Funkcje języka

Funkcja komunikatywna
Zdolność języka do przekazywania informacji, wymiany myśli między nadawcą a odbiorcą. Występuje ona w kilku odmianach będących elementami aktu mowy Romana Jacobsona:

Akt mowy
rzeczywistość
komunikat
nadawca -------------------- odbiorca
kontakt
kod

Każdemu z elementów schematu odpowiada jakaś funkcja
informatywna
poetycka
ekspresywna --------------------- impresywna
fatyczna
metajęzykowa

Wyjaśnienie poszczególnych funkcji języka

Funkcja ekspresywna (emotywna) - dominuje w tekstach nastawionych na wyrażanie uczuć nadawcy wypowiedzi np.: list, „źle się czuję”. Traktowana jest także jako funkcja prezentacyjna, czyli informująca o płci, pochodzeniu, wieku nadawcy np.: „tymi rencami to wzionem”

Funkcja informatywna (poznawcza) - dominuje w tekstach nastawionych do przekazywania informacji o faktach i wydarzeniach, które wzbogacają naszą wiedzę czy utrwalają obraz otaczającego nas świata np.: wywiad, artykuł publicystyczno-naukowy, komunikat urzędowy, podręcznik

Funkcja poetycka (estetyczna) -dominuje w tekstach nastawionych na formę estetyczną przekazu, rolą tej funkcji jest przedstawienie tekstu w sposób oryginalny, unikatowy. Występuje głównie w utworach lirycznych, literaturze pięknej, aforyzmach, sentencjach. Wykorzystuje środki artystycznego przekazu, celową eliptyczność, metonimię itp.

Funkcja fatyczna - dominuje w tekstach służących do nawiązania kontaktu, podtrzynamia go, czy też do zasygnalizowania jego zakończenia. Nadawca tekstu o niczym nie informuje, ani do niczego nie nakłania. Występuje w rozmowach potocznych lub rozmowach przez telefon. np.: „Cześć”, „Do zobaczenia”, „Halo!”

Funkcja metajęzykowa - dominuje w tekstach służących do wyjaśnienia sensu kodu, którym jest nazwa przyporządkowana jakiejś rzeczy lub zjawisku. Występuje w tekstach lingwistycznych, pracach językoznawczych, w zdaniu np.: „Kupiłem książkę”

Funkcja impresywna - wyraża się świadomym dążeniem nadawcy do kształtowania określonych postaw i zachowań odbiorcy za pomocą m.in.: nakazów, zakazów komend, poleceń, próśb. Często tekst występuje w formie wołacza. Funkcja ta dominuje we wszelkiego rodzaju ustawach, zarządzeniach, regulaminach, reklamach, podaniach, a także w zdaniach np.: „Podejdź do tablicy.”, „Stój!”

Funkcja stanowiąca - polega na zmianie czegoś w rzeczywistości pozajęzykowej, społecznej, prawnej, faktycznej. Dostrzec ją możemy w ustawach, aktach prawnych lub np.: gdy nauczyciel powiadamia ucznia o przyznanej mu nagrodzie.

Funkcja magiczna - magia słów, oddziałujących na rzeczywistość, w którą wierzy mówca lub odbiorca. Funkcję tę dostrzegamy w zaklęciach, przekleństwach, eufemizmach, różnego rodzaju czarach, modlitwach, w baśniach itp.

UWAGA!
Nie ma tekstów, które pełniłyby tylko jedną funkcję.