Wykłady z encyklopedii prawa na OiZ w Łodzi

Wykład 1.
I. Prawo cywilne:
Prawo cywilne: zespół norm prawnych regulujących stosunki majątkowe, a w pewnym stopniu
i niemajątkowe, między równorzędnymi podmiotami prawa. Pierwotnie wywodzi się z prawa rzymskiego.
Charakterystyka:
♦ Reguluje zagadnienia związane ze stosunkami miedzy obywatelami jako podmiotami stosunków
prawnych
♦ Jest regulowane Kodeksem Cywilnym (Składa się z 4 ksiąg:
Księga Pierwsza: Część ogólna; Księga Druga: Własności i inne prawa rzeczowe; Księga Trzecia: zobowiązania; Księga Czwarta: Spadki)
♦ Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.
//. Budowa Kodeksu Cywilnego:
System pandektowy (5 części, które kompleksowo regulują Kodeks Cywilny, jednak od niedawna Prawo
Rodzinne i Opiekuńcze jest oddzielnie)
♦ Składa się z 4 ksiąg:
Księga Pierwsza: Część ogólna; /Art. 1 -125/ - wyjaśnienie pojęć
Księga Druga: Własności i inne prawa rzeczowe; /Art. 126 - 352/ - własności i jej rodzaje
Księga Trzecia: zobowiązania; /Art. 353 - 921/
Księga Czwarta: Spadki; /Art. 923 - 1088/
///. Stosunek cywilnoprawny:
Stosunek cywilnoprawny: stosunek prawny uregulowany normami prawa cywilnego. Jest oparty na zasadach równorzędności stron (żadna ze stron nie jest podporządkowana drugiej) oraz ich autonomiczności. Wynikłe ze stosunku cywilnoprawnego spory rozstrzyga niezależny sąd. Są tylko dwie strony, po każdej z nich może więcej niż 1 podmiotów.
IV. Podmiot, przedmiot:
Podmiot, wg prawa osoba fizyczna lub prawna, która może mieć prawa i obowiązki. Podmiot uprawniony
wierzyciel: osoba fizyczna lub prawna, uprawniona na podstawie powstałego zobowiązania, do otrzymania
świadczenia pieniężnego lub rzeczowego od dłużnika. Uprawnienie wierzyciela nosi nazwę wierzytelności,
a zobowiązanie dłużnika - długu. (W obrocie gospodarczym wierzycielem jest podmiot oczekujący na przychód
środków pieniężnych od dłużnika.)
Podmiot zobowiązany - dłużnik: osoba prawna lub fizyczna obowiązana do uregulowania wobec innej osoby
prawnej lub fizycznej (wierzyciela) zobowiązania (długu) pieniężnego lub rzeczowego, wynikającego
z istniejącego między nimi stosunku prawnego.
Osoba fizyczna:_w obowiązującym prawie każdy człowiek. Osoba fizyczna przysługuje tzw. zdolność prawna
- może ono mieć prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa cywilnego (np. być dłużnikiem czy
spadkobiercą). W Polsce zdolność prawna osób fizycznych rozpoczyna się z chwilą narodzin urzędowo
stwierdzonych w akcie urodzenia i trwa do momentu śmierci oznaczonej w akcie zgonu. Zdolność prawną mają
zarówno dorośli, jak i dzieci, które np. mają prawo do dziedziczenia majątku po zmarłych krewnych.

Od zdolności prawnej należy odróżnić zdolność do czynności prawnych. Posiadanie jej uzależnione jest od wieku. Pełną zdolność
do czynności prawnych mają tylko pełnoletni oraz osoby małoletnie, które zawarły związek małżeński. Osoba całkowicie
ubezwłasnowolniona decyzją (orzeczeniem) sądu wojewódzkiego (np. z powodu choroby psychicznej, narkomanii czy alkoholizmu)
oraz dziecko do lat 13 nie może samo zaciągać zobowiązań, ponieważ nie ma zdolności do czynności prawnych. Może natomiast
dokonywać czynności prawnych tylko w drobnych sprawach (np. kupna artykułów żywnościowych, prasy itp.). Ograniczoną
zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły 13 lat oraz te, które zostały, orzeczeniem sądu, częściowo
ubezwłasnowolnione (np. mogą rozporządzać swoim zarobkiem).
Podział:
a) Podmiot: osoba fizyczna i osoba prawna
b) Przedmiot: rzecz, którego stosunek cywilno - prawny dotyczy; obiekt, którego dotyczy zachowanie
stron lub określone zachowanie się stron
c) Treść: uprawnienia i obowiązki, które wynikają ze stosunku cywilnoprawnego.
V» Źródło stosunku cywilnoprawnego:
♦ Umowa
♦ Zdarzenia prawne: takie zdarzenie, z którymi ustawa wiąże powstanie, zmianę lub ustanie stosunku
cywilnoprawnego.
Podział zdarzeń prawnych:
a) Fakty: zdarzenia prawne w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie wynikające z działań ludzkich ( np.:
upływ czasu)
b) Działania: świadome działania ludzkie w celu wywołania określonych skutków prawnych.
Działania dzielimy na czyny i czynności*
♦ Czyny: takiego rodzaju działania człowieka, które mają charakter zdarzeń prawnych, ale po stronie człowieka nie ma woli nawiązania (przystąpienia) do stosunku cywilnoprawnego. Działanie to nie jest podejmowane świadomie, ustawa wiąże z nim skutek prawny.
Podział czynów:
a) Dozwolone: działania, które nie są zabronione przez prawo; ustawa wiąże z nimi skutek prawny;
b) Niedozwolone: wszelkiego rodzaju zdarzenia, które wiążą się z odpowiedzialnością z art 415 KC
/Art. 415/ Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

♦>

Czynności: świadome działania ludzkie podjęte w celu nawiązania stosunku cywilnoprawnego.

