Klasa 8 wrzesień-listopad

Żołnierze Polscy odmówili złożenia przysięgi wierności państwom centralnym. Internowano ich w obozach jenieckich. Aresztowano J. Piłsudskiego i Sosnowskiego, których umiesz-czono w Magdeburgu. Gdy oddano Ukrainie Chełmszczyznę rząd Kucharzewskiego złożył dymisję. Zaczęły się strajki i protesty. Oswobodzenie kraju od okupacji niemieckiej. 10.11.1918r. przybył do Warszawy Piłsudski ,który rozpoczął rozmowy z przedstawicielami niemieckiej rady żołnierskiej w sprawie szybkiego opuszczenia przez ich oddziały okupo-wanych ziem polskich. Polacy zażądali pozostawienia broni ,środków transportu i magazy-nów sprzętu przez ewakuujące się oddziały niemieckie. 11.11.1918r. Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu władzę nad oddziałami Polskiej Siły Zbrojnej. 14.11.1918r. Józef Piłsudski został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa. Premierem rządu ogólnopolskiego w Warszawie został Moraczewski. Powstanie Wielkopolskie wybuchło w Poznaniu 27.12.1918r. W styczniu 1919r. odbyły się w wyzwolonej części Polski wybory do Sejmu Ustawodawczego. Wojsko Polskie tworzono jesienią 1918r. do marca 1919r ,kiedy liczyło one ok. 56tys. żołnierzy. W marcu 1919r. Sejm Ustawodawczy uchwalił powszechny pobór do wojska. W sierpniu 1919r. Wojsko Polskie liczyło już ok.600tys. żołnierzy. Przyczyny wybuchu wojny polsko – bolszewickiej: negatywne ustosunkowanie Rosji do odrodzenia niepodległej Polski ,sprzeciw Polaków wobec jakiejkolwiek formy wtrącania się Rosji do spraw Polski. Piłsudski uważał że Rosję można skutecznie osłabić przez uniezależnienie od niej narodów żyjących dotąd w rosyjskim więzieniu narodów. Nad Morzem Bałtyckim na Ukrainie i Białorusi powinny powstać niezależne państwa narodowe. Dmowski głosił pro-gram włączenia do Polski tych ziem białoruskich, litewskich i ukraińskich ,na których Polacy stanowili znaczny odsetek ludności i byli główną siłą gospodarczą i kulturalną. Początkiem niewypowiedzianej wojny polsko – bolszewickiej był dzień 17.11.1918r. ,w którym nowo utworzona Armia Zach. rozpoczęła marsz na Zachód. Do pierwszych starć doszło w połowie lutego 1919r. Na początku kwietna 1919r. Wojsko Polskie przeszło do natarcia w kierunku Wilna. Wyzwolono Lidę ,Nowogródek ,Baranowicze i Wilno (19.04.19r.). W listopadzie 1919r. rozpoczęły się rozmowy pokojowe ,które wkrótce zostały zerwane. Na początku 1920r. front wschodni na północy zamarł. Wojna polsko – ukraińska rozpoczęta w 11.1918r. toczyła się ze zmiennym powodzeniem do lipca 1919r. Rozejm podpisano we wrześniu 1919r. Po fiasku rozmów pokojowych z Rosją Piłsudski postanowił wykonać uderzenie na południowym odcinku frontu. 25.04.1920r. Armia Polska rozpoczęła ofensywę w kier. Kijowa ,który zajęła 07.05.1920r. 14.05.1920r. Rosja zaatakowała na front zachodni ,ale Polacy odparli atak. 10.06.20r. Rosjanie odzdobyli Kijów. 