Prawo administracyjne

ADMINISTRACJA – działalność państwa, która nie jest wykonywaniem władzy ustawodawczej i sądowniczej
substrat ludzki
działanie na podstawie przepisów prawa
brak równoprawności podmiotów, organ administracyjny ma charakter nadrzędny
działalność ciągła i stabilna

ADMINISTRACJA PUBLICZNA
1. Administracja rządowa (państwowa)
administracja naczelna: PM, RM, ministrowie
administracja centralna: kierownicy urzędów centralnych (np. GUS)
administracja ogólna/zespolona terenowa: wojewoda
administracja specjalna/niezespolona terenowa: policja, prokuratura, Państwowa Inspekcja Higieny, Państwowa Inspekcja Pracy, urzędy wojewódzkie GUS (na poziomie województwa, powiatu, gminy)
2. Administracja samorządowa

Administracja rządowa jest zbudowana na zasadzie hierarchicznego podporządkowania, tzn. organy wyższe mogą wydawać polecenia służbowe organom niższym.

Koncentracja – większość kompetencji jest skupiona na szczeblu centralnym
Centralizacja – występuje hierarchiczne podporządkowanie

SAMORZĄD. Jest formą decentralizacji władzy w państwie. Organy centralne sprawują nad samorządem jedynie nadzór z punktu legalności; premier i wojewoda. Jednostka samorządowa może odwołać się do NSA. Wszystkie jednostki samorządu są wzajemnie niezależne.

KONTROLA – sprawdzanie działalności innych organów i instytucji poprzez ocenę
NADZÓR – zawiera elementy kontroli i wpływu rzeczywistego na organ kontrolowany
KIEROWNICTWO – związane z organizowaniem pracy w zespole; organ kierujący może używać wszelkich środków

PODMIOTY ADMINISTRACJI:
1. Organ administracji publicznej – jednostka organizacyjna działająca w imieniu państwa i wyposażona w kompetencje władcze (może użyć przymusu). Organowi pomaga urząd, tj. zespół składników osobowych i majątkowych.
2. Zakład administracyjny – świadczy usługi dla ludności; szpitale, szkoły, więzienia
3. Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne
4. Podmioty prywatne, które wypełniają funkcje zlecone, np. Polski Związek Wędkarski

FUNKCJE ADMINISTRACJI:
· policyjno-reglamentacyjna – utrzymywanie porządku publicznego, ochrona środowiska, normy sanitarne, reglamentacja dóbr (zasiłki, pozwolenia budowlane, częstotliwości radiowe)
· świadcząca – „państwo opiekuńcze”, służba zdrowia, oświata
· wykonawcza – wykonuje ustawy parlamentu

PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI:
· stanowienie przepisów prawnych; akty administracyjne ogólne albo normatywne (rozporządzenia i zarządzenia) / naczelne organy a.p.
· wydawanie aktów administracyjnych indywidualnych / na mocy przepisów ogólnych
· zawieranie porozumień administracyjnych / między organami równorzędnymi, np. 2 wojewodów
· prowadzenie działalności społeczno-organizacyjnej / np. noclegownie; gł. administracja terenowa
· wykonywanie czynności materialno-technicznych / np. wykaz dzieci, które podlegają obowiązkowym szczepieniom

PRAWO ADMINISTRACYJNE
1. zespół norm regulujących strukturę i kompetencję organów administracji państwowej
2. stosunki prawne powstające w toku wykonywania działalności przez te organy
Jedyna gałąź prawa, w której nie ma równości podmiotów. Jeden z podmiotów jest reprezentantem państwa i jest wyposażony w określoną władzę państwową. Jest podmiotem nadrzędnym.
· ustrojowe – reguluje strukturę administracyjną (organy i ich relacje); kto robi?
· materialne – określa prawa i obowiązki organów administracji publicznej; bardzo rozproszone; co robi?
· proceduralne – określa w jakim trybie i formach działa administracja; jak robi?

