Przyrodnicze obiekty chronoine województwa konińskiego

Obszar powidzko-bieniszewski

Omawiany obszar parku krajobrazowego to powierzchnia 460km2 Obszar parku jest najważniejszym ogniwem ekologicznym systemu ochrony ze względu na największą w skali województwa koncentracje walorów przyrodniczych, krajobrazowych i rekreacyjnych. Jest to najcenniejszy pod względem morfotycznym obszar w dawnym województwie, majacy żywą rzeżbę młodoglacjalną, z ostatnim północno-polskim zlodowaceniem. Cechuje go ogromne bogactwo charakterystycznych form takich jak rynny polodowcowej, wzgórza moreny czołowej , płaska i falista powierzchnia moreny dennej , formy szczelinowe i równina sandrowa z trzema dobrze zachowanymi poziomami zasypania.
Największe jeziora w granicach parku to : Powidzkie, Niedzięgiel, Suszewski, Wilczyńskie, Budzisłowskie oraz Ostrowickie- znacznej części lini brzegowej otoczone lasami. Są też małe jeziorka położone w lesie z bujnie rozwijającą się roślinnością szuwarowo-wodną np. jeziorko białe, kańskie . Jeziorko Kańskie z przyległyni torfowiskami , zakrzaceniami i olszynami posiada wysokie walory przyrodnicze ze względu na występowanie wielu żadkich gatunków roślin i masowych legów ptactwa
Obszar powidzko-bieniszewski tradycyjnie jest wykorzystywany jako teren wypoczynkowy.

Puszcza Bieniszewska , to resztki duzego kompleksu leśnego zachowanego do dziś w części rynny głodowsko-patnowskiej. Puszcza ze wzgłedu na swoje walory przyrodnicze jest obiektem badań naukowych. Dla wielu fragmentów wykonano dokumentacje fitosocjologiczną . W Puszczy Bieniszewskiej znajduje się jeden z dwóch w Polsce klasztorów pustelniczych Kamedułów

Obszar goplańsko-kujawski

Obszar goplansko-kujawski zajmuje pow. 660km2. Obszar ten należy do Pojezierza Kujawskiego, obejmuje tereny o różnej genezie. W jego granicach znajduje się strefa ostatniego glacjału, jak i fragment terenu objętego zlodowaceniem środkowopolskim. Zmane charakteru rzezby powstałej w tych dwu okresach najwyrażniej widac w okolicach Mąkolna. Ten rozległy obszar o urozmaiconej rzeżbie, z licznymi jeziorami, dolinami rzecznymi,obniżenami z niewielkimi lasami, zadrzewienaimi oraz z niezbyt intensywnym rolnictwem jest bardzo zróżnicowany pod względem typów potencjalnej roślinności naturalnej. Na obszarze parku znajduja się dwa zatwierdzone rezerwaty przyrody: jeden leśny – „Kaweńczyńskie Brzęki” oraz jeden krajobrazowy – Nadgoplański Park Tysiąclecia. W miejscowości Mąkolno znajduje się drewniany kościół z XVII wieku, a w pobliskim Lubstowie interesujący park z neoklasycznym pałacem i barokowy kościół . Ponadto, w obszarze goplańsko-kujawskim na uwage zasługuja : niejsca kultu Maryjnego w Licheniu Starym. Obszar goplańsko-kujawskiw części zachodniej i północnej ( Ślesin-Skulsk-Sampolno) jest tradycyjnie od lat wykorzystywany w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. Część środkowa i wschodnia obszaru, genetycznie zwiazanym z Pojezierzem Kujawskim, atrakcyjna również pod względem przyrodniczym i krojobrazowym, w zasadzie nie została odkryta dlal tej funkcji. Obszar goplańsko- kujawski łaczy się z pozostałymi terenami chronionymi poprzez doline Warty.

Obszar złotogórski

Obszr złotogórski obejmuje powierzchnie 310km2. Obejmuje on trzy skupienia pagórków, majace te samą genezę i jednakowy charakter rzeżby . Osiągaja one jeden z najwyzszych w dawnym woj. Koninskim wysokości bezwzględnej ( Złota Góra-187m n.p.m ) i najwieksze deniwelacje ( około 100m ). Sa to formy szczelinowe powstałe w czesie zlodowacenia środkowopolskiego. Zbudowane są z łatwo przepuszczalnych osadów piaszczysto-żwirowych co przy głębokości zalegającym zwierciadle wód gruntowych czyni je podatnymi na erazje. Dlatego tez lasy , porastajace te pagórki i zabezpieczające ich zbocza , mają charakter glebochronny . Najładniejsze lasy z odnawiającym się grądem znajdują się w okolicy Dąbrowic i Tarnowskiego Młyna . Przez osrodek obszaru przepływa rzeka Topielec .