04.07.20r. rozpo-częła się kolejna ofensywa Tuchaczewskiego. Dzięki dwukrotnej przewadze sił Rosjanie zdobyli Mińsk ,Grodno ,Wilno i Białystok. W sierpniu i we wrześniu Armia Czerwona odniosła wiele klęsk. W październiku 1920r. w Rydze zawarto rozejm między Polską a Rosją. Ustalono granicę RP: granica biegła od Dźwiny prawie prosto na południe do Zbru-cza i dalej rzeką Zbrucz do jej ujścia do Dniestru. Obie strony zrzekły się odszkodowań za straty wojenne ,zobowiązywały się do wzajemnego poszanowania suwerenności ,ustroju i praw mniejszości narodowych. Pokój między Polską a Rosją podpisano 18.03.1921r. w Rydze. W myśl traktatu wersalskiego Polsce miano przyznać cały Górny Śląsk ,Wielkopolskę ,Pomorze Gdański wraz z Gdańskiem. Jednak wobec protestów ze strony niemieckiej projekt ten został zakwestionowany przez premiera brytyjskiego Lloyda Geo-rg’a. Ostatecznie zapadła decyzja o przyznaniu Polsce Wielkopolski i Pomorza Wsch. bez Gdańska. W Prusach Wsch. i na Górnym Śląsku miano przeprowadzić plebiscyty ludności. Traktat ten został podpisany 28.06.1919r. Jednocześnie delegaci Polski podpisali traktat o ochronie mniejszości narodowych. W lipcu 1920r. odbył się plebiscyt na Warmii i Mazurach ,który zdecydował że tereny te zostaną w Prusach Wsch. Pierwsze Powstanie Śląskie wybu-chło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919r. i trwało do 24 sierpnia. Powstanie to się nie powio-dło. Miał odbyć się plebiscyt 20.02.1920r. rząd polski mianował Wojciecha Korfantego Polskim Komisarzem Plebiscytowym. W nocy z 19 na 20 sierpnia 1920r. pod hasłem samo-obrony wybuchło drugie Powstanie Śląskie. Cel powstania – samoobrona ludności polskiej został osiągnięty. 20.03.1921r. odbył się plebiscyt. Za połączeniem z Polską oddano ok.500tys. głosów a za pozostaniem w granicach Niemiec ok.700tys. Odpowiedzią było trzecie Powstanie Śląskie które wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921r. ,dyktatorem tego powstania został Wojciech Korfanty. 28.06.1921r. zawarto zawieszenie broni. Po podpisa-niu układu ewakuowano wojska powstańcze i niemieckie z obszaru plebiscytowego. Polsce przyznano 29% terytorium plebiscytowego ,z Katowicami i większością kopalń ,hut i fabryk Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Granice niepodległej Polski liczyły łącznie 5529km. Polska graniczyła z: Niemcami ,Czechosłowacją ,Rumunią ,Litwą ,Łotwą ,Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. Terytorium II Rzeczypospolitej liczyło 388 600 km2. 17.03.1921r. Sejm Ustawodawczy uchwalił Konstytucję. Wzorem była ustawa zasadnicza francuskiej III Republiki. Konstytucja stwierdzała że władza należy do ludu ,ale sprawiają ją jej przedstawiciele. Określała władzę ustawodawczą (sejm i senat) i władzę wykonawczą (prezydent ,rząd). Sejm liczył 444 posłów: prawo czynne (prawo wybierania) >21lat ,prawo bierne (prawo wybieralności) >25lat ,Senat liczył 111 senatorów: prawo czynne >30lat ,bierne >40lat. Prezydent miał prawo do zarządzania wyborów parlamentar-nych , zwoływania ,odraczania ,zamykania posiedzeń sejmu i senatu. Prezydent mianował i odwoływał premiera i na jego wniosek – ministrów. Prezydent był przedstawicielem dyplo-matycznym kraju ,zawierał umowy międzynarodowe. W czasie pokoju był najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych ,w czasie wojny mianował Naczelnego Wodza. Pierwszym prezydentem został Gabriel Narutowicz ,który po kilku dniach po objęciu urzędu padł ofiarą zamachu. Po powtórnych wyborach prezydentem został Stanisław Wojciechowski. Partie polityczne: lewica – PPS , centrum – ChD ,PSL ,prawica – ND ,ZL-N