Stres i panika, jak im zaradzić?

Skąd bierze się stres i panika?Jak im zaradzić?


Co to jest stres?

Każdy z nas zapewne wie co to stres, ponieważ spotkał się z nim nie raz. Takie spotkania raczej nie kojarzą się nam miło, ale powszechnie uważa się, że stres może też mieć pozytywne skutki. Trudno w to uwierzyć, prawda? Oczywiście musi to być w małych dawkach. Wielu ludzi lubi odrobinę adrenaliny, lubi się bać. Po to też wymyślane są horrory choć nie zawsze dobrze wpływają na psychikę.
Stres można zdefiniować na dwa sposoby.

Po pierwsze, może to być stan napięcia nerwowo-emocjonalnego wywołany mniej lub bardziej długotrwałym bodźcem.

Po drugie, jest to naturalna biologiczna reakcja każdego normalnego organizmu. Normalne fizjologiczne zjawisko związane z procesami życia.

Stres pojawia się w różnych sytuacjach. Mogą to być sytuacje z którymi spotykamy się bardzo często tak jak np. kłopoty w szkole lub w pracy, problemy rodzinne, egzaminy, sprawdziany, niezapowiedziane kartkówki, rozmowy kwalifikacyjne, nadmiar pracy przy zbyt małej ilości czasu, brak pewności siebie a nawet szybka jazda samochodem. Lecz mogą to być sytuacje nagłe, nie spodziewane tak jak ciężka choroba, nagła śmierć bliskiej osoby, ataki terrorystyczne czy panujące epidemie. Z większym stresem wiążą się zazwyczaj sytuacje które są nagłe, zagrażają życiu lup powodują utratę czegoś dla nas ważnego. W czasie długotrwałego występowania stresu często nasz umysł przestaje prawidłowo funkcjonować. Może występować eskalacja ujemnych emocji takich jak nienawiść, pogarda, wrogość, zazdrość, chęć odwetu, ale również bezsenność, uczucie rezygnacji, słabości, obojętności wobec otoczenia. Natomiast nagły wysoki poziom stresu może wywołać panikę , szał oraz zupełnie przeciwnie: otępienie i bezruch. Może również powodować stany chorobowe , zaburzenia psychiczne, nerwice ale tylko gdy utrzymuję się on dość długo (zależy to od odporności organizmu) .

Zachowanie się człowieka w warunkach stresu dzieli się na trzy stadia:

1) Stadium alarmu – jest wyrazem mobilizacji organizmu, wzrasta wtedy ciśnienie we krwi i ciepłota ciała. W stadium tym następuje ogólne pobudzenie nerwów układu wegetatywnego .

2) Stadium odporności – organizm względnie dobrze znosi czynniki szkodliwe, jednak słabiej toleruje działanie innych, wcześniej nieszkodliwych bodźców.

3) Stadium wyczerpania – pobudzenie organizmu powodujące naruszenie równowagi ustroju. Działa destruktywnie.

W czasie wysokiego poziomu stresu, wywołanego strachem, gniewem, złością czy wściekłością, nadnercza zwiększają produkcję hormonu stresu (m.in. adrenaliny), który pobudza organy i naczynia krwionośne. Praca serca i układu oddechowego ulega przyspieszeniu, co powoduje:
- zmniejszenie średnic tętnic,
- wzrost tętna i ciśnienia krwi,
- pojawienie się zimnego potu na czole i plecach,
- ustanie ruchów trawiennych jelit i żołądka,
- rozszerzenie źrenic oczu,
- suchość w ustach,
- zwiększenie ukrwienia twarzy (wypieki na twarzy),
-gęsią skórkę.