Obszar pyzdrycki

Obszr pyzdrycki obejmuje obszar 300km2. Jest to teren chrakteryzujacy się dużym stopniem naturalności szaty roślinnej. Dominują ty lasy sosnowe rosnące na siedliskach borowych ( bór mieszany i suboceaniczny bór sosnowy często spotyka się fragmenty borów sosnowych o róznym stopniu wilgotności. Ponadto teren chrakteryzuje się licznymi obniżeniami . W dolinie Warty występuja słone łąki koło Wrąbczyna i Wrąbczynka. Przeważnie jednak dominują łąki z licznymi kepami zadrzewień lęgowych, między którymi występują liczne starorzecza z roslinnością szuwarową i wodną. Małe lasy na wydmach dopełniają tę mozaikę środowisk które są doskonałym miejscem lęgowym i żerowiskiem dla wielu chronionych gatunków ptaków wodno-błotnych. Na szlaku warciański znajduje się bardzo dużo zabytkowych obiektów jak np: gotycki kościół z barokową elewacją w Pyzdrach, park rokokowym pałacem biskupim w Ciążeniu. Ponadto na uwagę zasługuje park w Łukomie

Obszar uniejowski

Obszar uniejowski obejmuje powierzchnię 180km2. Obszar ten cechuje korzystna pod względem ekologicznym struktóra użytków zielonych, lasów i pól uprawnych. W dolinach znajdują się łąki i pastwiska, a w dolinie Teleszyny duży kompleks leśny charakteryzujący się bogactwem różnych zbiorowisk leśnych. Tereny te sa ostoją łosi. Lasy rosna przedewszystki na siedlisku boru mieszanego rzadzej dąbrowy świetlistej i grądu ubogiego. Największy kompleks leśny koło Uniejowa składa się w dużej części ze strarszych drzewostanów sosnowych i intesywnym podrostem liściastym, wskazującym przewaznie na bór mieszany. Zakończona budowa dużego zbiornika retencyjnego Jeziorsko, którego brzegi przewiduje się udostępnić w celach rekreacyjnych, dotatnio zwiększyły atrakcyjnośc tego obszaru w którym znajduje się dość dobrze zachowany w starym województwie konińskim w zamek w Uniejowie. Zamek położony na warciańskiej wyspie, otoczonyjest rozległym parkiem

Nadwarciański Park Krajobrazowy

Powierzchnia parku wynosi 13,428ha, w tym uzytki rolne 10,348ha z tego łąki i pastwiska 6,550ha , lasy 1,463ha, wody 393ha. Nadwracinański Park Krojobrazowy utworzony został w celu ochrony środowiska przyrodniczego, swoistych cech krajobrazu, zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych miejsc lęgowych ptactwa wodnego, błotnego i lądowego oraz ochrony ptaków przelotowych, a także zabezpieczenia wartości historycznych tego regionu. Park ten powstał na bazie utworzonego w 1986 roku Pzdrskiego obszaru krajobrozu chronionego, który obejmuje powierzchnię rzeki Warty na powierzchni 30.000ha. Obszar cechuje się niepowtarzalnym bogactwem innych elementów przyrody ozywionej( między innymi świat roślin ) Na tym obszarze odnaleziono dotychczas 57 gatunków prawnie chronionych roslin, w tym 40 gatunków podlegającej ochronie całkowitej i 17 częściowej. Na szczególna uwagę zasługuje widłaki sasanki, pomocnik baldaszkowy, mącznica, storczyki, lilie wodne i rosiczki. Wysoki poziom naturalności krajobrazu pradolinowego jest sam w sobie niezwykły. Na obszarze parku jest bardzo wysoka koncentracja stanowisk archeologicznych oraz zachowanych wysokiej klasy zabydków.


