Zróżnicowanie temperatur na ziemi

Źródłem ciepła na Ziemi jest promieniowanie słoneczne. Docierając do Ziemi energia cieplna jest pochłaniana przez powierzchnię planety. Ziemia ogrzewając się sama staje się źródłem promieniowania cieplnego, powodując wzrost temp. dolnych warstw troposfery. Ziemia wypromieniowuje tyle ciepła ile pochłania. Dzięki temu średnia temp. przy powierzchni globu (+15ºC) nie ulega większym wahaniom.
Kulisty kształt Ziemi oraz nachylenie osi ziemskiej w czasie ruchu obiegowego powoduje, że promienie słoneczne docierają do jej powierzchni pod różnym kątem.
Obszary kuli ziemskiej położone w różnych szerokościach geograficznych otrzymują różną ilość ciepła. Energia słoneczna dociera do Ziemi tylko w ciągu dnia, nocą zaś następuje utrata ciepła.
- Strefa międzyzwrotnikowa – bilans promieniowania +
- Strefy biegunowe – bilans –
- Strefy umiarkowane – bilans promieniowania – latem +, zimą -.

ZRÓŻNICOWANIE TEMPERATURY NA ZIEMI zależy od:
 Szerokości geograficznej i związanego z tym oświetlenia Ziemi. Czas nasłonecznienia i wysokość słońca nad horyzontem decydują o ilości energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi;
- Wraz ze wzrostem szerokości geograficznej o 1º, temp. Powietrza obniża się o 0,6ºC;
- Taka sama wiązka promieni słonecznych w wyższych szerokościach geograficznych musi ogrzać większą powierzchnię;
- Wyjątek: strefa równikowa, są to niższe temp. Powietrza niż w okolicach 10º. Więcej energii zużywa się tu na parowanie.
 Rozmieszczenie lądów i oceanów – sposób nagrzewania się wielkich mas lądowych i wodnych jest różny;
- Woda nagrzewa się wolno i wolno oddaje swe ciepło (wzrost temp. Zima, spadek latem);
- Lądy nagrzewają się szybko i szybko oddają swe ciepło, co powoduje wzrost temp. Latem i spadek zimą;
- Półkula północna ma nieznacznie wyższe temp., gdyż znajduje się tam więcej lądów niż na półkuli południowej;
 Prądy morskie
- Prądy ciepłe – ogrzewają powietrze i przywodzą opady, np. port Murmańsk, mimo iż leży za kołem podbiegunowym nie zamarza, a leżący od niego na południe o 1000km port Sank Petersburg zamarza;
- zimne prądy – ochładzają powietrze i osuszają, powstaje inwersja termiczna;
 Ukształtowanie powierzchni ziemi – wraz ze wzrostem wysokości bezwzględnej temp. Spada o 0,6ºC/100m wysokości.
 Kolor pokrycia terenu – im ciemniejsza barwa podłoża, tym większe jest pochłanianie promieniowania słonecznego i oddawanie ciepła atmosferze. Lód i śnieg pochłania bardzo mało promieniowania (oddaje prawie 90%, nagrzewa się słabo i b. Mało ciepła oddaje atmosferze. Pokrywa śnieżna na obszarach podbiegunowych powoduje dodatkowe obniżenie się temp. W tych rejonach;
 Zachmurzenie – gęsta pokrywa chmur w ciągu dnia zatrzymuje sporą część promieniowania słonecznego powodując spadek temp. Na powierzchni ziemi. Nocą zaś przeciwdziała utracie ciepła nie dopuszczając do wypromieniowania ciepła znad powierzchni Ziemi;
 Zanieczyszczenia atmosfery – nasilające się spalanie paliw kopalnych i zanieczyszczenia przemysłowe prowadzą do wzrostu temp.;
 Zapylenie atmosfery – istnieje związek między erupcją wulkaniczną a promieniowaniem słonecznym. Wyrzucane w atmosferą podczas erupcji ogromne ilości pyłów wulkanicznych powodują zmniejszenie dopływu promieniowania słonecznego i spadku temp. (np. w maju 1980r. erupcja wulkanu St. Helens w USA spowodowała wyrzucenie w atmosferę takiej ilości pyłów, że ten rok nazwano „rokiem bez hotu”).
Rozkład temp. na kuli ziemskiej przedstawiony jest za pomocą izoterm (linie na mapie łączące punktu o tej samej temp. powietrza).