Podział czynności:
a) oświadczenia woli: każde zachowanie się osoby będące uzewnętrznieniem zamiaru tej osoby
wywołania określonych skutków prawnych(ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku
prawnego). Wola osoby składającej oświadczenie musi być ujawniona w sposób dostateczny.
Stanowią 90 % źródeł stosunków cywilnoprawnych;
b) Orzeczenia sądowe; np.: wyroki; czasem mogą mieć charakter zdarzeń prawnych, ale najpierw
muszą mieś charakter konstytutywny tzn. muszą tworzyć, zmieniać lub kończyć stosunek
cywilnoprawny. (Inny charakter: deklaratoryjny: potwierdza stan prawny).
c) Akty administracyjne; np.: odgórne akty wydawane przez organy państwa; czasem mogą mieć
charakter zdarzeń prawnych, mają charakter nadrzędny.
VI Strona Stosunku cywilnoprawnego.
» ♦> Zdolność prawna: (ob. osoba fizyczna)
a) możliwość występowania w obrocie prawnym jako podmiot stosunku cywilnoprawnego;
b) zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków;
c) każdy człowiek ma ją od momentu urodzenia
d) wyjątek: mają także dziecko poczęte nienarodzone (nasciturus) w takich przypadkach jak:

1. dziecko poczęte nienarodzone może być spadkobiercą i zapisobiorcą
2. przepisy, które dają możliwość wynagrodzenia dziecka, które zostało skrzywdzone przez matkę
lub osobę trzecią
3. nasciturus może być uznany przez ojca nie będącego mężem matki
4. w razie potrzeby dla nasciturusa może być ustanowiony kurator
Te 4 sytuacje zgodnie z /Art.9/ KC mają zastosowanie tylko wtedy, gdy dziecko urodzi się żywe. /Al*t.9/ W razie urodzenia się dziecka domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe.
Wykład!
VII. Uznanie za zmarłego.
a) Zdolność do bycia podmiotem tracimy w momencie śmierci;
(wystawienie aktu zgonu, chwila śmierci: wtedy, gdy mózg przestaje działać)
b) W przypadku śpiączki nasze prawa zostają zawieszone.
2 sytuacje, w których instytucje prawne mogą wystawić akt zgonu:
1. uznanie za zmarłego
Jest miejsce zgonu, ale nie ma ciała, aby stwierdzić czy był zgon - sąd w takiej sytuacji może stwierdzić zgon, stosując się do dwóch przesłanek:
a) śmierć człowieka jest niewątpliwa (jesteśmy w stanie określić miejsce i czas śmierci)
b) akt zgonu nie został wystawiony w zwykłym trybie
Stwierdzenie sądu ma formę postanowienia; sąd wydaje postanowienie, na podstawie którego USC wydaje akt zgonu.
2. stwierdzenie zgonu
Ad2> Brak kontaktu przez wiele lat - uznanie za zmarłego najczęściej przy zaginięciach, 2 przesłanki:
a) nie ma wiadomości o danej osobie
b) musi upłynąć określony w ustawie czas
/Art.29 1/ Zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło lat dziesięć od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył; jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył lat siedemdziesiąt, wystarcza upływ lat pięciu.
♦ Długość okresu zależy od wieku osoby, która ma być uznana za zmarłą i od okoliczności
♦ Uznania za zmarłego nie można orzec przed końcem roku, w którym zaginiony ukończył 23 lata.
/Art.29. 2/ 2. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat
dwadzieścia trzy.
♦ Uznanie za zmarłego w warunkach szczególnych:
a) podczas podróży morskiej bądź powietrznej ( w warunkach pokojowych)
/Art. 30 1/ Kto zaginaj w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, ten może być uznany za zmarłego po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne Szczególne zdarzenie.
b) gdy katastrofy nie można stwierdzić
/Art. 30 2/ Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg terminu sześciomiesięcznego rozpoczyna się z upływem roku od dnia* w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia, a jeżeli nie miał portu przeznaczenia — z upływem lat dwóch od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość.
c) inne szczególne sytuacje:
/Art. 30 3/ Kto zaginął w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia nie przewidzianym w paragrafach poprzedzających, ten może być uznany za zmarłego po upływie roku od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało albo według okoliczności powinno było ustać.
♦ Określenie zgonu na charakter konstytucyjny
♦ Domniemanie śmierci:
/Art. 30 1/ Domniemywa się, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. /Art. 30 2/ Jako chwilę domniemanej śmierci zaginionego oznacza się chwilę, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna* a w braku wszelkich danych — pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe /Art. 30 3/ Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego czas śmierci został oznaczony tylko datą dnia, za chwilę domniemanej śmierci zaginionego uważa się koniec tego dnia.
*t* W sytuacji, gdy osoba uznana za zmarłą wróci:
a) Można uchylić postanowienie o zgonie, gdy taka osoba może udowodnić swoją tożsamość
b) W sytuacji, gdy mąż zostaje uznany za zmarłego, a żona ponownie wychodzi za mąż to po
„powrocie\" męża to drugie małżeństwo jest nieważne
VIII. Zdolność do czynności prawnej.
Zdolność do czynności prawnej: zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań cywilno - prawnych poprzez własne działanie w drodze czynności prawnej.
♦ Kto ma zdolność do czynności prawnej:
a) Człowiek nabywa pełną zdolność prawna gdy kończy 18 lat
/Art. 11/ [Pełna zdolność] Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
b) Osoby wstępujące w związek małżeński, a nie będące pełnoletnie nabywają zdolność prawną i
nawet jeśli związek małżeński się rozpadnie to tej zdolności się im nie odbiera.

