Australia - ludność

Kontynent australijski jest najsłabiej zaludnionym kontynentem świata (4 osoby/km2).

Większość ludności Australii stanowią potomkowie kolonistów, zaś bardzo mały jej procent stanowią rdzenni mieszkańcy- Aborygeni. Ludność Australii jest młodsza niż w większości krajów Europy (średnia wieku 31,5 lat, 1987); grupa poniżej 20 lat stanowi ok. 1/3 ogółu ludności; przeciętna długość życia zwiększyła się do 73,3 lat dla mężczyzn i do 79,6 lat dla kobiet (1989).

Australia jest najsłabiej zaludnionym kontynentem świata; 75% ludności mieszka na południu od linii Newcastle –Adelaide (tj. na 5% pow.).

Największą gęstość zaludnienia mają: Wiktoria (19,4 osób/km 2) i Australijskie Terytorium Stołeczne (120).

Australia jest najsilniej zurbanizowanym kontynentem. W 1987 w 13 miastach liczących ponad 100 tys. mieszk. skupiało się 70% ludności Australii.

Największe zespoły miejskie to Sydney (3,7 mln mieszk.), Melbourne (3,1 mln), Brisbane (1,3 mln), Perth (1,2 mln), Adelaide (1 mln).

Ludność Australii - 24,99 miliona (2018)
- w tym ludność rdzenna 372 tys. mieszkańców.
- Polonia australijska stanowi ok. 140 tys. osób.

Skład etniczny
Europejczycy (to około 62,2%), dalej Maorysi (to 9,2%), dalej Polinezyjczycy (to 3,6%).

Przyrost naturalny
- 1,6% corocznej zmiany (2018)

AUSTRALIJCZYCY

Australijczycy to rdzenna, ciemnoskóra ludność Australii. Przed przybyciem Europejczyków w 1788 kontynent Australii zamieszkiwało ok. 300 tys. Australijczyków. W wyniku zmuszania ich do ciężkiej pracy i systematycznego wypierania z żyźniejszych obszarów wzrosła śmiertelność Australijczyków - obecnie ok. 140 tys. Pod względem antropologicznym zalicza się Australijczyków do typu australoidalnego. Do chwili zajęcia Australii przez europejskich kolonistów rdzenna jej ludność prowadziła koczowniczy tryb życia, krążąc w poszukiwaniu wyżywienia po dokładnie wytyczonych terytoriach. Podstawowym zajęciem było łowiectwo i zbieractwo, a w rejonach nadbrzeżnych rybołówstwo. Do momentu zetknięcia się z Europejczykami nie znali obróbki metali, garncarstwa, tkactwa. Posługiwali się bronią i narzędziami z kamienia, drewna (bumerang). Mieszkali w szałasach, najprostsza forma były zasłony od wiatru, wykonane z płatów kory. Nie znali odzieży chroniącej od zimna. Część plemion chodziła całkiem nago, część zaś nosiła różnego rodzaju opaski na biodra. Rozpowszechnione były ozdoby z piór, włókien roślinnych, zębów itp. w postaci naszyjników i bransolet. Osobną kategorię ozdób stanowiły umyślne na ciele blizny i barwne malowidła.

