, mobilności, elastyczności reagowania i umiejętności przystosowania się do nieprzewidzianych okoliczności, a także szersze stosowanie jednostek wielonarodowych. Podjęto również kroki do zracjonalizowania struktury dowodzenia NATO i przystosowania zarówno procedur, jak i mechanizmów planowania obronnego Sojuszu do zmienionych uwarunkowań bezpieczeństwa w Europie oraz konieczności rozwiązywania ewentualnych kryzysów i prowadzenia misji pokojowych w przyszłości.

Podczas spotkania w Madrycie została zademonstrowana w pełni gotowości NATO do transformacji wewnętrznej i zewnętrznej. Miała ona przebiegać na drodze dalszych, konkretnych i długofalowych działań we wszystkich obszarach zainteresowania Sojuszu. Wyrażono poparcie dla polityki \"otwartych drzwi\" w dalszym rozszerzaniu Sojuszu, umacniano fundament \"Partnerstwa dla Pokoju\", otwarto nowy rozdział w stosunkach NATO - Rosja, formalizowano rozwijające się partnerstwo z Ukrainą, ożywiono dialog z państwami śródziemnomorskimi, osiągnięto postęp w budowaniu wewnątrz NATO Europejskiej Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony, zdefiniowano zreformowaną radykalnie militarną strukturę dowodzenia NATO.

NATO dzisiaj jest organizacją zdolną podjąć nowe wyzwania bez przekreślania tradycyjnych zadań, organizacją budującą swą przyszłą rolę na udokumentowanej zdolności do adoptowania się do zmieniających się wymagań bezpieczeństwa. Program \"Partnerstwo dla pokoju\" stał się przykładem konsekwencji w tworzeniu nowych możliwości współpracy, porozumienia i dialogu, nie tylko w kwestiach politycznych, lecz także militarnych.

Fakt współdziałania państw tworzących jeszcze niedawno przeciwstawne ugrupowania polityczno-wojskowe nadaje mu bezprecedensowe znaczenie i należne miejsce w historii stosunków międzynarodowych.

Polska przystąpiła do Programu 2 lutego 1994 r. Priorytety współpracy zawarto w indywidualnym Programie Partnerstwa. Obejmowały one przede wszystkim dążenie do uzyskania interoperacyjności i kompatybilności ze strukturami NATO. Aktywny udział w Programie byt jednocześnie inspiracją i swoistym zobowiązaniem do strukturalnej i technicznej modernizacji sił zbrojnych.

Zasadniczą formą rozwijania współpracy z NATO w ramach \"Partnerstwa dla Pokoju\" stała się realizacja indywidualnych, rocznych programów partnerskich. Objęły one najważniejsze dziedziny systemu obronnego państwa i sit zbrojnych. Do niewątpliwie korzystnych rezultatów można m.in. zaliczyć określenie niezbędnych poziomów interoperacyjności w poszczególnych elementach systemu dowodzenia i łączności, zapoznanie się z NATO-wskim podejściem do zasad współdziałania czynników politycznych i wojskowych w rozwiązywaniu hipotetycznych sytuacji kryzysowych, a także funkcjonowaniem międzynarodowych dowództw i sztabów.

Przyjęcie Polski do Sojuszu -12 marca 1999 roku - stanowi z pewnością jedno z najdonioślejszych wydarzeń w najnowszej historii naszego kraju. Pierwszym sprawdzianem wiarygodności sojuszniczej Polski było nasze stanowisko wobec sytuacji na terenie byłej Jugosławii.

Udział naszych żołnierzy w siłach NATO w Kosowie (KFOR) oraz w Albanii (AFOR) potwierdził naszą gotowość do wypełniania obowiązków wynikających z Traktatu Waszyngtońskiego.

Jesteśmy aktywni w pracach wszystkich gremiów Sojuszu. Polscy przedstawiciele z powodzeniem włączyli się w działalność różnych dowództw i sztabów NATO. Mamy swoje przedstawicielstwa przy NATO (jak również przy UZE), przy Komitecie Wojskowym (MILREP), Naczelnych Dowództwach SHAPE i SACLANT (NMR), a także Zespoły Łącznikowe przy pozostałych dowództwach i Korpusie Szybkiego Reagowania. Wśród naszych oficerów pełniących służbę w strukturach dowodzenia NATO najwyższą funkcję sprawuje gen. bryg. Mieczysław Bieniek, który jest szefem Pionu Szkolenia i Ćwiczeń Kwatery Głównej Sojuszniczych Sił Zbrojnych NATO w Europie.