/Art. 10/ l/[Uzyskanie pełnoletności] Pełnoletnim jest* kto ukończył lat osiemnaście,
/Art 10 2/ Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.
♦ Kto nie ma zdolności do czynności prawnej:
fl) /Art 12/ [Brak zdolności] Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
♦ W szczególności zdolność do czynności prawnej nabywa się z chwilą ukończenia lat 13.
IX. Ubezwłasnowolnienie: ograniczenie lub pozbawienie zdolności do czynności prawnej
/Art 1S 1/ [Ubezwłasnowolnienie całkowite] Osoba* która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
♦ Ubezwłasnowolnienie ma służyć osobie, której to ubezwłasnowolnienie dotyczy (dla jej dobra). Osoba
taka dostaje opiekuna, chyba że osoba ubezwłasnowolniona pozostaje w dalszym ciągu pod opieką
rodziców (13-18 lat)
♦ Ubezwłasnowolnienie częściowe:
/Art 16 1/ Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. /Art* 16 2/ Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę
a) Dotyczy osoby pełnoletniej
b) Pomoc ogranicza się do pomocy przy prowadzeniu własnych spraw (czynności prawnych)
C) Dla osoby ubezwłasnowolnionej ustala się kuratora.

d) Ubezwłasnowolnienie częściowe służy osobie ubezwłasnowolnionej, aby jej pomóc
e) Ubezwłasnowolnienie można uchylić lub zmienić (reguluje to KPC)
f) Osoba ubezwłasnowolniona może być traktowana jakby nie miała zupełnie praw, gdy: spr
Wykład 3
Ubezwłasnowolnienie c.d.
♦ Procedura ubezwłasnowolnienia:
a) Wniosek składa osoba z najbliższej rodziny
b) Procedura jest oparta na kodeksie postępowania cywilnego
c) Sąd decyduje o rodzaju ubezwłasnowolnienia \" \"
♦?♦ Forma decyzji:
a) Postanowienie w sprawie ubezwłasnowolnienia ma charakter konstytucyjny
b) Do orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu jest potrzebna opinia biegłego lekarza, który zdecyduje o tym
czy taka osoba powinna być ubezwłasnowolniona
♦ Skutki ubezwłasnowolnienia całkowitego:
a) Brak zdolności do czynności prawnej
b) Sąd ustanawia opiekę (opiekuna)
c) Taka osoba nie może zawrzeć związku małżeńskiego
♦ Skutki ubezwłasnowolnienia częściowego:
a) Ograniczenie zdolności do czynności prawnej
b) Ustanowienie przez sąd kuratora /Art. 16 2/
c) Do większości czynności osoba częściowo ubezwłasnowolniona będzie potrzebowała zgody
kuratora
♦ Ubezwłasnowolnienie częściowe czy całkowite może być zniesione lub uchylone całkowicie;
♦♦♦ Osoba ubezwłasnowolniona także może wnieść wniosek o uchylenie ubezwłasnowolnienia - wtedy sąd rozpatruje taki wniosek z urzędu
1. Osoby, które posiadają pełną zdolność do czynności prawnej:
♦ Mogą samodzielnie dokonywać wszystkich czynności cywilno - prawnych
2. Osoby, które nie posiadają zdolności do czynności prawnej:
♦> Nie mogą dokonywać czynności cywilno - prawnej
/Art 14 1/ [Skutki braku zdolności] Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
♦ Wyjątki od zasady w Art. 14 1
/Art. 14 2/ Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwiląjej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
3. Osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnej:
♦ Mogą być traktowane w następujący sposób:
a) Osoby są traktowane tak, jakby były pozbawione zdolności do czynności prawnej - wtedy, gdy
ustawodawca wymaga pełnej zdolności do czynności prawnej
b) Osoby traktowane są, tak jakby były częściowo pozbawione zdolności do czynności prawnej - do
czynności zobowiązujących lub rozporządzających ( potrzebna jest zgoda przedstawiciela
ustawowego)
/Art. 17/ [Zgoda przedstawiciela ustawowego] Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
- Taka zgoda musi być wyrażona przed zawarciem takiej umowy lub najpóźniej w chwili
zawierania umowy
- Czynności jednostronne są nieważne jeśli zostały zawarte bez zgody przedstawiciela
ustawowego (np.: darowizna)
/Art. 19/ [Czynność jednostronna] Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.
- Czynności dwustronne (np.: umowa):
/Art. 18 1/ [Potwierdzenie umowy] Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. 3 Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
- W przypadku potwierdzenia taka czynność prawna jest ważna od początku a nie od daty
potwierdzenia (czynność prawna kulejąca)
a) Osoby traktowane są tak, jakby miałyby«pełną zdolność do czynności prawnej /Art. 17/ ?
- Jeżeli czynność prawna nie jest zobowiązaniem ani rozporządzeniem to taka czynność może być
dokonywana przez taką osobę tak jakby ta osoba miała pełną (pewną) zdolność do czynności
prawnej.
- Jeśli chodzi o umowy zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego mogą być
zawierane przez te osoby bez potrzeby zgody przedstawiciela ustawowego, ale nie może dojść
do rażącego pokrzywdzenia
Art. 20 [Umowy w drobnych sprawach] Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
Art. 22 [Przedmioty swobodnego użytku] Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności
prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
- Taka osoba może swobodnie rozporządzać przedmiotami przekazanymi do jej użytku
Art. 21 [Rozporządzanie zarobkiem] Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody
przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi
- Taka osoba może rozporządzać swobodnie swoim zarobkiem (Art. 22 3 Kodeksu pracy)
X. Dobra osobiste. ♦ Są to np.:
Art. 23 [Ochrona dóbr osobistych] Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
♦ 3 przesłanki ochrony dóbr osobistych:
a) dobra wynikające z Art. 23
b) musi nastąpić naruszenie lub zagrożenie dóbr osobistych (taka okoliczność musi mieć charakter
obiektywny)
- te przesłanki musi udowodnić powód /Art. 6/ [Ciężar dowodu] Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
c) Działanie sprawcy jest bezprawne
- bezprawność się domniemywa i powód nie musi jej udowadniać
Wykład 4
♦♦♦ Odszkodowanie: konsekwencja prawna z tytułu naruszenia dóbr osobistych; można domagać się go w formie pieniężnej lub w ten sposób, w jaki zostało ono wyrządzone
♦ Przypadki, kiedy dobra osobiste są chronione: w przypadku kiedy chodzi o:
a) Dobro chronione prawem
b) Gdy nastąpiło naruszenie / zagrożenie naruszeniem dobra chronionego
- Naruszenie / zagrożenie naruszeniem ocenia się subiektywnie , natomiast sąd musi ocenić to
obiektywnie ( wystąpienie z powództwem na podstawie subiektywnej opinii)
c) działanie osoby naruszającej jest bezprawne
- Bezprawność: działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami,
porządkiem prawnym.
- Bezprawność się domniemywa
- Forma naruszenia dóbr osobistych może być różna, np.: spreparowanie dokumentów
- Obrona pozwanego sprowadza się do podważania tego zarzutu bezprawności
♦ Zdarzenia wyłączające bezprawność:
a) działanie zgodnie z prawem
b) działanie w obronie porządku publicznego, interesu publicznego i prywatnego
c) obrona konieczna lub dozwolona samoobrona, samopomoc (samoobrona jest stosowana w
momencie naruszenia dóbr; samopomoc: jest stosowana w sytuacji naruszenia własności,
ruchomości)
d) zgoda samego poszkodowanego
e) działanie dokonane przez osobę, której przysługiwało prawo podmiotowe
f) żądanie osoby domagającej się ochrony dóbr osobistych jest sprzeczne z zasadami współżycia
społecznego
♦♦♦ W przypadku prawa cywilnego wzajemne naruszenie praw osobistych nie znosi się, natomiast w prawie karnym takie coś ma miejsce
♦ Środki ochrony dóbr osobistych:
a) Majątkowe
/Art. 24 2/[Środki ochrony] Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
- Jeśli w przypadku naruszenia skutkiem jest szkoda to ustawodawca odsyła nas do:
/Art. 415/ [Wina] Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
- Należy udowodnić, że dane naruszenie doprowadziło do szkody majątkowej
- Należy udowodnić związek przyczynowy między naruszeniem a uszczerbkiem majątkowym
- Odszkodowaniem może być np.: renta
b) Niemajątkowe
/Art. 24 1/ [Środki ochrony] Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

