Klasyfikacja olejów
Współczesne silniki samochodowe w warunkach zwiększonych obciążeń mechanicznych i cieplnych stwarzają coraz trudniejsze warunki pracy olejom silnikowym. Dlatego też od olejów wymaga się coraz lepszej jakości, szczególnie
w zakresie:
· Dobrej odporności na utlenianie
· Zdolności do utrzymania powstałych osadów w stanie dyspersji oraz do zapobiegania tworzenia się szlamu
· Zdolności do utrzymania silnika w czystości
· Zdolności do uszczelniania tłoka w cylindrze
· Płynności w niskiej temperaturze
· Odporności na pienienie
· Zdolności zachowania własności w czasie postojów
Klasyfikacje olejów silnikowych
- Klasyfikacja jakościowa API (Amerykański Instytut Naftowy)
Klasyfikacja jakościowa określa właściwości użytkowe oleju i jego przydatności do smarowania silników danej klasy. Aby w pełni ocenić właściwości użytkowe oleju nie wystarczą testy laboratoryjne. Klasyfikacje jakościowe są oparte przede wszystkim na testach silnikowych. Każda własność oleju jak np. odporność na utlenianie, własności przeciwkorozyjne itp. jest sprawdzana
na określonych typach silników.
Podstawą klasyfikacji jakościowych jest podział olejów na dwie zasadnicze grupy:
· grupę olejów S przeznaczonych do silników z zapłonem iskrowym (ZI), do samochodów osobowych i lekkich samochodów ciężarowych. Grupa ta obejmuje oznakowanie symbolami: SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SJ.
· grupę olejów C przeznaczonych do silników wysokoprężnych z zapłonem samoczynnym (ZS), głównie do samochodów ciężarowych. Grupa ta obejmuje oznakowanie symbolami: CA, CB, CC, CD, CE, CF.
Klasyfikacja jakościowa API
· GL 1 - do przekładni ręcznych, olej bez dodatków, niska jakość
· GL 2 - olej do przekładni mechanicznych, słabo obciążonych
· GL 3 - do konwencjonalnych skrzyń biegów, przekładni stożkowych, zawiera dodatek typu EP (powoduje polepszenie własności oleju pod wpływem obciążenia)
· GL 4 - stosowany do przekładni stożkowych i hipoidalnych pracujących w umiarkowanych warunkach, zawiera bardzo dużo dodatków
· GL 5 - najlepszy olej do skrzyń biegów i przekładni głównych, zawiera cały pakiet dodatków
· GL 6 - olej zapewniający dobrą ochronę przed zmatowieniem powierzchni, przestarzały technologicznie, jakościowo zbliżony do GL 3.
Oleje stosowane w automatycznych skrzynkach biegów - ATF
Oprócz własności jakie olej musi spełniać w zwykłej skrzyni biegów musi również pracować w sprzęgle hydraulicznym - wiąże się to z przenoszeniem momentu przez olej. Wyróżniamy tu klasy:
· Dla samochodów osobowych - SAE 5W - barwione na kolor czerwony.
· Dla samochodów ciężarowych - SAE 30W
Klasyfikacja lepkościowa SAE
Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych opracowało system klasyfikacji lepkościowej w marcu 1993 roku. Klasyfikacja dzieli oleje silnikowe na 11 klas lepkościowych w trzech grupach: oleje letnie, zimowe, wielosezonowe.
Oleje przeznaczone do smarowania silników w okresie zimowym podzielono na 6 klas i oznaczono następującymi symbolami liczbowymi, przy których umieszczono literę W (winter-zima): SAE 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W. Im niższa liczba przed literą W, tym olej może być stosowany w niższych temperaturach otoczenia. Przykładowo olej w klasie 10W może być eksploatowany w temperaturze otoczenia -30C.
Dla olejów letnich istnieje 5 klas lepkości wg SAE. Są to 20, 30, 40, 50 60. Olej klasy SAE 40 może pracować w warunkach klimatycznych do 40C.
Olej silnikowy, który ma zarówno cechy oleju zimowego jak i letniego, nazywamy olejem wielosezonowym. Oleje takie są oznaczone podwójną symboliką:15W/40, 10W/40, 5W/50 itp. Główną zaletą olejów wielosezonowych jest możliwość ich eksploatacji niezależnie od pory roku.
Klasyfikacja lepkościowa SAE
oleje zimowe - oznaczenie: 75W, 80W, 85W
oleje letnie - oznaczenie: 90,140, 250
oleje wielosezonowe - oznaczenie: 80W/90, 80W/140, 85W/140