W okresie przed i poakcesyjnym wielkim wyzwaniem dla całego Wojska Polskiego była realizacja Celów Sił Zbrojnych RP. Na pierwszy dzień członkostwa Polski w Sojuszu m.in. wdrożono procedury planistyczne NATO włączając SZ do procesu sojuszniczego planowania obronnego. Podzielono Siły Zbrojne RP na komponenty, zgodnie z podziałem obowiązującym w NATO; przyjęto sojusznicze normy w zakresie kategoryzacji jednostek wojskowych oraz wydzielono i przygotowano jednostki Sił Reagowania.
Przystępując w 2000 roku do nowej tury planowania obronnego na lata 2001-2006 sztab europejskich sił sojuszu (SHAPE) zaproponował Polsce udział w realizacji 180 celów sił zbrojnych i wymagań długookresowych. Jest to ilość niemal taka sama jak w przypadku takich państw, jak Niemcy czy Wielka Brytania.



Realizacja zadań stawianych nam przez NATO nie jest łatwa. Dlatego główny wysiłek finansowy państwa skierowany jest - w pierwszej kolejności - na dostosowanie armii do wymogów stawianych nam przez NATO i odpowiednie wyposażenie jednostek podporządkowanych Sojuszowi. W budżecie MON na 2000 rok na zadania bezpośrednio związane z członkostwem w NATO zaplanowano środki w kwocie 1879,6 mln zł.

Zmiany dokonane w polskim porządku prawnym w związku z implementacją podstawowych aktów prawnych NATO:
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r. (Dz. U. 1999 r. nr 13 poz. 111);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy między Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącego statusu ich sił zbrojnych, sporządzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 303);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy dotyczącej Statusu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego, sporządzonej w Ottawie dnia 20 września 1951 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 304);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych dowództw wojskowych, ustanowionych na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Paryżu dnia 28 sierpnia 1952r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 305);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy o wzajemnej ochroni tajemnicy wynalazków dotyczących obronności, w przypadku, których złożone zostały wnioski o udzielenie patentów, sporządzonej w Paryżu dnia 21 września 1960 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 306);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego o przekazywaniu informacji technicznych dla celów obronnych, sporządzonej w Brukseli dnia 19 października 1970 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 307);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy w sprawie Statusu przedstawicielstw i przedstawicieli państw trzecich przy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonej w Brukseli dnia 14 września 1994 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 308);
Ustawa z dnia 18 marca 1999 r. o ratyfikacji Umowy między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o ochronie informacji, sporządzonej w Brukseli dnia 6 marca 1997 r. (Dz. U. 1999 r. nr 32 poz. 309).

Zmiany dokonane w obecnie obowiązującym porządku prawnym:
W ustawie z dnia 21 stycznia 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1992 r. nr 4 poz. 16 z późniejszą zmianą), skrócono czas trwania zasadniczej służby wojskowej do 12 miesięcy;
W ustawie o służbie żołnierzy zawodowych (Dz. U. 1997 r. nr 10 poz. 55 z późniejszą zmianą), przebieg zawodowej służby wojskowej rozszerzono o pełnienie służby poza granicami Państwa.
Uchwalono także nowe przepisy, bez których współdziałanie z NATO byłoby niemożliwe:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. 1998 r., nr 162 poz. 1117);
Ustawa z dnia 23 września 1999 r. o zasadach pobytu wojsko obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium (Dz. U. 1999 r. nr 93 poz. 1063);
Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. 1999 r. nr 11 poz. 95);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu finansowania, przygotowania i działania jednostek wojskowych poza granicami państwa (Dz. U 1999 r. nr 64 poz. 732);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 września 1998 r. w sprawie pełnienia służby poza granicami państwa przez żołnierzy zawodowych (Dz. U. 1999 r. nr 127 poz. 840).


POLSKIE JEDNOSTKI W NATO

Docelowo wszystkie siły operacyjne Wojska Polskiego mają być przygotowane do przejścia na czas wojny pod zwierzchnictwo zintegrowanego dowództwa NATO. Pod dowództwem narodowym pozostaną zaś siły obrony terytorialnej.