XI. Osoba prawna:
/Art. 33/ [Osobowość prawna] Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne
przyznają osobowość prawną,
/Art 34/ [Skarb Państwa] Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą
/Art 35/ [Organizacja osób prawnych] Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy; w wypadkach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także jej statut
♦ Są trzy teorie powstawania osoby prawnej :
a) system autów - organów władzy
- w tym systemie powstają np.: uczelnie wyższe, banki państwowe
b) system koncesyjny
- musi być wydane zezwolenie pewnego organu państwa; np.: partie
- UWAGA: w prawie handlowym koncesja to nie zezwolenie
c) system normatywny
- wystarczy spełnienie określonych przez ustawodawcę przepisów ( rejestracja w KRS); np,:
stowarzyszenia
♦ Nabywanie osobowości prawnej:
/Art 37 1/ [Uzyskanie osobowości prawnej] Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
- Osoba prawna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do odpowiedniego rejestru
(obecnie KRS)
♦♦♦ Każda osoba prawna posiada pełną zdolność do osobowości prawnej
/Art. 38/ [Funkcje organów] Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
/Art. 39 1/ [Skutki braku umocowania] Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres umocowania takiego organu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania.
- Ten artykuł określa sytuacje, gdy osoba prawna lub jej organ działa bezprawnie
•> Ochrona „dóbr osobistych\" osoby prawnej
/Art. 43/ [Ochrona dóbr osobistych] Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.
- Tzn. że zasady ochrony dóbr osobistych osoby prawnej są takie same jak zasady ochrony dóbr
osobistych osoby cywilnej /art. 23 - 24/
♦ Ułomne osoby prawne: takiego rodzaju jednostki organizacyjne funkcjonujące w obrocie prawnym,
ale nie posiadające osobowości prawnej ( np.: spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska).
Wykład 5
♦ Prawa podmiotowe: takiego rodzaju uprawnienia, które wynikają z określonego stosunku cywilno
prawnego
♦ Wyróżniamy 3 postaci praw podmiotowych:
a) Prawa władcze / bezpośrednie
Np.: prawo własności (tylko osoba, której to prawo przysługuje może decydować o stopniu jego wykorzystania czy nawet zaniechania)
b) roszczenia
roszczenie: prawo do żądania konkretnego działania względem danej osoby / od określonej osoby
c) prawa podmiotowe kształtujące
prawa podmiotowe kształtujące: są to prawa pozwalające nam kształtować jednostronnym działaniem naszą sytuację prawną