ABORYGENI

Aborygeni to rdzenna ludność Australii i Tasmanii. Przed kolonizacją europejską, tj. pod koniec XVIII w.
Australię zamieszkiwało, według różnych szacunków, od 300 tys. do 1 mln. Aborygenów. Pod względem antropologicznym Aborygeni tworzą odrębny typ australoidalny, wykazujący podobieństwa zarówno do typu negroidalnego, jak i europeidalnego. Przodkowie Aborygenów pojawili się w Australii ok. 40-60 tys. lat temu, przedostając się na te tereny prawdopodobnie z Azji, nie wiadomo jednak, czy zasiedlenia dokonali jednorazowo, czy fale ich migracji powtarzały się. Aborygeni tworzyli językowo-terytorialne wspólnoty plemienne (ok. 500 przed przybyciem Europejczyków), które dzieliły się na mniejsze grupy, przemieszczające się w obrębie terytorium plemiennego w poszukiwaniu żywności. Gospodarka Aborygenów była wyłącznie przyswajająca, opierała się na zbieractwie, łowiectwie i rybołówstwie. Aż do czasu przybycia Europejczyków nie znali oni rolnictwa ani hodowli, nie posiadali umiejętności obróbki metali, obce było im tkactwo oraz garncarstwo. Ich skromna wytwórczość ograniczała się do obróbki kamienia, drewna, kory, włókien roślinnych, a także materiałów pochodzenia zwierzęcego (kości, skóry, sierści czy piór). Organizacja społeczna Aborygenów była dosyć skomplikowana, jej podstawę stanowił patrylinearny system pokrewieństwa, małżeństwa były z reguły egzogamiczne, grupa plemienna dzieliła się na szereg podgrup, fratrii i mniejszych jednostek. Bardzo ważną rolę odgrywały obrzędy inicjacyjne związane z przechodzeniem do grupy ludzi dorosłych. Szczególna rola w społeczności przypadała starszym mężczyznom, którzy pełnili rolę strażników tradycji - mitów i rytuałów. Oni także byli autorytetami w zakresie wzorców wszelkich zachowań społecznych. Totemistyczna interpretacja powiązań człowieka z otaczającym go światem była najistotniejszą częścią wierzeń Aborygenów, zgodnie z którymi duchy przodków przebywały w mitycznej przestrzeni poza czasem i przestrzenią realną.

Przedmioty kultu - totemyi tzw. czuringa, a także inne przedmioty sakralne (mogły być nimi przedmioty użytkowe, np. broń), były zdobione rytami i rysunkami nawiązującymi do treści mitów. W ten sam sposób zdobiono miejsca o charakterze sakralnym, m.in. skały, drzewa, również ciała uczestników rytuałów pokrywano malowidłami. Znaczną rolę w obrzędach kultowych odgrywały poezja, muzyka i taniec. Aborygeni praktykowali także magię. Kontakt z Europejczykami, szczególnie w okresie nasilenia się kolonizacji Australii, spowodował znacze zmniejszenie się populacji Aborygenów. Zostali oni wyparci na tereny bezludne i nieurodzajne (Australia Zachodnia, Queensland, Terytorium Północne). Proces ich przymusowej asymilacji i pacyfikacji, który miał miejsce w XIX w. spowodował wymieranie całych plemion. Aby zapobiec definitywnej dezintegracji społeczności Aborygenów w latach 20. i 30. XX w. zaczęły powstawać pierwsze rezerwaty. Od lat 60. zaczęto praktykować tzw. asymilację dobrowolną. Aborygeni rozpoczęli migracje do miast, podejmowali także pracę w charakterze robotników rolnych i hodowlanych. Doprowadziło to do zaniknięcia ich tradycyjnej kultury i plemiennych odrębności.

Od 1967 r. Aborygeni są pełnoprawnymi obywatelami Australii, posiadają prawa wyborcze, podjęte zostały również próby uregulowania ich prawa własności do zajmowanej ziemi. W 1986 r. liczba Aborygenów wynosiła 228 tys., ich populacja jednak stale maleje. Sytuacja ekonomiczna Aborygenów jest znacznie gorsza niż pozostałej ludności Australii - wskaźnik bezrobocia jest sześciokrotnie wyższy, a przeciętne zarobki dwukrotnie niższe niż średnia krajowa.

KOLONIZATORZY

Współczesne społeczeństwo australijskie powstało w wyniku imigracji. Ludność Australii była w większości pochodzenia brytyjskiego. Od 1881 do 1947 liczba imigrantów zmniejszyła się z 36,8% do 9,8%. Do ponownego wzrostu imigracji przyczyniły się zmiany przepisów ograniczających imigrację. W roku 1986 urodzeni poza granicami Australii stanowili 20,4% ogółu ludności (w tym w Wielkiej Brytanii i Irlandii — 7,2%). Polonia australijska liczy 130–180 tys. osób.