Proces osadnictwa na prawie niemieckim na ziemiach polskich
W XII-XIII wieku upowszechniła się trójpolówka-> uzyskiwano wyższe plony-> powstawały nadwyżki-> wzrastała liczba ludności, ale powiększono też obszar ziemi uprawnej-> wzrosło zainteresowanie rozwojem rolnictwa, bo to przynosiło dochody
- na zachodzie Europy była nadwyżka ludności; panowie feudalni posiadający immunitet oraz ci książęta, którzy tracili wskutek nadawania immunitetów, byli zainteresowani sprowadzaniem ludzi z Zachodu do pracy na ziemie polskie
- podstawą była umowa zawierana pomiędzy zasadźcą(który sprowadzał chłopów) a panem feudalnym, właścicielem gruntu
- chłopi otrzymywali jednakową ilość ziemi(najczęściej 1 łan)
- gospodarstwo chłopskie było własnością pana - chłop płacił czynsz, ale gospodarstwo było dziedziczne
- obowiązywała wolnizna[okres wolny od świadczeń(w zależności od warunków zagospodarowania 2-24 lata)]
- chłop składał też daniny i musiał odrabiać pańszczyznę(1-4 dni w roku)
- chłop był osobiście wolny
- zasadźca zostawał sołtysem utworzonej wsi i wasalem pana – był łącznikiem pomiędzy panem a chłopami- miał największe gospodarstwo, karczmę, młyn
- rolę zasadźcy ograniczała częściowo ława wiejska złożona z chłopów (forma samorządu wiejskiego – sąd pierwszej instancji)
Na bardzo podobnych zasadach odbywała się lokacja miast na prawie niemieckim:
- umowa
- zasadźca zostawał wójtem
- wyznaczano plac-rynek(na nim stać miał ratusz, czyli siedziba władz miasta, a także pręgierz i waga)
- od rynku odchodziły prostopadle ulice, przy których wyznaczano działki dla osadników
- obok rynku budowano kościół
- miasta otaczano później murami