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY (stosunek społeczny uregulowany przez przepisy p.a.)
· nierówność podmiotów
· przedmiotem tego stosunku są jedynie te sprawy, które należą do kompetencji organów administracji państwowej
· powstaje najczęściej z mocy aktów administracyjnych pomiędzy organem wydającym ten akt (zazwyczaj decyzja) a adresatem tego aktu; czasami z mocy samego prawa, na podstawie obowiązującej ustawy
· obowiązki i uprawnienia mają charakter osobisty, nie mogą być przenoszone na inne osoby (wyjątek: ustanowienie pełnomocnika), wygasają w chwili śmierci

AKT ADMINISTRACYJNY – WŁADCZE JEDNOSTRONNE OŚWIADCZENIE WOLI ORGANU WYKONUJĄCEGO DZIAŁALNOŚĆ ADMINISTRACYJNĄ, OPARTE NA PRZEPISACH PRAWA; OKREŚLA W SPOSÓB PRAWNIE WIĄŻĄCY SYTUACJĘ INDYWIDUALNEGO ADRESATA W KONKRETNIE OZNACZONEJ SPRAWIE (tzw. podwójna konkretność)

DECYZJA – forma aktu administracyjnego; jest wydawana w specjalnym trybie uregulowanym postępowaniem administracyjnym (kpa, ordynacja podatkowa, kodeks celny).
· data
· oznaczenie organu wydającego
· adresat
· podstawa prawna
· treść, rozstrzygnięcie (tzw. osnowa)
· uzasadnienie prawne i faktyczne
· pouczenie (czy i w jakim trybie przysługuje odwołanie)
· podpis osoby kompetentnej
Organ może zastosować przymus w celu realizacji swojej decyzji. Obowiązuje tzw. domniemana prawidłowość decyzji. Decyzja, nawet nieprawomocna, może mieć klauzulę natychmiastowej wykonalności.

TRYB
Postępowanie wszczyna się z urzędu albo na wniosek. W toku postępowania wydaje się różne postanowienia, które rozstrzygają drobne kwestie procesowe. Czasami można się odwołać do II instancji od postanowienia – zażalenie.
Postępowanie jest dwuinstancyjne. W ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji można się odwołać do II instancji, która na nowo rozpatruje sprawę. Jeżeli nie ma organu odwoławczego, można wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

decyzja ostateczna – decyzja, od której nie zostało wniesione odwołanie / została wydana przez organ odwoławczy.

KONTROLA INSTANCYJNA DECYZJI – celem jest sprawdzenie prawidłowości (legalności) i celowości rozstrzygnięcia

DEWOLUTYWNOŚĆ – wniesienie odwołania przesuwa sprawę do organu wyższej instancji;
Wyjątek: instytucja samokontroli decyzji, tzn. organ sam może zmienić decyzję
SUSPENSYWNOŚĆ – wstrzymanie wykonania decyzji w momencie złożenia np. odwołania

1. ZWYKŁE ŚRODKI PRAWNE:
a) odwołanie od decyzji
· podmioty uprawnione: strony postępowania
· termin 14 dni
· tryb określony w przepisach kpa
· odwołanie doręcza się II instancji za pośrednictwem I instancji
· wszyscy uczestnicy postępowania muszą się zgodzić
· dotyczy całej decyzji, a nie jej cząstkowych elementów
· środek dewolutywny i suspensywny
· zasada niesformalizowania odwołania – brak wymogów w treści i formie (podanie), brak uzasadnienia (wyjątek: sprawy podatkowe)
b) wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
· stosowany, gdy decyzja została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze
· ten sam organ rozpatruje – brak charakteru dewolutywnego
· tryb, jak przy odwołaniu
c) zażalenie na postanowienie
· przysługuje tylko wtedy, gdy z kpa wynika, że można złożyć zażalenie
· termin: 7 dni
· względna suspensywność (zależy od woli organu)
· nie ma charakteru dewolutywnego

2. NADZYWCZAJNE ŚRODKI PRAWNE:
a) wniosek o wznowienie postępowania
Zarzut nieprawidłowości dotyczącego postępowania organu I lub II instancji. Konieczne przesłanki:
· fałszywe dowody
· decyzja została wydana w wyniku przestępstwa
· decyzja została wydana przez pracownika/organ, który podlega wyłączeniu
· strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu
· nowe fakty lub dowody
· decyzja została wydana bez wymaganego prawem stanowiska innego organu
· zagadnienie wstępne zostało odmiennie rozstrzygnięte
· decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję, która została następnie uchylona lub zmieniona
b) wniosek o nieważności decyzji
Przesłanki:
· z naruszeniem przepisów o właściwości
· bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa
· dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną
· została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie
· była niewykonalna w dniu wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały
· jej wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą
· zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa
c) skarga do NSA