Powierzchnia: 779 452 km2
Nazwa oficjalna: Republika Turecka, Trkiye Cumhuriyrti.
Waluta: lira turecka
Stolica: Ankara
Inne Miasta: Stambuł, Szmir, Adana.
Warunki naturalne: głównie tereny górzyste, w centrum kraju wyżyna.
Klimat: na wybrzeżach podzwrotnikowy morski, w centrum podzwrotnikowy kontynentalny suchy.
Strefa czasowa: GMT +2h
Ustrój polityczny: republika
Główne produkty eksportu: stal, chemikalia, bawełna, przędza, rudy chromu, tworzywo sztuczne, guma, maszyny, owoce, warzywa, tytoń, produkty mięsne.
Bogactwa naturalne: antymon, węgiel kamienny, rudy chromu, miedzi, żelaza, rtęci, boran, siarka.
Ludność:
Liczba ludności: 84,34 miliona (2020). Urbanizacja: 61%. Średnia długość życia: mężczyźni 73.3, kobiety 79.4 (2018). Języki: turecki (urzędowy), kurdyjski, arabski. Skład etniczny: Turcy 86%, Kurdowie 11%, Ormianie, Arabowie. Wyznania: muzułmanie (głównie sunnici) ok. 100%. Analfabetyzm: 19%. PKB na osobę: 2894 USD (1996).
Czy wierz, że…
- 29 października to Turecki święto narodowe (rocznica ustalenia republiki 1923)
- Turcja jest republiką wielopartyjną z jednoizbowym parlamentem – Wielkim Zgromadzeniem Narodowym z 450 miejscami
- Przed rokiem 2000 p.n.e. tereny obecnej Turcji zamieszkiwały osiadłe plemiona trudniące się pasterstwem, uprawą ziemi, posiadające umiejętność wytapiania i obróbki metali.
- Turcja to państwo na dwóch kontynentach, w południowo-wschodniej Europie i południowo-zachodniej Azji (półwysep Azja Mniejsza)
- 15 lutego 2000 r. Turcja uzyskała w Helsinkach status kraju kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej.
- W Marmaris turystów kuszą bazarowe stoiska, kręte uliczki i piękny port.
- Parzenie kawy po turecku to cały ceremoniał, w wyniku którego otrzymuje się wspaniały, aromatyczny napój; nie gorsza bywa turecka herbata.
- Kebab wywodzi się z kuchni tureckiej, a obecnie jest jednym z dań słynnych fest-food’ów.
- Hymnem narodowym Turcji jest Istikal Marsi, do którego melodię skomponował Osman Zeki Ungor.
- Bezrobocie w Turcji wynosi 15%.
PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA TURECKIEGO
· Dzień dobry - Merhaba
· Proszę - Lften
· Dziękuję - Teekkrler
· Ile to kosztuje? - Ka para?
· Gdzie jest...? - ...nerede?
· Tak - Evet
· Nie - Hayir
· Nie rozumiem – Anlamadim, sikimek
Izmir, starożytna Smyrna miasto w zachodniej części Turcji, nad Zatoką Smyrneńską (Morze Egejskie). 2 mln mieszkańców (1995).
Miasto założone przez Greków (Eolów) ok. X w. p.n.e. na miejscu osady z 1. połowy III tysiąclecia p.n.e. Wielokrotnie niszczone przez obce wojska i odbudowywane. Członek Związku Jońskiego. W V i IV w. p.n.e. Smyrna osiągnęła wielkie znaczenie. W czasach hellenistycznych i rzymskich ważny port, ośrodek handlu i baza wojskowa (mimo zniszczeń spowodowanych trzęsieniem ziemi w II w.).
Ważne miasto w czasach bizantyjskich. W 1402 zniszczone przez Tamerlana. Od 1425 w granicach państwa tureckiego. 1919-1922 okupowana przez Grecję. Po objęciu władzy przez Turków doznała poważnych zniszczeń i zmian ludnościowych (wymordowano ok. 20 tys. Greków, wysiedlono ok. 100 tys.).
Jedno z większych miast przemysłowych, drugi po Stambule port morski kraju. Rozwinięty przemysł stoczniowy, maszynowy, petrochemiczny, środków transportu, materiałów
budowlanych, włókienniczy, przetwórstwa spożywczego. Ośrodek szkolnictwa wyższego, siedziba założonego w 1955 uniwersytetu. Ośrodek handlowy o międzynarodowym znaczeniu. Węzeł komunikacji kolejowej, drogowej i lotniczej.
Wieża zegarowa w Izmirze
Czy wierz, że…
- Izmir to trzecie co do wielkości miasto w Turcji
- Są tam jedne z najniższych cen na bazarach w całej Turcji
- Arkeoloji Muzesi (Muzeum Archeologiczne) usytuowane jest w nowoczesnym budynku. Zwiedzanie zaczyna się od sal, w których zgromadzone są piękne zbiory egipskich, greckich i rzymskich rzeźb, następnie przechodzi się na wyższe piętro, prezentujące wyroby z terakoty, ze szkła i metalu, narzędzia i naczynia oraz złotą i srebrną biżuterię. Natomiast piętro niżej znajdują się rzeźby nagrobne i sarkofagi, a także gigantyczny posąg Domicjana, który stał niegdyś w Efezie. Nie można pominąć przepięknego fryzu z mauzoleum w Belevi (250 r. p.n.e.), położonego na południe od Izmiru, a także wypukłego reliefu z figurami Posejdona i Demeter, który pochodzi z 200 r. n.e. Wszystkie tabliczki informacyjne w muzeum napisane są w języku angielskim i tureckim.
