Przyczyny wybuchu rewolucji francuskiej i wydarzenia do roku 1792

Przyczyny

- kraj był pogrążony w kryzysie gospodarczym; wieś głodowała, panowały klęski nieurodzaju; manufaktury nagminnie bankrutowały wobec zalania francuskiego rynku przez tanie produkty z angielskich fabryk;

- ustrój społeczny był wadliwy i niesprawiedliwy; duchowieństwo i szlachta nie płaciły podatków i żyły z wyzysku stanu trzeciego (mieszczanie, chłopi, inteligencja); chłopi stanowili 80% ludności- płacili różnego rodzaju podatki i czynsze (np. dziesięcinę klerowi);

- Francuzi byli niezadowoleni z nieudolnych rządów Ludwika XIV; utrzymanie dworu było drogie, ponieważ potrzeba było kilka tyś. służby; żona Ludwika również trwoniła bezsensownie pieniądze pochodzące z podatków od naprawdę wyzyskiwanych ludzi;

- Chciano obalić absolutyzm i wprowadzić monarchię parlamentarną (Anglia);

- Były duże kłopoty z budżetem, spowodowane licznymi wojnami prowadzonymi przez króla; zaczęto nakładać jeszcze większe podatki, a gdy i to było już niemożliwe Ludwik postanowił opodatkować stany uprzywilejowane; musiał w tym celu zwołać parlament (Stany Generalne); stany 1 i 2 otrzymały po 300 miejsc w parlamencie, a 3 uzyskał 600 miejsc; obrady były jednak osobne, co było niesprawiedliwe dla stanu 3;

Stany Generalne zebrały się 5 maja 1789 r.; stan 3 był niezadowolony z osobnych obrad, więc się zbuntował ogłaszając się narodowym zgromadzeniem ustawodawczym; Ludwik nie będąc jeszcze pewien swojego wojska, zgodził się na połączenie stanów w parlamencie; 9 lipca powstała KONSTYTUANTA (jedno zgromadzenie wszystkich stanów); król już gromadził wojsko pod Wersalem i zdymisjonował w międzyczasie ministra Neckera, mieszczanina z pochodzenia

Przebieg

- 14 lipca 1789r. wybuchła rewolucja; utworzono Gwardię Narodową z De La Fayettem na czele (arystokrata stojący po stronie 3 stanu); lud dokonał szturmu na Bastylię- symbol absolutyzmu; zabrali stamtąd broń;

- Ludwik przestraszył się takiego wystąpienia i porozumiał się z La Fayetem, który miał zresztą umiarkowane poglądy; zaakceptował konstytuantę i Gwardię Narodową- Francja stała się MONARCHIĄ PARLAMENTARNĄ;

- Pod koniec lipca rewolucja rozlała się po całym kraju; chłopi wyżynali szlachtę biorąc odwet za wyzyski i pańszczyznę;

- 5 sierpnia Konstytuanta wprowadziła reformy; zniesiono całkowicie poddaństwo chłopów, mieli nadal płacić czynsz, ale nie było już pańszczyzny; zniesiono uprzywilejowanie stanów; wszyscy mieli powszechny dostęp do urzędów; usunięto tytuły szlacheckie, wszyscy stali się obywatelami- szlachta zmieniała nazwiska, aby uniknąć gilotyny (dla przykładu De La Foyette zmienił nazwisko na Lafayette);

- 26 sierpnia Konstytuanta opublikowała Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, której twórcą był Lafoyette (współpracujący z Jeffersonem); określała ona podstawowe prawa obywateli:
a) prawo do wolności
b) równość wobec prawa
c) prawo oporu wobec ucisku
d) prawo własności

- zdecentralizowano władzę, gdyż departamenty (83) były dość niezależne;

- zniesiono cła wewnętrzne; skonfiskowano majątki Kościoła i sprzedano je za grosze; w 1790 r. wprowadzono konstytucję cywilną kleru- miał on podlegać państwu, po jednym biskupie w departamencie;

- ukoronowaniem reform była konstytucja uchwalona 3 września 1791 r.; wprowadziła ona trójpodział władzy; władza wykonawcza była w rękach rządu i króla; król nie miał inicjatywy ustawodawczej, miał tylko prawo weta; parlament był jednoizbowy i nosił nazwę legislatywy; posłów wybierany bezpośrednio, a prawo wyborcze mieli tylko bogaci; gwarantowała prawa naturalne sformułowane w Deklaracji Praw...;

- legislatywa zebrała się na jesieni 1791 r.; miała doprowadzić do końca dzieło przebudowy ustroju Francji, a jej skład miał gwarantować utrzymanie dotychczasowych zdobyczy rewolucji; w jej skład wchodzili:
a) felianci- umiarkowani monarchiści, opowiadali się za monarchią konstytucyjną; Lafayette; parlamentarna prawica
b) Żyrondyści- opowiadali się za republiką, chcieli rozciągnąć rewolucję na Europę, nie chcieli jedności społecznej; reprezentowali bogatą burżuazję - Brissot; lewica
c) Jakobini- zajmowali klasztor św. Jakuba, stąd nazwa; byli za republiką, przywódcą Maksymilian Robespierre
d) Kordelierzy- zajmowali klasztor franciszkanów; mieli podobne poglądy do jakobinów i wraz z nimi zajmowali górne ławy w parlamencie; Danton i Armat
e) Centrum zajmowali ludzie bez określonych poglądów politycznych; mówiono na nich pogardliwie "bagno";

- wszystkie te kluby polityczne nie były sformalizowane; często je zmieniano i łączono ze sobą;

- wobec narastającego napięcia Francja wypowiedziała w kwietniu 1792 r. wojnę Austrii; dążyły do niej różne ugrupowania oraz król, który chciał ją przegrać żeby stłumić rewolucję;

- złe przygotowanie wojsk francuskich doprowadziło do zajęcia przez Austrię północy kraju; latem legislatywa uchwaliła ustawę "ojczyzna w niebezpieczeństwie", która oznaczała powszechny pobór do wojska;

- niepowodzenia na froncie przypisano monarsze, któremu udowodniono spisek i umieszczono go w zamku Temple; tak upadła dynastia Burbonów a proklamowanie republiki było już tylko kwestią tygodni;

- rozpoczęła się II faza rewolucji; na czele nowego rządu stanęli Danton, Robespierre i Marat; nowy parlament nazwano Konwentem Narodowym; na prawicy znaleźli się żyrondyści z Brissotem, na lewicy- Jakobini i Kordelierzy; w centrum nadal "bagno";

- 22 września 1792 r. na pierwszym posiedzeniu zniesiono monarchię, powstała republika; w styczniu 1793 r. skazano Ludwika XIV na śmierć.