♦ możliwość zawarcia umowy, którą ktoś nam zaproponował w formie oferty -jest to przykład
wykorzystania prawa kształtującego (tworzącego określoną sytuację prawną, przez powstanie, ustanie,
zmianę stosunku cywilno - prawnego)
/Art. 365 1/ [Zobowiązanie przemienne] Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że 2 czynności prawnej, z ustawy lub ż okoliczności wynika, iż iqjtówniotiym do wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia. 2. Wyboru dokonywa się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.
3. Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia wyboru tego nie dokona, druga strona może jej wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na stronę drugą,
♦ Cechy podmiotowego prawa kształtującego:
a) Nie rodzi roszczeń (żadna z osób trzecich nie może mieć do nas w przypadku zawarcia stosunku
cywilno - prawnego żadnych roszczeń)
b) Nie odpowiada mu żaden obowiązek drugiej osoby
c) Wykonanie tych praw jest zwykle ograniczone w czasie ( znaczy to tyle, że jest pewien termin, po
upływie którego to prawo nam nie przysługuje)
♦ Wszelkiego rodzaju prawa podmiotowe są chronione prawem. Ze względu na stopień tej ochrony
możemy mówić o prawach podmiotowych o charakterze:
a) Bezwzględnym: takiego rodzaju prawo, charakteryzujące się tym, że jest skuteczne względem
wszystkich. Wszyscy poza uprawnionym mają obowiązek poszanowania własności. Każdy może
być potencjalnym naruszycielem prawa. Wszystkie prawa rzeczowe mają charakter praw
podmiotowych bezwzględnych (Art. 140). Prawo to nie wyczerpuje się po skorzystaniu z niego.
/Art. 140/ [Treść własności] W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
b) względnym: takie prawo, które jest skuteczne w stosunku do konkretnej osoby bądź grupy osób.
np.: wierzytelność - konkretna osoba jest zobowiązana do spełnienia jakiegoś świadczenia za kogoś
innego. Tylko od tej osoby możemy żądać spełnienia tego świadczenia {działania lub zaniechania}.
Przysługuje nam określone roszczenie, któremu odpowiada odpowiedni obowiązek na drugiej
stronie stosunku cywilno - prawnego. Naruszycielem może być tylko druga strona stosunku cywilno
- prawnego i tylko ona ma obowiązek przestrzegania naszych praw i jest zobowiązana do pewnych
działań {wierzytelności}.
♦ Sposoby nabycia praw podmiotowych:
a) Pierwotne: nabycie takie nie jest następstwem prawnym, nabywamy niezależnie od sytuacji
poprzednika, który się tym prawem legitymował.
Przykład prawa - zasiedzenie /Art. 172/ l/[Nieruchomość] Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
b) Pochodne (sukcesje): nabycie takie jest następstwem prawnym, nabywamy, w takim
stanie w jakim przysługiwało ono poprzednikowi.
Na dobra sprawę nikt nie może przenieść więcej praw niż posiada, czyli następny właściciel nie może mieć
więcej praw niż dotychczasowy właściciel.
Nie ma łączności między poprzednikiem a następcą.
Przykładem takiego prawa jest sprzedaż
Rodzaje nabycia za względu na tytuł prawny:
a) Generalne / ogólne (sukcesja ogólna):
Następuje, gdy wchodzi się w ogół praw poprzednika (np. dziedziczenie)
b) Szczególne / uniwersalne (sukcesja szczególna):
Nabywamy jedno bądź kilka ( ale nie wszystkie) prawa przysługujące poprzednikowi.

♦> Wyjątki od praw o charakterze pierwotnym:
a) Jeżeli osoba jest pozornie uprawniona do władania jakimś prawem i przenosi to prawo na nabywcę,
a przeniesienie to ma charakter odpłatny i nabycie jest w dobrej wierze, to nabywca nabywa prawo
nawet, gdy zbycie nie było w dobrej wierze.
/Art. 83 1/ [Pozorność]. Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli
oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej
czynności.
2. Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie
pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że
działała w złej wierze.
b) zbycie rzeczy przez osobę bez praw, a nabycie było w dobrej wierze, to nabywca staje się
właścicielem rzeczy z chwilą jej wydania i przyjęcia
/Art 169 1/fNabycie od nieuprawnionego] Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze. 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
C) nabycie spadku
/Art 102S7[Ochrona osób trzecich] Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze.
♦fr Wykorzystanie praw podmiotowych: wyznaczone przez normy prawne - sfera wolności postępowania
podmiotów prawnych.
Wykorzystanie polega więc na korzystaniu z przysługujących nam praw. Może mieć charakter ciągły lub jednorazowy.
Zachowanie się zgodnie z treścią danego prawa. Nie ma obowiązku wykonywania praw podmiotowych.
Prawa podmiotowe mogą być wykonywane osobiście, przez osoby trzecie lub przedstawiciela (lub pełnomocnika prawnego).
Wykład 6
♦ Nadużycie praw podmiotowych:
/Art. 5/ [Nadużycie prawa] Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym
przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane
za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Społeczno - gospodarcze przeznaczenie praw: cel, dla którego dane prawo zostało ustalone; prawo
przysługuje stronom w jakimś konkretnym celu.
Zasady współżycia społecznego: przyjęte zasady postępowania, mino, ze ni wynikają z przepisu prawa
Naruszenie norm moralnych jest przykładem naruszenie tych zasad.
Art. 5 jest stosowany na gruncie orzecznictwa.
Aby można stosować /Art. 5/ KC naruszenie musi być działaniem bezprawnym, sprzecznym z prawem
społeczno - gospodarczym i takim, które wykracza poza granice zasad współżycia społecznego.
Zasady współżycia społecznego dotyczą nie tylko osób fizycznych ale także prawnych.
Osoba naruszająca zasady współżycia społecznego nie może domagać się obrony swoich praw.
W sytuacji, w której został naruszone zasady współżycia społecznego sąd najwyższy sugeruje aby
podawać jakiego rodzaju zasady współżycia społecznego zostały naruszone.
♦ Nie można powoływać się na Art. 5 wtedy, gdy istnieje przepis dokładnie regulujący i bezwzględnie
obowiązujący jakąś konkretną sytuacje prawną.
♦ Przyjmuje się, że Art. 5 zwykle może być podstawą do obrony, ale nie może być użyty do ataku ani do
ograniczenia praw kontrahenta.
Artykuł ten ma charakter klauzuli generalnej: przepisu mającego duże użycie na gruncie prawnym. Artykuł ten dotyczy nie tylko praw podmiotowych.

