Zjednoczenie Włoch.

W 1848r. w wielu częściach Europy miały miejsce protesty i bunty zwane Wiosną Ludów. Pokazały one, że ludzie nie byli zadowoleni z rządów, że chcieli i powinni mieć wpływ na władzę. Władcy dążyli do stłumienia siłą tych wystąpień i chcieli przywrócić stary system władzy. Jednak wydarzenia z 1848 wykazały, że zmiany prawno-ustrojowe są konieczne.
<BR>
<BR>Jedną z ważnych przyczyn Wiosny Ludów była chęć utworzenia przez ludzi mówiących tym samym językiem własnego, niezależnego państwa (nacjonalizm). Nacjonalizm był szczególnie widoczny, obok Niemiec, we Włoszech.
<BR>
<BR>Na początku XIX wieku Włochy składały się z wielu małych państewek z wyjątkiem Królestwa Piemontu, Królestwa Neapolu i Państwa Kościelnego, które nadzorowane było przez papieża. Małe, włoskie państewka były pod zwierzchnictwem obcym, czyli Francji i Austrii.
<BR>
<BR>Pierwsze ruchy niepodległościowe rozpoczęły się w latach trzydziestych XIX w. Również Wiosna Ludów 1848-49, która wybuchła w wielu państewkach i miastach włoskich przeciwko obcej lub zbyt konserwatywnej, własnej władzy została stłumiona. Dopiero rozwój przemysłu, nowoczesnego rolnictwa, kapitalizm, modernizacje w wielu dziedzinach i rozwój oświaty, sprawiły, że bunty stały się łatwiejsze. Więcej ludzi umiało czytać, a gazety informowały co dzieje się w innych krajach.
<BR>
<BR>Najbardziej rowinięta ekonomicznie część Włoch to Piemont, czyli Królestwo Sardynii. Tam już za panowania króla Karola Alberta przeprowadzono reformy ekonomiczne. Piemont to również ośrodek włoskich ruchów narodowowyzwoleńczych ("Risongimento") i dążeń do zjednoczenia Włoch, pod przewodnictwem dynastii sabandskiej. Pierwotnie chodziło im o rozszerzenie granic swego państwa i podniesienie rangi rodziny panującej, z którą się za granicą prawie nie liczono.
<BR>
<BR>Gdy na czele ruchu zjednoczeniowego stanął w Piemoncie jego pierwszy minister - książę Camillo Cavour (1810-1861) odniósł widoczny sukces. Zawarł on sojusz z Francją w 1858r i wspólnie pokonali w 1859r Austrię. Wtedy to większość północnych i środkowych Włoch została przyłączona do Piemontu. Za swą pomoc Francja uzyskała Niceę i Sabandię.
<BR>
<BR>Wojna z Austrią wywarła również silne wrażenie także na południu. W 1960 w Królestwie Obojga Sycylii wybuchł bunt. Ginseppe Garibaldi był jej przywódcą. Wraz ze swą armią "czerwonych koszul" w 1860 zorganizował wyprawę "Tysiąca" (początkowo tylko tylu miał żołnierzy) na Sycylię. Wśród jego żołnierzy byli również Polacy, m.in. oficer altylerii Konstanty Ordon. Girabaldi obalił rządy Burbonów na Sycylii i w południowych Włoszech. Jego wyprawa dotarła z Genni do Marsala, Palermo, Milazo, Catanzano i Neapolu. Miał zamiar wkroczyć do Państwa Kościelnego. Girabaldi na wyzwolonych terenach przeprowadził reformy, m.in. rozdał ziemię chłopom i zniósł przywileje szlacheckie. Zaniepokoiło to Camilla Cavoura. W obawie przed stworzeniem w środkowych Włoszech republiki skierował wojska Sardyńskie do Państwa Kościelnego, a później Królestwa Neapolu.
<BR>
<BR>Smutny był los Garibaldiego - zwiększył on dwukrotnie władzę terytorialną króla Wiktora Eunenuela i stał się po zwycięzkiej wyprawie niepotrzebny, a nawet niebezpieczny. Pozbawiono go funkcji namiestnika, lekceważono zaufanie. Garibaldi wycofał się z życia politycznego i wyjechał na wyspę Capvena.
<BR>
<BR>Książę Cavour zajął Państwo Kościelne (z wyjątkiem Rzymu i najbliższej okolicy). W 1861 roku ogłoszono powstanie Włoch pod władzą dynastii Sabandzkiej, rządzącej w Piemoncie i stolicą w Turynie. Cavour zmarł w 1861 na malarię.
<BR>
<BR>Poza zjednoczone w ten sposób Włochy pozostała Wenecja (pod rządami Austrii) i Rzym (pod władzą papieża, jednak bronił go garnizon francuski). Wenecję przyłączono do Włoch w 1866r pod klęsce Austrii w wojnie z Prusami, a Rzym armia włoska zajęła po katastroficznej klęsce Francji w wojnie z Prusami (1970-71). Papież Pius IX ogłosił ekskomunikę (wyklęcie z Kościoła Katolickiego) na wszystkich wykonawców "świętokradzkiebgo rabunku". Żadne państwo nie protestowało, ale i nie popierało takiego postępowania rządu włoskiego. W Rzymie były 2 korpusy dyplomatyczne. Jeden w Watykanie, przy papieżu, a drugi w Kwirynale (przy królu włoskim). Stolicę przeniesiono z Tutynu do Rzymu.
<BR>
<BR>W latach 1859-1870 uformowało się w Europie nowe, wielkie państwo. Zjednoczenie zostało narzucone przez Włochów z północnego zachodu. "Piemontyzacja" Włoch zaczęła się szybko i gwałtownie. Bardzo odczuto ją zwłaszcza na południu. Różna była struktura gospodarcza terenów dawnych włoskich państewek - od zaawansowanego kapitalizmu (Piemont) po feudalizm na Południu. Wiele różnych problemów czekało nowe państwo do rozwiązania.