Rezerwaty przyrody-istniejące

Rezerawat ,,Mielno”

Rezerwat ,, Mielno” został utworzony na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa Przemysłu Drzewnego Nr 513 z dnia 28 września 1957 r. Cały rezerwat wraz z obszarami lasu i z jeziorem i przylegajacymi łąkami ma powierzchnie 93,65ha Rezerwat „Mielno” jest rezerwatem faunistycznym. Położony jest na obszarze Pojezierza Gnieżnieńskiego mezoregionu Pojezierza Wielkopolskiego w obniżeniu będącym poczatkiem Rynny Goplańskiej , z która ma połączenia przez szereg jezior. Dla rezerwatu „Mielno” niewątpliwie istotny jest panujący mikroklimat. Rezerwat posiada bowiem w 70% gleby bagienne lub wody otwarte. Ze względu na to , że jezioro jest małe i silnie wypłytcone można potraktować całość jako obszar podmokły. Rezerwat „Mielno” połozony jest na terenie zlewni rzeki Warty. Jezioro Mielno ma połączenie rowem z jeziorem Gosłowickim, dalej Pątnowskim i poprzez kanał Morzysławski z Wartą. W pobliżu rezerwatu znajduje się kilka nieduzych jezior: Wściekłe, Skąpe, Głodowskie wszystkie są połączone ze soba systemem rowów. W rezerwacie wystepuje 24 gatunki drzew i 19 gatunków krzewów. Spośród nich na szczególna uwagę zasługuje brzoza niska. Jest ona reliktem póżnoglacjalnym a więc takim gatunkiem, który po ustąpieniu lodowca pierwszy obok brzozy karłowatej pojawił się na naszych terenach w strefie bez drzewnej tundry. Rezerwat stworzony został w celu ochrony ptactwa wodnego i błotnego.

Rezerwat „Kawęczyńskie Brzęki”

Rezerwat „ Kawęczyńskie Brzęki „ został utworzony na podstawie Zarządzenia Nr 219 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 lipca 1959r. Cały rezerwat wraz obszarami lasu ma powierzchnię 49,64ha. Rezerwat stworzono w celu zachowania ze względu naukowych i dydaktycznych fragmentow lasu liściastego ze stanowiskiem brekini, najdalej wysuniętym na wschód na Nizinie Weilkopolsko-Kujawskiej. „Kawęczyńskie Brzeki” jest rezerwatem florystycznym położonym w Krainie Wielkopolsko-Kujawskiej w mezoregionie Pojezierza Kujawskiego. Ciekawe pagórkowate ukształtowanie powstało w okresie stadium poznańskiego zlodowacenia bałtyckiego moreny czołowej lodowca. Falista rzeżba terenu z pagórkami o łagodnych zboczach, z których najwyższy ma 138,6 m n.p.m pokryta jest lasem świerzym o urozmaiconej budowie pionowej . Rezerwat utworzono ze względu na występowanie brekini ( Sorbus torminalis ) osiągającej w Polsce północno-wschodnią granicę zasięgu. Szczególnie warte ogladania i demonstracji sa wyjątkowo okazałe egzempalarze brekini o pierścieniach 56 do 68cm i wysokości do 22m. Drzewa te mają charakter pomników przyrody i powinny być objęte szczególna troską

Rezerwat „Rogożno”

Rezerwat „Rogożno” został utworzony na podstawie art. 13 z ustawy z dnia 17 czerwca 1949r
Cały rezerwat z obszarami lasu zajmuje powierzchnie 0,39ha. Rezerwat „Rogożno” pod względem ochrony jest rezerwatem częsciowym położonym w Dzielnicy Równiny Warszawsko-Kutnowskiej, w mezoregionie Niziny Środkowoeuropejskiej. Rosnący tam drzewostan jest pochodzenia sztucznego z wyrażnie widączną dwupientrową budową. Pierwsze górne piętro tworzya trzy gatunki: lipa drobnolistna, dąb bezszypułkowy i buk pospolity Drugie piętro tworzy grab zwyczajny. Taki układ drzewostanu sprawia,że dolne piętro jest słabo wykształcone i osiaga niewielki tylko 5% pokrycie powierzchniwe.We wszystkich fazach rozwojowych wystepuja niewielkie ilości gatunków głównych i ponadto występuje jesion wyniosły. Zakłada się, że własnie te gatunki będą w warunkach naturalnych tworzyły przysły drzewostan