♦ W sytuacji, gdy doszło do nadużycia prawa podmiotowego można żądać zaniechania działania lub
odszkodowania, jeśli działanie pociągnęło za sobą szkodę.
♦ Inne przepisy odwołujące się do zasady współżycia społecznego:
/Art. 56/ [Skutki czynności prawnej] Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają
z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.
/Alt 58 1/ [Bezprawność czynności]. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna,
chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej
wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z rabami współżycia społecznego.
3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że
z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
♦ Sporządzanie oświadczenia woli:
Oświadczenie woli: najczęstsze źródło stosunków cywilno - prawnych; podstawową czynnością jest czynność prawna
<♦ Cechy oświadczenia woli:
a) Musi być swobodne: wolne od przymusu cywilnego, czyli że oświadczenia woli musi być złożone
samodzielnie bez udziału osób trzecich, chyba, że taka osoba np.: nie umie pisać; musi być także
wolne od przymusu psychicznego
b) Oświadczenia woli aby było skuteczne musi być zrozumiałe, czyli takie, którego treść przynajmniej
w drodze wykładni powinna być zrozumiała
W drodze wykładni: sądy w drodze orzecznictwa.
c) Oświadczenia woli musi być złożone z zamiarem dokonania określonych skutków prawnych (czyli
.na serio)
♦ Zasada jest taka, że czynność prawna wywołuje skutki prawne w momencie doręczenia, ale w taki
sposób, że adresat może zapoznać się z treścią oświadczenia woli.
♦ Teoria doręczenie nie wczesnej postaci:
/Art. 61/[ChwiIa Złożenia] Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. /Art. 61 2/ Oświadczenie woli w drodze elektronicznej. - dopisać
<♦ Sytuacje i rodzaje oświadczenia woli:
«■*
a) Czynności jedno\' - i dwustronne ( inny podział to czynności na wypadek śmierci; czynności między
żyjącymi):
Kryterium: fakt, czy do skuteczności oświadczenia woli wystarczy oświadczenie jednej (np.: testament, oferta) lub zgodne oświadczenie obu stron ( np. :umowa sprzedaży).
b) czynności realne (wymagana dodatkowa czynność) i konsensualne (wymagane tylko oświadczenie
woli obu stron):
Kryterium: fakt, czy dla ważności czynności prawnej wystarczy zgodne oświadczenie woli stron, czy też wymaga się jakiś dodatkowych czynności np. : wydania rzeczy.
c) czynności zobowiązujące i rozporządzające:
Kryterium: skutki prawne jakie dana czynność wywołuje w majątku osoby składającej oświadczenie woli
Czynności zobowiązujące: powodują zmniejszenie aktywów majątku osoby rozporządzającej. Czynności zobowiązujące: to takie czynności, które powodują zwiększenie pasywów (obowiązków) osoby składającej oświadczenia woli.
Wykład 7 CD. rodzajów woli:
d) odpłatne i nieodpłatne
Obie strony uzyskują korzyści majątkowe.
Jeżeli obie strony je uzyskują to jest to odpłatnie; jeżeli jedna, to jest to nieodpłatne
Ekwiwalentność świadczeń: równoważność świadczeń ( np. rumowa sprzedaży) Przyrzeczenie publiczne: ogłoszenie, że ktoś coś obiecuje; jest to jednostronna czynność prawna.
/Art. 919 V [Pojęcie; odwołanie] Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
♦ Wady oświadczenia woli:
(Instytucja pozwalająca na uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli.
Takie oświadczenie woli można unieważnić.)
a) Brak świadomości lub swobody
/Art. 82/ Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
b) Pozornóść:
/Art 83/:
1. Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie
zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej
czynności.
2. Pozornóść oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na
podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje
zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze.
Jeżeli oświadczenie woli jest dotknięte jedną z tych wad, to jest bezwzględnie nieważne tzn. nieważne od samego początku.
c) Błąd (wada o charakterze względnym): mylne wyobrażenie o rzeczywistości
/Art. 84 1/ W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli.
Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy,
gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd
zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod
wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
/Art. 88 1 /[Uchylenie skutków oświadczenia] Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało
złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.
2. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu -- z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku
od chwili, kiedy stan obawy ustał
d) Podstęp (wada o charakterze względnym): celowe wywołanie błędu drugiej strony, by zostało
złożone oświadczenie woli dotknięte wadą podstępu; uchylenie się od skutków prawnych następuje
po upływie roku, po wykryciu błędu i na piśmie.
/Art. 86 1/ Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej. 2. Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.
e) Podstęp i groźba (wada o charakterze względnym): jest to złożenie oświadczenia woli pod wpływem
przymusu psychicznego, wywołanego przez osobę trzecią.
Bezprawna groźba - grożący zapowiada użycie środka sprzecznego i niedozwolonego z przepisami prawa lub użycie środka zgodnego z przepisami prawa w celu przymusu ( np.: groźba zakochanego, że jak narzeczona nie weźmie z nim ślubu to on popełni samobójstwo); uchylenie się od skutków prawnych następuje po upływie roku, w którym stan obawy ustał i na piśmie.
/Art. 87/ Kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.
f) Wyzysk (wada o charakterze względnym):/Art. 388 1/ Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona zadać unieważnienia umowy. 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
Wada o charakterze względnym: po upływie określonego czasu oświadczenie woli objęte taka wadą konwaliduje się.
Konwalidacja, \"uzdrowienie\" wadliwej czynności prawnej, polegające na tym, że czynność nieważna na skutek nowych okoliczności staje się czynnością ważną.
Działanie w dobrej wierze: świadomość działania zgodne z przepisami prawa.
Wykład 8
XII. Formy czynności prawnych.
1. forma ustna (oświadczenie woli w formie ustnej)
Ta forma aby była skuteczna musi być zrozumiała, czyli taka, której treść przynajmniej w drodze wykładni powinna być zrozumiała. Musi ona być złożona z zamiarem dokonania określonych skutków prawnych.
2. pisemna (oświadczenie woli w formie pisemnej)
a) forma pisemna zwykła - spisanie swojej wolni ńa kawałku papieru; wymagany jest odręczny podpis
(tylko testament holograficzny musi być spisany odręcznie, inne dokumenty - dowolna forma
techniczna).
/Art. 78 1/ [Forma pisemna] Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu aa dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.
2. Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne formie pisemnej
b) formy pisemne kwalifikowane - to te, które wymagają dodatkowych czynności, musze być
spełnione określone warunki: określony porządek, określona procedura; wszelkie procedury
związane z formami pisemnymi kwalifikowanymi są spisywane i potwierdzane przez notariusza.
•♦• Formy kwalifikowane: (stopniowanie ważności - chodzi tu o pewność treści)
a) Pismo z datą pewną - ma najsłabsza moc; jest to takiego rodzaju oświadczenie woli, w którym data
dokonania złożona na tym piśmie jest poświadczona przez notariusza lub organ państwa.
/Art. 81 1/ [Data pewna] Jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób nie uczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna)
2. Czynność prawna ma datę pewną także w wypadkach następujących:
1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym — od daty dokumentu urzędowego;
2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki
samorządu terytorialnego albo przez notariusza — od daty wzmianki.
3. W razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby
b) Pismo z podpisem urzędowo poświadczonym - sporządzenie czynności prawnej w formie
pisemnej i potwierdzenie tej czynności przez notariusza lub odpowiedni organ. Jest to potwierdzenie
podpisów i tożsamości osób, które się podpisywały. Potwierdzając podpisy notariusz nadaje datę
pewną tej czynności prawnej.
c) Akt notarialny (forma najwyższa z kwalifikowanych):
Składanie aktu notarialnego:
przeczytanie oświadczenia woli - sprawdzenie tożsamości osób, które złożą podpisy składanie podpisów przez strony i notariusza wydanie odpisu aktu notarialnego ( oryginał zostaje u notariusza)
forma aktu notarialny - forma pisma z data pewną + forma pisma z podpisem urzędowo poświadczonym


