Sposoby przedstawienia i funkcje w pejzażu w polskiej poezji romantycznej.

Człowiek,jako najbardziej rozumna istota,od wieków próbował w taki,czy inny sposób przedstawić swoje uczucia.Ukazywał je poprzez muzykę,malarstwo,poprzez sztukę,ale najpełniej wyrażał swe myśli poprzez poezję.Romantyzm,jako epoka nowatorska,tworzył nową literaturę,a jego twórcy pejzaż traktowali jako coś,bez czego poezja nie mogłaby istnieć.Poprzez przyrodę twórczość danego poety nabierała pięknej formy i treści.

Jednym z głównych twórców romantyzmu jest Adam Mickiewicz,który najwięcej uwagi poświęcał przyrodzie i jej prawom.W "Konradzie Wallenrodzie" ukazał on rzekę Niemen,która dawniej łączyła narody:litewski i pruski,a teraz stała się rzeką śmierci"...Niemen,dawniej sławny z gościnności
Łączący bratnich narodów dzierżawy,
Już teraz dla nich był progiem wieczności;
I nikt,bez straty życia lub swobody,
Nie mógł przestąpić zakazanej wody."

Następne utwory Mickiewicza,a mianowicie "Sonety krymskie",to utwory,które powstałyz refleksji poety nad życiem.Na tle przyrodyMickiewicz przedstawia bohatera,skazanego na podwójną samotność: uczuciową i wygnańca z rodzinnego kraju,któremu stale towarzyszy pamięć utraconej przeszłości.W tej roli najpełniej prezentuje go sonet "Burza".Ale i ten Podróżny jest także turystą,który zachował poznawczą ciekawość świata i oczy postrzegające fenomeny natury oraz krajobrazy o olśniewającej urodzie.W "Sonetach" zaczyna się formować Mickiewiczowska zasada"widzę i opisuję".W tym niewielkim cyklu pojawiają się utwory całkowicie nasycone opisowością.W nich to znajdujemy potwierdzenie,że pejzaż romantyczny-w opozycji do klasycyzmu-jest oparty na konkrecie charakterystyczności,na poszanowaniu odrębności natury i jej piękna"Już góra z piersi mgliste otrząsa chylaty(...)a na głębini fala lekko się kołysa i kąpią się w niej floty i stada łabędzi".

Również ballady Mickiewicza są pełne uroku poprzez piękne obrazy przyrody,np. w "Świtezi"poeta wspaniale potrafił odtworzyć nastrój nocnego krajobrazu urzekającego pięknem,grozą i tajemniczością

" Jeżeli nocną przybliżysz się dobą
I zwrócisz ku wodom lice,
Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą,
I dwa obaczysz księżyce".

Mistrzowskim dziełem Mickiewicza w sposobie przedstawiania pejzażu jest "Pan Tadeusz". W opisach tych chodzi nie tylko o uhonorowanie zjawisk normalnych, jak wschody i zachody słońca, oraz pejzażu rodzinnego, lecz także o zasugerowanie związku pomiędzy naturą a człowiekiem, widocznym w przypisywaniu zjawiskom przyrody emocji ludzkich(miłość dwu stawów). Opisy są w tym utworze bardzo plastyczne i sugestywne.Przyroda jest związana ściśle z życiem ludzi, towarzyszy akcji i staje się tym samym jednym z bohaterów utworu.

Juliusz Słowacki to poeta, który również,jak i Mickiewicz uważał,że przyroda pełni ogromną funkcję. Dał temu wyraz w wierszu pt."Rozłączenie", którego motywem napisania były samotność i piękno pejzażu. W "Grobie Agamemnona"przyroda spełnia odmienną rolę. Krajobraz stanowi tu jakby dopełnienie tragizmu miejsca. Ruchome nasiona kwiatów nasuwają poecie myśli obecnych w grobowcu duchów bohaterów "Iliady", cykanie świerszczy ujęte jest jako nakaz ciszy wobec pogrzebanej w grobowcu wielkości.

"Tu wiatr,obiegłszy górę ruin siwą,
Napędza nasion kwiatów-a te puchy
Chodzą i w grobie latają jak duchy.
Tu świerszcze polne, pomiędzy kamienie
Przed nadgrobowym pochowane słońcem,
Jakby mi chciały nakazać milczenie,
Sykają. Strasznym jest rapsodu końcem
Owe sykanie, co się w grobach słyszy-
Jest objawieniem, hymnem, pieśnią ciszy."

Inny utwór, którego motywem stała się przyroda, a mianowicie widok lecących bocianów, to utwór "Smutno mi, Boże!". Wiersz powstał pod wpływem przeżyć iskojarzeń poetyckich, związanych z tym zjawiskiem, który w odczuciu poety był typowym krajobrazem Polski

"Dzisiaj na wielkim morzu obłąkany,
Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem,
Widziałem lotne w powietrzu bociany
Długim szeregiem.
Żem je znał kiedyś na polskim ugorze,
Smutno mi,Boże!".

Norwid, który wyprzedzał myślami swych rówieśników, również używał opisów przyrody jako tła do swych utworów. Jego wiersz "W Weronie" powstał na skutek doznanych wrażeń z pobytu w miejscu legendarnego grobu idealnych kochanków-Romea i Julii. Utwór jest liryką opisową, gdyż zawiera obraz nieba po burzy, księżyca, zmiany perspektywy. Prawdziwie współczującym świadkiem jest przyroda niewzruszona, ale bardziej szczera niż ludzie, która docenia uczucie.

Pejzaż w polskiej poezji romantycznej odgrywał bardzo dużą rolę. Pobudzał on poetów do twórczości, poprzez przyrodę wyrażali oni swoje uczucia i pragnienia. Również wspomnienia o pięknie polskiego krajobrazu miały pobudzać naród do walki o wolność ojczyzny. Przyroda w twórczości polskich romantyków to jakby tło i podstawa wielkości tej epoki.