Rezerwat „Nadgoplański Park Tysiąclecia”

Nadgoplanski Park Tysiąclecia utworzony został w 1967r na terenach związanych z poczatkami państwa polskiego jako rezerwat krojobrazowy. Przez 6.000 letnią działalnośc człowieka na tym terenie spowodowała trwałe zmiany w środowisku naturalnym. W celu zachowania potencjału biologicznego tych terenów i odporności na czynniki degradacyjne, zachowania atrakcyjności przyrodniczej i krojobrazowej jak i zabezpieczenia wartości historycznych regionu utworzone zostało siedem rezerwatów na obszarze 2.314ha co wraz z otaczającym je terenem ochronnym o powierzchni 10.370ha utworzyło Park o ogólnej powierzchni 12.684ha. Część Parku położona na terenie byłego woj. Konińskiego zajmuje 2.897ha. Najważeniejszym elementem krajobrazowym jest ciąg jezior goplańskich długości 70km, od Gopła az po jezioro Gosłowickie. Widoczne cechy rzezby terenu, tego regionu ukształtowały się podczas epoki lodowcowej. Na terenie Parku wystepuje około 800 gatunków roślin równie często wystepujących w innych regionach karaju. Bogactwo flory i fauny tego regionu uzaleznione jest od środowiska wodnego zaleznego od działalności człowieka. Przeprowadzona w ostatnich latach ( 1995-1997) inwenteryzacja awifauny legowej Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia stwierdza się obecność 148 gatunków, w tym 73 to gatunki związane ze środowiskiami wodnymi lub nadwodnymi. Spotyka się tutaj rzadkie gatunki ptaków, jak: orzechówka, orlik krzykliwy, błotniak blady.

Rezerwat „Bieniszew”

Celem ochrony jest zachowanie pięknego fragmętu lasu, znajdującego się w samym centrum Puszczy Bieniszewskiej. Puszcza Bieniszewska , to resztki duzego kompleksu leśnego zachowanego do dziś w części rynny głodowsko-patnowskiej. Puszcza ze wzgłedu na swoje walory przyrodnicze jest obiektem badań naukowych. Puszcza porasta najbardziej zróżnicowaną pod względem rzeżby terenu fragmentem puszczy. Wystepuje tu dorodne drzewostany dębowe, wśród nich drzewa pomnikowe. Lasy te reprezentuja fitocenozy świetlistej dąbrowy i dąbrowy acidofilnej. W runie występują sześć gatunków prawnie chronionych. Dla wielu fragmentów wykonano dokumentacje fitosocjologiczną. Lasy są połozone w niedalekim sąsiedctwie dużych obiektów przemysłowych, które stanowia dla nich powazne zagrożenie

Rezerwat „Pustelnik”

Celem ochrony jest zachowanie pięknych naturalnych fragmentów lasów liściastych, lęgowych i grądowych o powierzchni 100,25ha, na terenie Puszczy Bieniszewskiej. Lasy tak bogate florystycznie, będące siedliskiem wielu interesujących i prawnie chronionych gatunków są coraz rzadziej spotykane. Rezerwat „Pustelnik” obejmuje różne elementy krajobrazu, przyrody i kultury. Na jego terenie, będącym mozaiką lasów śródleśnych jezior i polan znajduje się wzgórze sowie góry na którym w 1633 założono klasztor pustelniczy kamedułów. Jest to jeden z dwóch takich pustelni w Polsce. Rezerwat może stanowić dużą atrakcję turystyczną, może być wspaniałym obiektem dydaktycznym dla młodzieży uczącej się biologii i ochrony środowiska w Koninie i innych pobliskich miejscowościach.


Rezerwat „Sokółki”

Celem ochrony jest zachowanie kompleksu leśnego o powierzchni 240ha, który znajduje się na południowo-wschodnim skraju Puszczy Bieniszewskiej. Występują tu piekne drzewostany łęgowe i grądowe bogata w gatunki runa leśnego, jak również fragmenty zbiorowiska nawiązującej do dągrowy świetlistej. Wyróznia się w nich 11 gatunków prawnie chronionych i wiele innych roślin, iteresujacych z punktu widzenia geobotaniki rosnących często na granicy ich zasięgu. Projektowany rezerwat powinnien być chroniony dla celów dydaktycznych i naukowych a turystykę i wszelką ingerencję człowieka należy ograniczyć zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Rezerwat „Złota Góra”