Przygotowanie naszych jednostek to proces wymagający zmian w strukturach jednostek oraz znacznych nakładów finansowych. Dlatego jest on rozłożony w czasie. Na razie z poszczególnych rodzajów sił zbrojnych wydzielono jednostki, które jako pierwsze osiągną pełną gotowość do działania w ramach NATO. Staną się one częścią sił szybkiego reagowania Sojuszu.

Z Wojsk Lądowych wydzielono następujące jednostki:
10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Mączka ze Świętoszowa,
10 Brygada Logistyczna z Opola,
4 Pułk Przeciwlotniczy z Czerwieńska,
16 Batalion Powietrzno-Desantowy z Krakowa,
18 Batalion Desantowo-Szturmowy z Bielska-Białej,
Dwie eskadry śmigłowców z 66 Dywizjonu Śmigłowców z Glinika k. Tomaszowa Mazowieckiego,
Dwa szwadrony z 7 Dywizjonu Ułanów Lubelskich z Tomaszowa Mazowieckiego.

Z Marynarki Wojennej wydzielono następujące jednostki:
Okręt podwodny ORP \"Orzeł\" z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni,
Korweta ORP \"Kaszub\" z 3 Flotylli Okrętów w Gdyni,
Trzy okręty rakietowe z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni,
Okręt transportowo-minowy z 8 Flotylli Obrony Wybrzeża ze Świnoujścia,
Niszczyciel min ORP \"Mewa\" z 9 Flotylli Obrony Wybrzeża z Helu,
Okręt ratowniczy ORP \"Piast\" z 3 Flotylli Okrętów z Gdyni.

Z Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej wydzielono następujące jednostki:
1 eskadra lotnictwa taktycznego z Mińska Mazowieckiego,
7 eskadra lotnictwa taktycznego z Powidza,
40 eskadra lotnictwa taktycznego ze Świdwina.



POLSCY ŻOŁNIERZE W MISJACH POKOJOWYCH NATO

W 1996 roku polscy żołnierze wzięli udział w Siłach Zaprowadzania Pokoju (IFOR), a następnie Siłach Stabilizujących (SFOR) w Bośni i Hercegowinie. W 1999 roku polscy żołnierze uczestniczyli w misji humanitarnej na terenie Albanii w ramach Wielonarodowych Sił NATO (AFOR). Kontyngent tworzyło 140 żołnierzy z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa oraz personel w dowództwie misji. Jego podstawowym zadaniem była ochrona kwatery głównej Sił NATO w Albanii oraz ochrona konwojów z pomocą humanitarną.

W 2000 roku Polska uczestniczy w misjach pokojowych na obszarze Bałkanów: w Bośni i Hercegowinie (SFOR) oraz Jugosławii (KFOR-Kosowo).

1. W Siłach NATO (KFOR) w Kosowie służbę pełni około 540 polskich żołnierzy z Batalionu Polsko-Ukraińskiego oraz oficerowie w dowództwie operacji. W skład kontyngentu wchodzi również 30 żołnierzy litewskich z kowieńskiego batalionu jegrów. Ogółem jednostka ponad 800 żołnierzy i personelu cywilnego. Żołnierze wykonują zadania typowe dla misji pokojowych: utrzymanie bezpieczeństwa, ochranianie instytucji cywilnych, wspieranie pomocy humanitarnej, pomoc policji i służbom cywilnym.
2. W skład polskiego kontyngentu SFOR wchodzą dwie kompanie operacyjne Nordycko-Polskiej Grupy Bojowej oraz personel na różnych szczeblach Grupy i w Dowództwie misji o łącznej liczbie blisko 300 żołnierzy i personelu cywilnego. Polskie pododdziały zostały utworzone na bazie 16 Batalionu Powietrzno-Desantowego 6 Brygady Desantowo-Szturmowej z Krakowa. Ich głównym zadaniem jest nadzorowanie przestrzegania porozumień pokojowych w pasie granicznym rozdzielającym dwie uczestniczące w kilkuletniej wojnie domowej strony: Republikę Serbską oraz Federację Bośni i Hercegowiny.


