Aparat szparkowy

Aparat szparkowy są to dwie komórki w skórce liścia i łodygi, między którymi znajduje się przestwór międzykomórkowy - szparka. Dzięki aparatom szparkowym odbywa się wymiana gazowa pomiędzy atmosferą wewnętrzną organów roślinnych a otoczeniem; do przestworów międzykomórkowych miękiszu przenika dwutlenek węgla, a na zewnątrz wydostaje się para wodna oraz tlen, będący produktem fotosyntezy. Na każdym milimetrze kwadratowym powierzchni liścia znajduje się przeciętnie 100-400 aparatów szparkowych.

Komórki szparkowe mają charakterystyczne kształty, mogą być fasolowate (irys) lub biszkoptowate (trawy). Ich zgrubiałe ściany komórkowe zawierają żywą protoplazmę z chloroplastami. W skład aparatu szparkowego mogą wchodzić tzw. komórki dodatkowe. Aparaty szparkowe występują w skórce pokrywającej liście, gł. na dolnej stronie blaszki liściowej, w liściach pływających roślin wodnych - na górnej powierzchni liści, nie występują zwykle u roślin zanurzonych w wodzie.

Mechanizm ich działania to mechanizm osmotyczny (osmoza), pozostający w związku z odwracalnymi zmianami stężenia substancji osmotycznie czynnych komórek szparkowych. Zmiany te są następstwem przejścia skrobi w cukier i odwrotnie. Dzięki możliwości zamykania i otwierania szparek roślina może regulować wymianę gazową oraz wyparowywać wodę.