Jest wiele sposobów radzenia sobie ze stresem. Podstawą jest relaksacja. Aby unikać długotrwałych, wysokich stanów stresowych należy prowadzić aktywny tryb życia, ale też podchodzić do życia z dystansem, nie należy się chorobliwie przejmować sprawami codziennymi. Należy też być dobrze poukładanym, mieć wszystko zaplanowane, żeby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, panować nad sobą.
Niestety często ludzie nie mogący poradzić sobie ze stresem sięgają po używki, takie jak alkohol, papierosy czy narkotyki. Może pomagają one w zapomnieniu o kłopotach, ale niszczą nasz organizm przez co później jest mniej odporny. Gdy spotkamy się już z sytuacjami dla nas stresującymi postarajmy się poradzić sobie z tym problemem w naturalny sposób a nie sięgając po używki.

Co to jest panika?

Panikę mogą spowodować różne przyczyny. Najczęściej są to przyczyny emocjonalne, szczególnie strach. Pod jego wpływem ludzie, kierując się instynktem szukania ratunku przed rzeczywistym lub rzekomym niebezpieczeństwem, wybierają ucieczkę. Strach może być tak silny, że człowiek ogarnięty paniką nie zastanawia się nad swoim zachowaniem. Działa pod wpływem emocji. Panika jest nagła. Człowiek nie zastanawia się co robić, działa instynktownie, nie myśli logicznie. Przyczyny paniki są przeróżne. Najczęściej są to czynniki fizyczne i fizjologiczne, np. niedostateczna ilość pożywienia i wody, warunki klimatyczne, widok licznych ludzkich ofiar czy też zmęczenie, bezsenność, depresja oraz brak orientacji w danym terenie. Panika nie sprzyja wyjściu z zagrożenia. Przeciwnie, może je zwielokrotnić, powodując zbędne straty ludzkie i materialne.
Niektóre powody paniki mogą wydawać się błahe, w skutkach jednak bywają tragiczne.

Przeciwdziałanie panice

Najlepszym sposobem przeciwdziałania panice jest niedopuszczenie do niej. Wiele zależy od organów zarządzających w sytuacjach kryzysowych służb porządkowych. Muszą być odpowiedzialne i potrafić zachować zimną krew w ciężkich sytuacjach.. Jest szczególnie ważne, aby wyjaśnić ludziom, na czym polega zagrażające im niebezpieczeństwa, i przygotować ich psychicznie do sytuacji, której będą musieli stawić czoło. Dzięki temu zetknięcie się z zagrożeniem nie będzie dla nich zupełnym zaskoczeniem co jest bardzo ważne.

Środki przeciwdziałania panice mogą być różne, w zależności od charakteru zagrożenia, rodzaju obiektu i liczby osób zagrożonych. Siły porządkowe i straż pożarna muszą działać szybko i zdecydowanie i jeśli istnieje taka potrzeba, użyć przemocy. Jednocześnie jednak, korzystając z urządzeń nagłaśniających, powinny uspokoić tłum, wydawać konkretne polecenia porządkowe, izolować osoby, których sposób zachowania może zwiększyć reakcje lękowe u innych. Dobra dyscyplina i szybkie działanie organów władzy oraz nie stawianie oporów pomoże zwycięsko wyjść z opresji. Panika w małych grupach, znajdujących się np. w płonącym budynku, może doprowadzić do bardzo niebezpiecznych i nieprzemyślanych zachowań – wyskakiwania ludzi przez okna z wyższych kondygnacji nawet wtedy, gdy pomoc już jest blisko. Przeciwdziałania takim zachowaniom polega na nawiązaniu kontaktu słownego z osobami zagrożonymi, uspokajaniu ich, na szybkim dotarciu do nich ratownika, a nawet wspólnym oczekiwaniu na rozpoczęcie akcji ratowniczej. Przybycie kogoś z zewnątrz jest zapowiedzą, że mimo bardzo trudnej sytuacji istnieje możliwość ratunku.
W określonych warunkach ucieczka może się stać koniecznością. W takich okolicznościach osoby zagrożone powinny otrzymać wskazówki dotyczące kierunku i sposobu ucieczki.
W pewnym sensie strach i panika są bardzo ze sobą powiązane, natomiast z drugiej strony strach może być pozytywny a panika nigdy nie jest pozytywna, a wręcz pogłębia złą sytuację.