POLSKA W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA EUROPEJSKIEGO

Wymownym następstwem procesu budowy nowej struktury bezpieczeństwa europejskiego staje się funkcjonowanie międzynarodowych jednostek wojskowych. Na mapie naszego regionu pojawiły się w ostatnich latach trzy z nich - Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód, Bataliony: Litewsko-Polski i Polsko-Ukraiński.

1. WIELONARODOWY KORPUS PÓŁNOC-WSCHÓD
O trójstronnej współpracy wojskowej szefowie resortów obrony Danii, Niemiec i Polski pierwszy raz rozmawiali w 1994 roku, gdy perspektywa wejścia naszego kraju do sojuszu północnoatlantyckiego była jeszcze odległa, podczas spotkania na wyspie Bornholm. Nikt jeszcze wtedy nie mówił o wspólnym korpusie.

Pomysł korpusu powstał później, gdy bliżej zaczęły współpracować dywizje. To Ich dowódcy w sierpniu 1996 r. podczas spotkania na wyspie Rugii wystąpili z pomysłem koordynacji działań na wyższym szczeblu. A takim nad dywizjami jest korpus. Pomysłodawcą była Dania. Koncepcja korpusu ulegała ewolucji wraz z klarowaniem się stanowiska ówczesnej \"16\" w kwestii rozszerzenia NATO.
W miarę, jak rozwijał się ten proces polityczny, korpus przestał być hasłem. Zaczęto kłaść coraz większy nacisk na stronę wojskową tej inicjatywy. Prace organizacyjne nabrały tempa, gdy stało się jasne, że już niebawem polska flaga zawiśnie przed Kwaterą Główną NATO w Brukseli.

Decyzję o utworzeniu korpusu ogłoszono w sierpniu 1997 roku (miesiąc po zaproszeniu Polski do rozmów o członkostwie w NATO), podczas spotkania ministrów obrony Polski, Niemiec i Danii w Omulewie. Wtedy też powstał Trójstronny Zespół Roboczy, którego zadaniem było opracowanie zasad utworzenia w 1999 roku - po przewidywanym wstąpieniu Polski do NATO - związku operacyjnego pod nazwą Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód (MNC NE). W jego skład weszły trzy dywizje: duńska Jutlandzka Dywizja Zmechanizowana z Fredericji 18 tys. żołnierzy), niemiecka 14 Dywizja Grenadierów Pancernych z Neubrandenburga (19 tys. żołnierzy) i polska 12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana im. Księcia Bolesława Krzywoustego ze Szczecina (12 tys. żołnierzy). W przyszłości w skład tego związku taktycznego wejdą też jednostki wsparcia i logistyczne z tych trzech państw, w tym Brygada Wsparcia Dowodzenia, do której każde z państw wydzieli po jednym batalionie łączności. Miejscem stacjonowania dowództwa Korpusu jest Szczecin. Swoją działalność rozpoczął 18 września 1999 roku, a pełną gotowość osiągnął jesienią 2000 roku. Stanowiska dowódcy Korpusu, jego zastępcy f szefa sztabu są obsadzane przez poszczególne państwa na zasadzie rotacji. Kadencja na danym stanowisku trwa trzy lata.

Pierwszym dowódcą Korpusu został duński generał Henrik Ekmann, dotychczas dowodzący siłami lądowymi Półwyspu Jutlandzkiego (LANDJUT). Jego zastępcą jest Polak, gen. bryg. Zdzisław Gorał, a szefem sztabu jest Niemiec gen. Hans Joachim Sachau. Korpus jest unikalną formacją wojskową na skalę europejską. Fenomen polega na tym, że we wszystkich wydziałach sztabu pracują zespoły polsko-niemiecko-duńskie.
Tymczasem w innych podobnych formacjach funkcjonujących na kontynencie europejskim całe komórki sztabowe - zarówno logistyczne, jak i pionu operacyjnego - mają wyłącznie charakter narodowy.

