Zryczałtowane formy opodatkowania reguluje ustawa z 20.XI.1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U.1998.144.930). Do takich form opodatkowania należą:
1. Karta podatkowa:
Jest to podatek stanowiący dochód budżetów gmin. Karta podatkowa nie jest podatkiem, jest ona uproszczoną formą opłacania podatku dochodowego przez określonych podatników. Podatnicy ci są zwolnieni z opłacania podatku VAT (nie dotyczy to podatku pobieranego na granicy). Płacą oni na ogólnych zasadach podatek akcyzowy. Dochody objęte kartą podatkową nie są łączone z innymi dochodami podatnika.
Podmioty, które korzystają z karty podatkowej to osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych, które prowadzą działalność:
Usługowo- wytwórczą (np. krawiectwo, fryzjerstwo);
Handel detaliczny artykułami spożywczymi, rolnymi i ogrodniczymi;
Obnośny i obwoźny handel detaliczny artykułami przemysłowymi;
Gastronomia (bez sprzedaży alkoholu);
Usługi transportowe, przy wykorzystaniu 1 pojazdu;
Usługi rozrywkowe;
Sprzedaż posiłków w mieszkaniach (bez sprzedaży alkoholu);
Wolne zawody- świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia (np. pielęgniarka);
Usługi weterynaryjne;
Opieka domowa nad dziećmi i osobami chorymi;
Usługi edukacyjne- udzielanie lekcji na godziny.
Ponadto podmioty korzystające z karty podatkowej muszą:
1) Złożyć wniosek w terminie do 31.XII roku poprzedzającego rok podatkowy. Jeżeli podatnik rozpoczął wykonywanie działalności w ciągu roku, powinien złożyć wniosek przed rozpoczęciem tej działalności. Karta przechodzi automatycznie na rok następny, o ile podatnik do końca roku nie zgłosi zaprzestania opodatkowania w formie karty podatkowej.
2) Podatnik nie może prowadzić działalności innej niż ta, którą obejmuje karta podatkowa.
3) Małżonek podatnika nie może wykonywać działalności gospodarczej w tym zakresie.
4) Przy prowadzeniu działalności podatnik nie może korzystać z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę, ani z usług zakładów lub przedsiębiorstw, chyba, że chodzi o usługi specjalistyczne.
5) Łączne zatrudnienie nie może przekraczać stanu zatrudnienia określonego ustawą, ale wyjątkiem jest tutaj możliwość przekroczenia tego stanu na terenach dotkniętych bezrobociem strukturalnym.
Wysokość stawki karty podatkowej wynika z tabel stanowiących załącznik do rozporządzenia. Ma ona charakter kwotowy i zależy od liczby zatrudnianych pracowników, rodzaju prowadzonej działalności lub liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność.
Opodatkowanie w formie karty podatkowej zwalnia podatnika z prowadzenia dokumentacji dla celów podatkowych. Podatnicy są obowiązani, co miesiąc wpłacać kwotę zryczałtowanego podatku. Podatnicy opłacają kartę podatkową do 7 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień do 28 grudnia. Są również zobowiązani do powiadomienia urzędu skarbowego o wszelkich zmianach, które wpłynęłyby na warunki opodatkowania w formie karty podatkowej.
2. Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych:
W odróżnieniu od karty podatkowej ta forma opodatkowania ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że podatnicy mogą zrzec się opodatkowania w tej formie jedynie do dnia 20 stycznia roku podatkowego lub do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w roku podatkowym.
Podmioty ryczałtu- osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych, które w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z działalności w wysokości nieprzekraczającej 499 460 złotych (na 2002r.) lub uzyskali przychody z tytułu udziału w spółce, a nie przekraczają one również kwoty 499 460 złotych. Jeżeli przychody ryczałtu przekroczą powyższą kwotę, to podatnicy są opodatkowania na zasadach ogólnych i prowadzą podatkową księgę przychodów lub pełną księgowość.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest pobierany od podatników, którzy prowadzą działalność:
· Rolniczą, w zakresie prowadzenia gospodarstw rolnych ( w tym sprzedaż piasku i żwiru);
· Noclegową – w zakresie małych hoteli i pensjonatów, w których łączna liczba pokoi wynosi 12;
· Wytwórczość ludową, artystyczną, prowadzona osobiście lub z udziałem członków najbliższej rodziny, pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.
Ryczałtu nie muszą opłacać:
Prowadzący apteki;
Wykonujące wolne zawody;
Prowadzący lombardy;
Prowadzący kantory walut;
Wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym;
Inne usługi wymienione w ustawie (np. usługi pośrednictwa w sprzedaży lub pośrednictwa finansowego).
Stawki ryczałtu mają charakter stałej stawki procentowej, odnoszącej się do przychodu z prowadzonej działalności.
Stawki wynoszą:
8,5%- dla działalności usługowej (gastronomicznej, obejmującej sprzedaż alkoholi powyżej 1,5%);
5,5%- dla działalności wytwórczej (usługi budowlane, transport);
3%- działalność handlowa, usługi gastronomiczne bez alkoholi.
Ryczałt powinien być wpłacony do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, a ponadto podatnik jest zobowiązany składać w urzędzie skarbowym informacje o wysokości uzyskanego przychodu za I półrocze w terminie do 31.VII., a po upływie roku podatkowego zeznanie roczne do 31.I. roku następującego po roku podatkowym.
3. Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych:
Stawki tego podatku mają charakter stawek kwartalnych, kwotowych, uzależnionych od liczby mieszkańców danej parafii. Kwota ryczałtu jest ustalana w drodze decyzji urzędu skarbowego, odrębnie na każdy rok podatkowy. Ryczałt jest opłacany do 20 dnia miesiąca po upływie kwartału, a za IV kwartał do 28 grudnia roku podatkowego.