XIII. Rygory czynności prawnych:
W pewnych sytuacjach ustawodawca mówi, że oświadczenie woli musi być złożone w takiej a takiej aby było Ważne. Niezachowanie tych form powodujeje określone rygory.
1. Forma pod rygorem nieważności: w przypadku tej formy nie zachowanie formy wskazanej przez
ustawodawcę spowoduje nieważność (bezskuteczność) czynności prawnej.
/Art 73 1/ [Pod rygorem nieważności; dla określonych skutków] Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej
♦ W zasadzie pod tym rygorem zastrzeżone są wszystkie formy kwalifikowane.
♦J* Jeżeli czynność jest nieważna to jest nieważna od początku.
♦ Jeżeli czynność prawna nie była zastrzeżona pod rygorem nieważności czynność ta jest ważna
(skuteczna), ale w razie sporu nie jest dopuszczany dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania
stron na fakt dokonania tej czynności prawnej.
/Art. 158/[Forma] Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione ♦> Zachowania formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności wymagają:
- przeniesienie własności nieruchomości
- użytkowanie wieczyste: ustanowienie i przeniesienie
- ustanowienie statusu spółki akcyjnej
umowa spółki z o. o.
<• Te formy wymagają formy pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym: Np.: /Art. 71 l/ro2porządzanie przedsiębiorstwem.
•J* Te formy wymagają formy pisemnej zwykłej:
/Art. 99 2/ Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie
Zazwyczaj forma pisemna zwykła jest zastrzeżona dla celów-dowodowych; umowy spółki cywilnej (/Art. 860 2/ - Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem); pożyczki przynoszącej wartość ponad 500 zł (/Art. 720 1/ Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. / 2/ Urnowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem)
b) Forma zastrzeżona dla celów dowodowych: zachowanie tej formy dla celów dowodowych ma ten skutek, ze w razie nie zachowania tej formy ona będzie ważna, ale będzie kłopot z jej udowodnieniem (całej lub jej części).
/Art. 74 1/ [Dla celów dowodowych] Zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy pisemnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
/ 2/ Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma. Sąd może również dopuścić wymienione dowody, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy uzna to za konieczne.
/Art. 76/ [Zastrzeżona w umowie) Jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, nie określając skutków niezachowania tej formy, poczytuje się w razie wątpliwości, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych.

c) Forma zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych: nie zachowanie tej formy nie powoduje nieważności (czynność jest ważna, ale nie wywołuje wszystkich określonych skutków prawnych przewidzianych dla tej czynności. W ich miejsce wchodzą przepisy kodćkśówć.)
♦ Pod tym rygorem mogą być Zastrzeżone różne formy:
a) forma pisemna kwalifikowana;
b) /Art. 660/ Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia ria czas dłuższy niż fok pówinfia być zawarta na
piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nie oznaczony
c) Forma zastrzeżenia własności - nie zachowanie tej formy nie spowoduje nieważności, ale nie
będzie skuteczne względem wierzycieli kupującego.
/Art. 590/ Jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone pismem. Jest ono skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną.
d) Umowa przedwstępna - w razie nie zachowania określonej formy umowa przedwstępna
zachowuje tylko skutek słabszy.
/Art. 390 2/ Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
XIV. Sposoby zawarcie umowy.
a) Oferta: stanowcza propozycja zawarcia umowy określonej treści skierowana do określonego
adresata lub do adresata nieokreślonego, a nawet do grupy adresatów. Oferta może mieć dowolną
formę - pisemną, ustną itp. Oferent: ten, kto składa umowę Oblat: adresat umowy
♦ W takiej ofercie powinno się znaleźć:
Istotne postanowienia umowy, która ma być w przyszłości zawarta; (przy umowie
sprzedaży jest to cena i produkt)
Termin, do upływu którego strony są zobowiązane ofertą
♦ Strona, która ofertę złożyła jest zobowiązana wypełnić warunki do dnia wyznaczonego w ofercie.
♦ Po upływie terminu oferta przestaje wiązać strony.
♦ Od oblata zależy czy umowa będzie zawarta czy nie.
/Art. 66 1/ [Oferta; związanie]. Kto oświadczył drugiej stronie wolę zawarcia umowy, określając w oświadczeniu jej istotne postanowienia (oferta), i oznaczył termin, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, ten jest ofertą związany aż do upływu oznaczonego terminu.
♦ Jeśli nie jest wyznaczony konkretny termin to: \" \"
Jeśli oferta była złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą bezpośredniego środka porozumienia się na odległość to oferta przestaje wiązać gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie (bez nieuzasadnionej zwłoki).
2. Gdy termin nie był oznaczony, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą telefonu lub innego środka
bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, jeżeli nie zostanie przyjęta niezwłocznie;
- Jeśli oferta zostaje złożona w inny sposób np. wysłana listem przestaje wiązać z upływem czasu, w którym oferent mógłby w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia, (czas na podjęcie decyzji + czas jaki jest potrzebny na przesłanie listu od oferenta do oblata).
2. złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności
otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
♦ Gdy odpowiadając na umowę dodajemy nowe warunki (zmiana treści umowy) to strony zamieniają się
(oblat staje się oferentem)
♦ Przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmian.
/Art. 68/ [Zastrzeżenia] Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę.
♦ Przyjęcie oferty bezpośrednio przez przystąpienie do zawarcia umowy (jedyna sytuacja, gdy umowa
zostaje zawarta bez poświadczenia przyjęcia oferty):
/Art. 69/ [Milczące przyjęcie) Jeżeli według przyjętego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony ojej przyjęciu nie jest potrzebne, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, urnowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.