Sztab korpusu utworzony jest według standardów natowskich; podzielono go na tzw. piony funkcyjne od G-1 do G-6. Za pracę sztabu odpowiada jego szef. Szefowie poszczególnych komórek działają bez ingerencji z zewnątrz. Struktura organizacyjna dowództwa korpusu Jest niezwykle oszczędna. Pomimo bowiem, że podlega mu w sumie ponad 49 tysięcy żołnierzy (po pełnym rozwinięciu), to w dowództwie, w czasie pokoju, pracuje zaledwie 3 generałów oraz 6 pułkowników. Ogółem: 156 oficerów, chorążych, podoficerów i 20 cywilnych pracowników wojska. Koszty działalności sztabu ponoszą solidarnie armie Polski, Niemiec i Danii.

Obecnie sztab korpusu znajduje się poza Zintegrowaną Strukturą Dowodzenia NATO. Jednak sam Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód poprzez tzw. asygnację do sojuszu należy do struktur wojskowych paktu. Jest to rozwiązanie już stosowane w przypadku korpusów niemieckich wojsk lądowych. Wszystko wskazuje na to że w przyszłości ten związek operacyjny i jego sztab znajdą się w zintegrowanej strukturze wojskowej sojuszu atlantyckiego i przejmą zadania po rozwiązanym LANDJUT (Korpusie Niemiecko-Duńskim). Planowane jest podporządkowanie go w zakresie wspólnych ćwiczeń dowództwu Cieśnin Bałtyckich (BALTAP), choć zakłada się też możliwość przydzielenia go do innych dowództw po dokonaniu analizy konkretnych potrzeb i po uzyskaniu zgody wszystkich trzech państw.
W czasie pokoju działa tylko sztab Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód, Jego dywizje pozostają w dotychczasowych miejscach stacjonowania i podlegają narodowym dowództwom. Przechodzą zaś pod komendę dowództwa korpusu na wypadek wojny.
Spośród naszych sojuszników tylko żołnierze dowództwa i plutonu łączności stacjonują w Szczecinie. Sprawą podstawową dla sprawnego funkcjonowania jednostek Korpusu jest interoperacyjność, czyli zdolność rozumienia się i współpracy na polu walki. Dlatego też m.in. przewiduje się do końca 2003 roku gruntownie zmodernizować dywizyjne systemy łączności.

Dowództwo 12. Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej mieści się w Szczecinie. Również tutaj stacjonuje 12. Brygada Zmechanizowana, 2. Mieszany Pułk Artylerii, 3. Pułk Przeciwlotniczy, 12. batalion rozpoznania, 12. batalion dowodzenia i 12. batalion zaopatrzenia. W Stargardzie Szczecińskim - 6. Brygada Kawalerii Pancernej, 2. batalion saperów i 12. batalion medyczny. W Kołobrzegu - 8. batalion remontowy. W Trzebiatowie - 36. Brygada Zmechanizowana. Sztab niemieckiej 14. Dywizji Grenadierów Pancernych ma swoja siedzibę w Neubrandenburgu. W Szwerinie stacjonuje 40, brygada Grenadierów Pancernych, w Eggesin - 41. Brygada Grenadierów Pancernych \"Vorpommem\", zaś 18 Brygada Pancerna \"Holstein\" w Neumunster. W strukturze duńskiej dywizji zmechanizowanej - jedynej takiej formacji w kraju - znajdują się trzy brygady zmechanizowane, batalion rozpoznania, batalion czołgów, szwadron śmigłowców przeciwpancernych, kompania patrolowa, dywizjon artylerii, batalion rakiet przeciwlotniczych, batalion inżynieryjny, kompania WRE, batalion służb wsparcia, kompania transportowa, kompania żandarmerii, służby garnizonowe, personel obsługi bazy i orkiestra.
Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód przeznaczony jest do wypełniania zadań wynikających z art. V Traktatu Waszyngtońskiego, mówiącego o kolektywnej obronie w razie agresji, Sztab Korpusu będzie przygotowany do udziału w operacjach reagowania kryzysowego czy wsparcia pokoju (jak w Bośni czy Kosowie) jako dowództwo całej misji bądź komponentu lądowego wraz z podporządkowanymi jednostkami korpusu lub wyznaczonymi do danej misji przez inne państwa. Przewiduje się, że do udziału w operacji wsparcia pokoju, np. na Bałkanach, jako jej kwatera główna sztab może być gotowy już jesienią 2001 roku.

Ponadto Korpus przygotowany będzie do wspierania posiadaną infrastrukturą dowodzenia misji humanitarnych, bądź operacji usuwania skutków katastrof naturalnych, które mogą wydarzyć się w różnych częściach naszego regionu.