Celem ochrony jest zachowanie elementów krajobrazowych i przyrodniczych wzgórza Złota Góra, o wysokości bezwzgędnej 18m n.p.m- najwyższego wzniesienia w dawnym województwie konińskim, położonego na Wysoczyznie Tureckiej. Wzgórze porośniete jest lasem dębowym i mieszanym, przy czym kwaśna dąbrowa wystepuje tu na granicy zasięgu. Znaczy udział sosny i jałowca decyduje o dużych walorach zdrowotnych tego teren. Masyw Złotej Góry jest tradycyjnym miejscem wielu wycieczek z Konina, Koła,Turku. Ze wzgórza rozpościeraja się piekne widoki na okolice, zwłaszcza w kierunku doliny Warty. Przez szczyt wzniesienia przebiegają znakowane szlaki turystyczne.

Na obszarze wyżej wymnienionych rezerwatów zabronone są:

a) Wycinanie drzew i pobieranie użytków drzewnych z wyjątkiem wypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, którego zakres okresli specjalnie w tym celu opracowany plan gospodarczy podlegajacy zatwierdzeniu Naczelnego Konserwatora Przyrody; do czasu sporzadzenia wymienionego planu dopuszczalne jest usuwanie drzew martwych, wywrotów i złamów w sposób nie narazający na zniszczenie otoczenia w szcególnosci podrostów i nalotów, a w razie potrzeb, po uzgodnieniu z konserwatorem przyrody, również zabiegów pielęgancyjnych .
b) Wycinanie trzciny, sitowia oraz innych roślin wodnych i błotnych oraz pozyskiwania torfu .
c) Zbiór owoców i nasion z drzew i krzewów, ziół leczniczych oraz innych roślin ich części , jak również pozyskiwanie zywicy.
d) Pozyskiwanie ściółki leśnej i pasania zwierząt gospodarczych.
e) Niszczenia lub uszkadzanie drzew i innych roślin.
f) Niszczenia gniazd, wybieranie jaj i piskląt wszelkich gatunków ptaków.
g) Polowianie, chwytanie, płoszenie i zabijanie dziko zyjących zwierząt.
h) Rozpalania ognisk, zanieczyszczenia terenu i wody oraz zakłocenia ciszy.
i) Łowienia ryb na wędkę.
j) Niszczenia tablic, napisów i innych znaków , z wyjątkiem znakow zwiazanych z ochrona terenu.
k) Wznaszenia budowli oraz zakładania lub budowania urządzeń sportowych, kominikacyjnych i innych urządzeń technicznych.
l) Przebywania na terenie rezerwatu poza miejscami wyznaczonymi przez kkonserwatora przyrody.




Pomniki Przyrody


Wykaz pomników przyrody

W dawnym województwie konińskim wg stanu na dzień 31.10.1995 rok

Gmina Turek

Głaz narzutowy dł 8,4m wys 3m
Brzoza brodawkowa ( Betula verrucosa ) – 6 drzew zarośniętych w szyi korzeniowych zniszczone przez wichurę
Lipa drobnolistna ( Tilila cordata ) ob pierścieni 450cm wys 15m śr korony 30cm

Miasto Turek

Głaz narzutowy granit czerwony, średnioziarnisty ob. 8,4m wys 3m
Lipa drobnolistna ob pierśnicy 350cm wys 18m


Gmina Uniejów

Dąb szypułkowy ( ercus robur ) ob pierśnicy 520cm wys 20m
Buk pospolity ( Fagus silvatica ) ob pierśnicy 300cm wys 20m
Lipa drobnolistna 2 drzewa zniszczone przez wichure
Dąb szypułkowy ob pierśnicy 450cm wys 22m
Kasztanowiec zwyczajny ( Aesculus hippcastanum ) ob pierśnicy 450cm wys 15m ma kilka odnóg na wys 4m
Wiąz szypułkowy ( ulmus laevis) ob pierśnicy 440cm wys 20m


Gmina Brudzew

Platan kloniasty ( Platanus acerifolia ) 2 odnogi zrośnięte w szyi korzeniowej, ob pierśnic 250cm i 350cm wys 15m


Literatura:
Przyrodnicze obiekty chronoine województwa konińskiego