♦ Są sytuacje, gdy można przyjąć ofertę milcząco (tylko w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami). Jeśli
strony pozostają w stałych stosunkach gospodarczych ze sobąw takiej sytuacji nie ma potrzeby
potwierdzania przyjęcia oferty ani podejmowania od razu działań.
/Art 366/ to nie ten numer, źle podała
b) Przetarg (ustny i pisemny)
♦ Jest to inaczej konkurs ofert.
♦ Organizator przetargu ogłasza przetarg w celu wybrania najkorzystniejszej oferty.
♦ Przetarg może być skierowany do określonego podmiotu lub bez wskazywania na niego.
♦ Kodeks Cywilny nie zawiera szczegółowych informacji.
/Art, 70.1 1/ [Przetarg] Umowa może być zawarta w drodze przetargu ustnego lub pisemnego. 2. Ogłoszenie przetargu obejmuje co najmniej czas, miejsce, przedmiot oraz warunki przetargu.
♦ Rodzaje przetargu (jeśli ni wynika to z przepisów szczegółowych to forma zależy od przedmiotu i cech
wg których organizator będzie podejmował decyzje)
- Pisemny: musi być ogłoszenie o przetargu ze wskazaniem miejsca, czasu, rodzaju usług,
przedmiotu.
/Art. 70.3 1/ Oferta złożona w toku przetargu pisemnego przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta, lub gdy przetarg
został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.
2. Ogłaszający przetarg ma pbowiązek powiadomić niezwłocznie uczestników przetargu pisemnego o jego wyniku lub o
zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru. Powiadomienie wymaga pisma lub ogłoszenia w taki sam sposób, w jaki nastąpiło
ogłoszenie przetargu.
3. Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu pisemnego stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty
- Ustny (licytacja, aukcja):
/Art, 70.2 1/ [Ustny] Oferta złożona w toku przetargu ustnego przestaje wiązać, gdy inny Hcytant złoży ofertę korzystniejszą albo przetarg zostanie zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. 2. Zawarcie umowy w drodze przetargu ustnego następuje z chwilą wybrania oferty.
♦ Postąpienie: kwota, o wysokość którą każda następna oferta musi być wyższa od poprzedniej.
♦ Wadium: określona procentowa kwota, która stanowi 10 - 15% sumy wywołania.
Tzn. Przed rozpoczęciem przetargu wszyscy oferenci wpłacają wadium, a po skończeniu przetargu wadium zostaje oddane wszystkim za wyjątkiem osoby, która wygrała przetarg.
♦ Celem obu form (ustnej, pisemnej) jest wybranie najkorzystniejszej oferty.
♦> Przetarg może być zakończony bez wybrania najkorzystniejszej oferty.
•♦• W momencie wyboru najkorzystniejszej oferty następuje zawarcie umowy.
♦ Gdy osoba, która wygrała przetarg chce się wycofać to jej wadium przepada.
♦ W przetargu ustnym moment wyboru najkorzystniejszej umowy i jej zawarcie to trzykrotne
powtórzenie ostatniej ceny i przybicie.
/Art. 70.4 1/[Unieważnienie]. Strona umowy zawartej w drodze przetargu może żądać jej unieważnienia, jeżeli druga strona lub
działająca z nią w porozumieniu osoba trzecia sprzecznie z prawem lub zasadami współżycia społecznego wpłynęła na wynik
przetargu. Jeżeli umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także dający zlecenie.
2. Uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dowiedzenia się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie później jednak
niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy.
Konsekwencje związane z niewłaściwą organizacją przetargu:
•2* Może dojść do sytuacji, w której oferent uchyla się od zawarcia umowy, która była przedmiotem przetargu.
♦♦♦ Od zawarcia umowy uchyla się organizator przetargu - wtedy oferentowi przysługuje roszczenie
odszkodowania o naprawienie poniesionej szkody. Termin zawiły: termin ostateczny, rok od zorganizowania przetargu.
C) Negocjacje
d) Umowa przedwstępna: jest to umowa, przez którą jedna ze stron lub obie obowiązuje się do zawarcie określonej umowy w przyszłości; ona zabezpiecza zawarcie umowy w przyszłości
♦ Skład umowy przedwstępnej:
a) Istotne postanowienia umowy przyrzeczonej
b) Przedmiot i jego cena (przy umowie sprzedaży)

c) Termin zawarcie umowy przyrzeczonej - po upływie tego terminu zawieramy umowę
przyrzeczona
♦ Jeśli tego terminu nie ma: Dopisać
- nie chodzi o datę kalendarzową tylko o to kto datę wystawił pierwszy) Dopisać
XV, Skutki nie zachowanej umowy.
a) słabszy: polega na tym, że możemy żądać tylko zwrotu kosztów poniesionych w związku z
zawarciem umowy przyrzeczonej.
Nie wolno żądać zwrotu utraconej korzyści. (Nikt nie jest w stanie określić jakiej wysokości byłyby t< koszty).
b) mocniejszy: polega na tym, że jeżeli umowa przedwstępna była w tej samej formie, co forma
umowy przyrzeczonej to możemy żądać zawarcia umowy przyrzeczonej (decyduje o tym sąd).