O każdym użyciu jednostek Korpusu decyzję podejmować będzie Komitet Korpusu, który tworzą przedstawiciele ministerstw obrony oraz dowództw wojsk lądowych z Polski, Danii l Niemiec. Żołnierze korpusu regularnie odbywają ćwiczenia. Pierwszym wielkim sprawdzianem funkcjonowania Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód byty ćwiczenia \"Crystat Eagle\", które odbyły się w listopadzie 2000 roku na poligonie w Drawsku Pomorskim. Celem ćwiczeń było sprawdzenie, jak sztab radzi sobie z dowodzeniem jednostkami w sytuacji walki zbrojnej oraz z przyjmowaniem na swoim terenie oddziałów innych państw paktu.

Współpraca w ramach Korpusu ma ogromne znaczenie dla Wojska Polskiego - daleko wykraczające poza sprawy związane ze szkoleniem wojsk czy logistyką. Najważniejsze jest to, że ma ona charakter stały i odbywa się na szeroka skalę.

Dotychczas inne z form współpracy (kursy, ćwiczenia) z naszymi sojusznikami byty ograniczone czasowo i ilościowo udział brały mniejsze jednostki lub tylko grupy żołnierzy. W przypadku Szczecina mamy szansę szkolić całe związki taktyczne, organicznie integrując je z siłami NATO.

2. LITEWSKO-POLSKI BATALION SIŁ POKOJOWYCH
Fundamentem współpracy wojskowej pomiędzy Litwą i Polską było zawarte 15 czerwca 1993 roku w Wilnie porozumienie między Ministerstwem Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Ochrony Krain Republiki Litewskiej w sprawie ustanowienia dwustronnej współpracy wojskowej.

Od 1993 roku rozpoczął się okres wymiany doświadczeń szkoleniowych i wspólnych ćwiczeń obejmujących szczebel drużyny i plutonu.

Kontakty wojskowe pomiędzy Litwą i Polską uległy znacznemu ożywieniu z chwilą pojawienia się koncepcji utworzenia wspólnej jednostki wojskowej. Z inicjatywą utworzenia litewsko-polskiego batalionu sił pokojowych wystąpił Prezydent Litwy Algirdas Brazauskas w czasie wizyty w Polsce w lutym 1995 roku. Utworzenie tego batalionu jest najważniejszym wspólnym przedsięwzięciem w ramach zawartego wcześniej traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy pomiędzy Litwą i Polską. W czerwcu 1997 roku zostały powołane sztaby batalionu, które odbyły ćwiczenia zgrywające - w Polsce w ramach ćwiczenia \"Dzielny Orzeł\", a na Litwie - \"Amber Hope\". Od 1 stycznia 1998 roku odbywa się szkolenie narodowych elementów składowych batalionu oraz ich zgrywanie.

Polskie elementy wchodzące w skład Litewsko-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych \"LITPOLBAT\" wydzielone zostały z 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej im. gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego w Orzyszu będącej w strukturze 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. króla Władysława Jagiełły.

Litewskie elementy wchodzące w skład \"LITPOLBATU\" wydzielone zostały z Batalionu Piechoty Zmotoryzowanej im. Wielkiej Księżnej Litewskie] Biiute w Ałytus będącego w strukturze Brygady Piechoty Zmotoryzowanej \"Żelazny Wilk\".

Litewsko-Polski Batalion Sił Pokojowych \"LITPOLBAT\" przeznaczony jest do utrzymania i przywracania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz do udziału w misjach pokojowych w akcjach humanitarnych \\ ratowniczych, podejmowanych m.in. przez ONZ, OBWE, UZE lub NATO. 31 grudnia 1998 roku batalion osiągnął gotowość do wykonywania zadań w ramach misji pokojowych, a 14 kwietnia 1999 roku otrzymał sztandar od prezydentów Litwy i Polski.

Łącznie służy w nim blisko 800 żołnierzy (435 polskich i 351 litewskich). Najważniejsze ze sztabowych stanowisk w batalionie będą zmieniane rotacyjnie.

