Układ narządów ruchu

Układ narządów ruchu stanowi układ kostny (szkielet) i stawowy oraz układ mięśniowy. Szkielet otacza i chroni narządy wewnętrzne, jest podporą dla ciała, a poruszany przez mięśnie umożliwia nam wykonywanie ruchów oraz utrzymanie pionowej postawy ciała. Szkielet tworzy czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa oraz kości kończyn dolnych i górnych wraz z obręczami: barkową i miedniczą. W budowie szkieletu biorą udział tkanki kostna i chrzęstna. To właśnie od właściwości tkanki kostnej zależy odporność na zginanie, wytrzymałość na bardzo duże obciążenia i pewna elastyczność naszych kości.

Należy pamiętać, że z wiekiem zmienia się skład chemiczny kości, zwiększa się w nich ilość soli mineralnych. Czynnikiem zmniejszającym wytrzymałość kości jest wymywanie soli wapnia, czyli choroba zwana rzeszotowaniem kości (osteoporoza), częściej atakująca kobiety niż mężczyzn.

Wykonywanie ruchów umożliwiają ruchome połączenia kości – stawy. Coraz częściej dochodzi do zwyrodnienia stawów, dlatego musimy szanować nasz szkielet, aby mógł nam służyć przez całe życie. Nie należy dźwigać zbyt dużych ciężarów, ani ćwiczyć zbyt intensywnie, obciążając tylko jedną partię szkieletu.

Mięśnie, dzięki odpowiedniej budowie tkanki mięśniowej, zmieniają swoje wymiary i w ten sposób umożliwiają nam wykonanie ruchu. Same mięśnie są zdolne jedynie do zmniejszania swej długości, a więc mogą ciągnąć, a nie mogą pchać. Dlatego za ruch odpowiedzialne są dwa rodzaje mięsni, działające antagonistycznie: jedne powodują np. zgięcie ręki, inne jej wyprostowanie. Mięśnie do swej pracy potrzebują energii, którą uzyskują podczas spalania glikogenu w obecności tlenu. Jeśli mięśnie zmuszone są do dużego wysiłku, wówczas krew nie nadąża z dostarczaniem tlenu i rozkład glikogenu nie jest całkowity.

Układ ruchu podatny jest na różnego typu wady i zniekształcenia. Tylko nieliczne są wrodzone, większość związana jest z nieprawidłową opieką nad niemowlęciem, przyjmowaniem wadliwej postawy w czasie odrabiania lekcji, czytania, czy nawet stania, brakiem ruchu, niewłaściwym odżywianiem.

Udzielając pierwszej pomocy w urazach układu ruchu, powinniśmy pamiętać, że udzielenie w odpowiednim czasie pomocy może komuś uratować życie lub uchronić go przed trwałym kalectwem.