- Równo o zachodzie słońca, ze wszystkich minaretów Izmiru muezini dają sygnał do modlitwy, a wraz z ich głosami, rozchodzącymi się po mieście, zaczynają zapalać się światła.
- O tym mieście Turcy mówią "Beautiful Izmir" lub "The "Pearl of the Aegean"
- Dawna nazwa Izmiru to Smyrna
- Przez turystów Izmir jest nazywany „Mekką dywanów”
- Podobno właśnie tam ponad 3 000 lat temu urodził się Homer, autor „Iliady” i „Odysei”.
Ankara, 1361-1930 Angora, stolica Turcji, w środkowej części kraju, przy połączeniu rzek Ankara i ubuk. 2,8 mln, zespół miejski 3 mln mieszkańców (1995), drugie po Stambule pod względem liczby ludności miasto Turcji.
Najstarsza osada na terenie dzisiejszej Ankary powstała już w III wieku p.n.e. Po zajęciu Azji Mniejszej przez wojska rzymskie w I wieku p.n.e. osada znalazła się w granicach nowo utworzonej prowincji Anatolii.
U podnóża dzisiejszej cytadeli założono wówczas miasto Angora. Twierdzę na wzgórzu rozpoczęto wnosić w IV stuleciu. Broniły ją trzy pasy murów. Jednak zarówno za czasów bizantyjskich jak i po zajęciu całej Anatolii przez Turków Osmańskich Ankara pozostawała dość mało znaczącym, cichym miastem.
Sytuacja zmieniła się radykalnie na początku XX wieku. Wraz z końcem I wojny światowej rozpadło się Imperium Osmańskie, a jego obszar miał być rozdzielony przez sąsiednie państwa chrześcijańskie. Ankara, leżąca w środku kraju, stała się centrum walki prowadzonej przez Kemala Paszę. Wiedziona przez niego ofensywa zdołała powstrzymać napierające wojska greckie.
Mimo odbicia Konstantynopola Ankara znacznie bardziej pasowała na stolicę odnowionej Turcji. Leżała bowiem w Anatolii, która była najbardziej “turecką” ze wszystkich części dawnego imperium. Kemal Pasza, nazwany później Atatrkiem, pragnął zerwać z osmańską i bizantyjską przeszłością, z którą był kojarzony dzisiejszy Stambuł. Oficjalnie stolicę przeniesiono do Ankary w 1923 r.
Stara, niewielka Ankara, przypominająca bardziej dużą wioskę niż miasto, nie mogła spełnić wymogów stolicy współczesnego państwa. Od 1928 r. zaczęto wznosić obok niej praktycznie całkiem nowe miasto z szerokimi ulicami, nowoczesnymi budynkami i wieżowcami. Stołeczna funkcja sprawiła, że w krótkim czasie znacznie zwiększyło ono liczbę ludności.
Dwoistość miasta zachowała się do tej pory. Życie w starej części Ankary, mimo że leży tuż obok biurowców rządowych i nowoczesnych centrów biznesu, nie różni się zbytnio od życia w anatolijskiej wiosce.
Najstarsze zabytki miasta znajdują się w starej części Ankary. Przy †ankr Caddesi obejrzeć można pozostałości rzymskiej Angory. Znajdują się tu ruiny Świątyni Augusta, Kolumna Juliana oraz Łaźnie Rzymskie.
Wyżej, na wzgórzu wznosi się Ankara Kalesi, czyli Cytadela Ankarska. Najwyżej jej położona część jest niedostępna, gdyż zajęta jest przez wojsko. Warto jednak przejść się malowniczymi, spokojnymi uliczkami na zboczach wzgórza, całkowicie nie pasującymi do zgiełku stolicy.
Z góry rozciąga się widok na nowoczesną zabudowę Ankary leżącą w rozległej dolinie. Po przeciwnej stronie widać natomiast morze czerwonych dachów parterowych domów przedmieść zajmujących okoliczne wzgórza.
Jednym z bardziej interesujących i zadziwiających obiektów stolicy jest Ant Kabir, czyli Mauzoleum Atatrka. Kemal Pasza, twórca nowoczesnej Turcji, zmarł w 1938 r. Od tego czasu bohater ten, który nazwał się Ojcem Turków, otaczany jest niezwykłym kultem. Praktycznie w Turcji nie ma miasta, w którym nie byłoby jego pomnika lub ulicy jemu poświęconej. Mauzoleum zajmuje całe pilnie strzeżone przez wojsko wzgórze. W jego najwyżej części wnosi się budowla aż przytłaczająca swoim monumentalizmem. W bocznych skrzydłach znajdują się ekspozycje poświęcone bohaterowi. W centrum, w olbrzymiej hali, za potężnymi kolumnami znajduje się sarkofag z czerdziestotonowego bloku marmuru.