3. POLSKO-UKRAIŃSKI BATALION SIŁ POKOJOWYCH
Idea powołania Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych zrodziła się w dniu 5 października 1995 roku na spotkaniu ministrów obrony narodowej Polski i Ukrainy. Trzy lata później rozpoczęto się formowanie.

Pierwsze wspólne ćwiczenia żołnierzy polskich i ukraińskich odbyły się w dniach
1-10 czerwca 1996 r. na Ukrainie i od 30 września do 7 października 1996 r. w Polsce.

Na POLUKRBAT składają się część polska, wydzielona w czasie jego formowania z 14. Brygady Pancernej (od 1 lutego 2000 r. 14. BPanc została połączona z 21. Brygadą Strzelców Podhalańskich, pod wspólną \"podhalańska\" nazwą i numerem) oraz część ukraińska - z 310 Pułku Zmechanizowanego w Jaworowie (od 1998 r. funkcjonuje jako 208 Samodzielny Batalion Specjalny, podporządkowany bezpośrednio Dowództwu Zachodniego Obszaru Operacyjnego Ukrainy).Etat Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych wynosi 754 żołnierzy, w tym 250 żołnierzy zawodowych i 504 żołnierzy służby zasadniczej. Strona polska posiada 391 żołnierzy (w tym: 40 oficerów, 28 chorążych, 54 podoficerów, 269 szeregowych). Językiem obowiązkowym w czasie wspólnych ćwiczeń jest angielski. Zasadniczo tworzenie batalionu finansowane jest przez Polskę i Ukrainę, ale pomocy w tym zakresie udzieliły również inne państwa. USA wyposażyło batalion w laboratorium językowe. Ambasada Kanady przekazała 8 komputerów (po 4 dla każdej ze stron), sponsoruje kursy językowe dla kadry batalionu oraz systematycznie dostarcza podręczniki i materiały audiowizualne wzbogacające proces szkolenia.31 marca 1998 roku zakończyło się formowanie obu narodowych części Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych. Batalion przyjął jako swoich patronów hetmana Jana Karola Chodkiewicza i Piotra Kanaszewicza Sahajdacznego - dwóch wielkich wodzów obu narodów. Gotowość operacyjną jako całość jednostka osiągnęła na początku roku 1999. Najważniejsze ze sztabowych stanowisk w batalionie będą zmieniane rotacyjnie.


SKUTECZNOŚĆ MISJI POKOJOWYCH ONZ

Zgodnie z artykułem 2 par. 1 \"Umowy między Rzeczpospolitą Polską a Ukrainą w sprawie tworzenia wspólnej jednostki do udziału w międzynarodowych operacjach pokojowych i humanitarnych pod egidą międzynarodowych organizacji\" podpisanej w dniu 26 listopada 1997 r. batalion może być wykorzystany w międzynarodowych misjach o mandacie zaakceptowanym przez Radę Bezpieczeństwa ONZ lub organizowanych z ramienia innej organizacji odpowiedzialnej za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zapisami rozdziału 8 karty Narodów Zjednoczonych lub też w ramach sił międzynarodowych sformowanych przy konsensusie Rady Bezpieczeństwa ONZ.
Gotowość do działania batalion może osiągnąć w ciągu 30 dni od otrzymania prośby Organizacji Narodów Zjednoczonych.

POLUKRBAT w Kosowie
Dotychczas żołnierze polscy i ukraińscy spotykali się tylko na wspólnych ćwiczeniach. Wyjazd na misję do Kosowa jest ich pierwszym zadaniem bojowym. Batalion, wykonujący zadania w Kosowie, składa się z 545 polskich oraz 267 ukraińskich żołnierzy.
Na czas misji w Kosowie do batalionu włączono pluton żołnierzy litewskich. Dowództwo POLUKRBAT w Kosowie mieści się w miejscowości Kacanik.

Do zadań POLUKRBAT-u należy zapewnienie bezpieczeństwa ludności mieszkającej w strefie odpowiedzialności jednostki oraz członkom organizacji humanitarnych, współpraca z Wysokim Komisarzem do spraw Uchodźców, ochranianie najważniejszych obiektów, przejść granicznych, dróg, mostów, wiaduktów oraz stałe patrolowanie strefy odpowiedzialności.
Żołnierze POLUKRBAT-u misję w Kosowie pełnią od 10 lipca 2000 roku.