Średniowiecze to epoka, w której rozwinęła się kultura rycerska oraz kształtowały się literackie wzorce osobowe godne naśladowania. Stan rycerski wykształcił własny, specyficzny system wartości i wzorzec osobowy, które składały się na ideał rycerza . Doskonałym rycerzem tego okresu był Roland ,którego cechowała wielka odwaga, miłość do ojczyzny, pobożność, dbałość o honor i dobre imię, poczucie humoru oraz godność w obliczu śmierci. Te cechy były wzorem dla ówczesnych rycerzy.
Kultura rycerska w ukształtowanej przez średniowiecze formie nie przetrwała do czasów współczesnych . Dosyć szybko stracił znaczenie ideał ascety wyrzekającego się wszelkich dóbr.
Znacznie dłużej zachował się w kulturze i literaturze inny wizerunek idealnego rycerza . Znane wszystkim są postacie Skrzetuskiego czy Wołodyjowskiego , bohaterów Trylogii H. Sienkiewicza ,którzy uosabiają wszystkie cechy walecznego rycerza , a jednocześnie cechują się szacunkiem wobec kobiet (co także obowiązywało rycerza średniowiecznego ). W czasach nam bliższych znane są przykłady wyjątkowego patriotyzmu i bohaterstwa żołnierzy podczas II wojny światowej , które można porównywać z heroizmem rycerzy średniowiecznych. Kolejnym przykładem szczególnego poświecenia się za innego człowieka jest oddanie życia przez ks. M. Kolbe ,który
podobnie jak Roland umiera bohatersko z modlitwą na ustach i z twarzą dumnie zwróconą ku wrogom.
Dziś trudniej jest doszukiwać się w naszym społeczeństwie a w tym także wśród współczesnej młodzieży postaw, które byłyby kontynuacją średniowiecznej rycerskości, choć oczywiście wszyscy pochwalaj i cenią takie cechy, jak odwaga , patriotyzm , poczucie humoru i okazywanie szacunku dla starszych i słabszych .
Wielu ludzi dbając o własne dobro zapomina o innych , stara się wszystko zagarnąć dla siebie. Lojalność i honor to cechy, które teraz straciły nieco na wartości, a których tak bardzo zazdrościmy bohaterom średniowiecza. · Mimo iż wspaniali rycerze, asceci i święci średniowiecza są przez nas podziwiani, to jednak ich świat, w którym działali i byli ideałami dla społeczeństwa tamtych czasów, znacznie różni się od naszego. Sądzę, że mimo wszystko daleko nam do bycia takimi, jacy oni byli.
Należał do nich ideał świętego i ascety, czyli człowieka pobożnego wyrzekającego się wszelkich dóbr, który cierpieniem i dobrymi uczynkami. Ciągłą myślą o Bogu, przygotowywał się na śmierć i wieczne zbawienie.
W dzisiejszych czasach ten ideał ascety stracił swoje znaczenie. Również wartości takie jak Bóg, honor, ojczyzna straciły znaczenie w naszym życiu.
Rycerze byli osobami bardzo honorowymi. Szanowali innych ludzi, byli gentelmenami, potrafili dzielić się tym co mają. W dzisiejszych czasach już prawie nikt tego nie robi. Każdy pracuje dla siebie i zapomina, że biedniejszym też trzeba pomagać. Mężczyźni nie zawsze przepuszczają kobietę w drzwiach, młodsi nie ustępują miejsca w autobusie osobom starszym i chorym. Ludzie żyją we własnym świecie zapominając o innych. Powyższy argument pokazuje, że kultua rycerska zaginęła w dzisiejszym świecie.
W dzisiejszych czasach ciężko jest spotkać ideał rycerza. Dla wielu mężczyzn nie liczą się teraz kultura i dobre wychowanie, nie wspominając już o tych, którzy w dziewczynach widza tylko godne pogardy i obrażania przedmioty. · Społeczeństwo początku XXI wieku nie charakteryzuje się ascezą. W pogoni za karierą, w ogromnym zapracowaniu i stresie często religię odstawia się „na później”, jest ona zaniedbywana, dla wielu ludzi przestaje być wartością nadrzędną. Zdajemy sobie sprawę z tego, że dopiero po śmierci będziemy mogli być naprawdę szczęśliwi (oczywiście, jeśli sobie na to zasłużymy), ale nie chcemy, aby nasz pobyt na Ziemi był nieciekawy, męczący, niewypełniony niczym, prócz nadziei na zbawienie i szczęście wieczne. Ważne jest dla nas, aby chwile spędzone na tym świecie były pełne zarówno dobrych uczynków i aktów wiary, jak i przyjemności.
Dziś natomiast człowiek, który chce osiągnąć sukces, często musi wyzbyć się skrupułów, pozwolić się czasem skrytykować, musi umieć zwalczać swoje słabości, a nie ukrywać je poddając się im. Nierzadko także, aby zadbać o własne dobro zapomina o innych, o danym komuś słowie, nie jest lojalny wobec przyjaciół, lecz stara się wszystko zagarnąć dla siebie. Lojalność i honor to cechy, które teraz straciły nieco na wartości, a których tak bardzo zazdrościmy bohaterom średniowiecza. · Mimo iż wspaniali rycerze, asceci i święci średniowiecza są przez nas podziwiani, to jednak ich świat, w którym działali i byli ideałami dla społeczeństwa tamtych czasów, znacznie różni się od naszego. Sądzę, że mimo wszystko daleko nam do bycia takimi, jacy oni byli
Teraz porównajmy filmy, które opowiadają o współczesności i o przeszłości. Np. „Krzyżacy”. Bardzo ciekawy film o rycerzu, który walczył za ojczyznę i za miłość. Złożył Danusi przysięgę wierności i dotrzymał jej. A współczesny film, np. „Matrix” opowiada o człowieku, który walczy za świat, ale bez honoru. Nie potrafi dotrzymać obietnicy. Uderza z zaskoczenia i nieuczciwie. Czy bohater tego właśnie filmu może nazywać siebie rycerzem?
Porównajmy także dwóch bohaterów. Zawiszę Czarnego z Garbowa, który zasłynął z turniejów rycerskich, na których wykazał się męstwem i prawością. Który był wzorem cnót rycerskich, i który za to, że nie chciał zdradzić tajemnicy o Polsce był więziony przez Turków, gdzie później zginął. W piętnastym wieku był uważany za wielkiego bohatera. Czy w dzisiejszych czasach takich ludzi uważamy za wielkich
Sam Roland jest postacią historyczną; należał do grona wybitnych rycerzy i wodzów Karola Wielkiego. Podczas powrotu z hiszpańskiej wyprawy przeciw Saracenom w 778 r. dowodził on tylna strażą wojsk francuskich.