Horacy

Horacy (właściwie Quintus Horatius Flaccus) urodził się w 65 r p.n.e. , zmarł w 8 r p.n.e. Jest uznawany obok Wergiliusza za najwybitniejszego poetę rzymskiego. Był synem wyzwolonego niewolnika, który zapewnił mu wykształcenie godne syna senatora: w Rzymie i Atenach. W Atenach przyłączył się do spisku na życie Juliusza Cezara. W 42 r p.n.e. uczestniczył w bitwie pod Filippi. Po upadku powstania (Brutus przeciw Oktawianowi) jako republikaninowi skonfiskowano mu dobra. Dostał się pod opiekę rzymskiego arystokraty Mecenasa (od niego pochodzą słowa mecenas i mecenat, oznaczające opiekuna lub opiekę), wolny od trosk materialnych poświęcił się całkowicie twórczości, w której wykładał swoją filozofię życiową.

Z poezji Horacego emanuje filozofia ładu i harmonii, złotego środka, którego poszukuje pomiędzy różnymi systemami filozoficznymi. W wierszu “O co poeta prosi Apollina” mówi, że nie pociągają go bogactwo, trzody, wino – dobra te zostawia kupcom bardziej ich spragnionym i godnym. Sam woli poprzestać na czymś bardziej umiarkowanym, wybiera drogę pośrednią. Ważniejsze od bogactw jest zdrowie i spokojna starość “pełna pieśni”. Głosi epikurejskie hasło carpe diem (dosł. chwytaj dzień, żyj chwilą), ale także stoicką zasadę równowagi ducha, spokoju w obliczu nieszczęść. Świat Horacego to świat arkadyjski, wypełniony szczęściem i spokojem, poeta - to człowiek wyróżniony (motyw poety-ptaka: w połowie przywiązanego do ziemi, ale w połowie pogardzającego "ludnemi miasty"), jest pewny swojej wielkości, uważa, że jego poezja i sława zapewnią mu nieśmiertelność - topos exegi monumentum (stawiam sobie pomnik), non omnis moriar (nie wszystek umrę).
Horacy wydał m.in. "Epody" (wiersze satyryczne), "Satyry", "Pieśni" i "Listy".

Najbardziej znaczącą częścią dorobku poety są jego "Pieśni" obejmujące 4 księgi. Pierwsze trzy tworzyły pierwotnie ich zbiór, uzupełniony po latach czwartą księgą. "Pieśni" - nazwane później "Odami" - cechuje wielka różnorodność tematyki - oprócz utworów o charakterze religijnym, adresowanym do bogów, pisał pieśni miłosne, filozoficzne, biesiadne, polityczne, moralistyczne, dedykacyjne, a nawet autotematyczne. Nowatorstwo poety polegało na mistrzostwie formalnym, powiązanym z typowo rzymskim wzorcem patriotycznym i etycznym. Rzymskie pieśni polityczne, erotyczne i filozoficzne biorą początek od dzieła Horacego. Jego ody przesycone są przekonaniem o nieuchronności śmierci, o wartości - pełego umiaru, rozumnego życia Głosił potrzebę odrodzenia moralnego, przywiązania do rodziny, przeciwstawiał się żądzy bogactwa, sławiąc człowieka cnotliwego i mężnego, oddanego swej ojczyźnie. W "Pieśniach" zawarty został także program poetycki Horacego, akcentujący wychowawczą rolę poety, związek z tradycją grecką, a także furor poeticus (entuzjazm twórcy) - niezbędny składnik twórczości.

Wzorując się na Horacym tradycję pieśni kontynuowali J. Kochanowski, A. Mickiewicz ("Pieśń" - "Hej, radością oczy błyszczą") i Szymon Szymonowic. Jan Kochanowski podejmuje temat sławy, jako spiżowego pomnika w swojej"Pieśni XXIV". Kontynuuje w niej ideę Horacego "non omnis moriar" i jako symbol pośmiertnej sławy używa ptaka, obrazu lotu w górę ponad wszystkim. U Kochanowskiego czytamy: "nad Ikara prędszy przeważanego Puste brzegi nawiedzę Bosfora hucznego", u Horacego natomiast mamy słowa: "Tam o mnie mówić będą, że ja, niski wprzódy Na wyżyny się wzbiłem".

"Używaj życia" powtarzano w renesansie za Horacym, wprowadzając w czyn filozofię epikurejską. Poczucie nietrwałości życia i ulotności jego momentów, zwłaszcza radosnych, wyrażone w idei "Carpe diem" - to trwały związek antyczno-chrześcijański, odziedziczony po starożytnym poecie Horacym. Pieśni Horacego zasługują na miano ponadczasowych.