Cztery fundusze strukturalne są głównymi instrumentami polityki strukturalnej Wspólnoty. Ich zadaniem jest wsparcie procesów restrukturyzacji i modernizacji gospodarek państw członkowskich poprzez nakłady w tych sektorach i regionach, które wymagają interwencji, aby sprostać globalnej konkurencji.
Należą do nich:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (European Regional Development Fund – ERDF) – powszechnie uważa się , że to właśnie od jego utworzenia w 1975 r. datuje się początek europejskiej polityki regionalnej. Jego zadaniem jest wyrównywanie głównych dysproporcji regionalnych oraz uczestniczenie w rozwoju i przekształcaniu regionów. Ma się również przyczyniać do popierania trwałego rozwoju i tworzenia trwałych miejsc pracy.
W Polsce po akcesji z jego zasobów finansowane będą działania w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ( Priorytet 1 i 3 ) oraz działania w ramach kierowanego do przedsiębiorców Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”.
Fundusz finansuje też inicjatywę wspólnotową INTERREG.
Europejski Fundusz Społeczny (European Social Fund – ESF) – jest najstarszym z funduszy strukturalnych, ponieważ zapowiedź jego utworzenia pojawiła się już w Traktacie Rzymskim. Jest instrumentem wspierającym Europejską Strategię Zatrudnienia oraz wieloletnie programy rynku pracy państw członkowskich.
Priorytety wsparcia przez ESF obejmują:
- aktywną politykę rynku pracy
- przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego
- kształcenie ustawiczne
- doskonalenie kadr gospodarki
- rozwój przedsiębiorczości
- zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet w rynku pracy
W Polsce ze środków funduszu finansowany będzie Priorytet 2 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Operacyjnego oraz Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój Zasobów Ludzkich”. Z zasobów ESF wsparcie uzyska również inicjatywa EQUAL.
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych (European Agriculture Guidance and Guarantee Fund – EAGGF) – fundusz składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje Wspólną Politykę Rolną oraz Sekcji Orientacji wspierającej zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Wyłącznie Sekcja Orientacji uważana jest za fundusz strukturalny.
W ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej EAGGF współfinansuje :
- inwestycje w gospodarstwach rolnych
- pomoc dla młodych rolników
- pomoc na rzecz wcześniejszego przechodzenia na emeryturę
- pomoce kompensacyjne dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania lub dla obszarów objętych uwarunkowaniami środowiskowymi
- poprawa przetwórstwa i komercjalizacja gospodarstw rolnych
- rozwój i przetwarzanie zasobów leśnych
- rozwój obszarów wiejskich
Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa – ( Financial Instrument for Fisheries Guidance – FIFG ) – został ustanowiony w 1993 r. w celu promowania zmian strukturalnych w sektorze rybołówstwa, kultur wodnych oraz przetwórstwa i marketingu produktów z tego sektora.
Wsparcie ze środków funduszu ma przyczynić się do:
- zapewnienia trwałej równowagi między podażą i popytem
- wzmocnienia konkurencyjności i stabilności przedsiębiorstwa w sektorze
- poprawy zaopatrzenia rynku i wzrostu wartości produktów rybołówstwa i kultur wodnych
- ożywienia gospodarczego terenów uzależnionych od rybołówstwa