Pozytywne i negatywne skutki najważniejszych osiągnięć cywilizacyjnych XX wieku.

Wiek XX zapisał się w historii jako okres niezwykle dynamicznego rozwoju cywilizacyjnego i technicznego. Radio, telewizja, komputer, telefon komórkowy i poczta elektroniczna - to najważniejsze wynalazki ubiegłego wieku, bez których trudno sobie wyobrazić współczesne życie.

W ciągu stu lat cywilizacja posunęła się do przodu w wielu gałęziach nauki i techniki, między innymi w rozwoju medycyny, badań składu i właściwości materii, komputeryzacji i podboju kosmosu. Jednak temu bardzo szybkiemu rozwojowi nie tylko towarzyszyły sukcesy, dobrodziejstwa dla człowieka. W wielu sytuacjach ten gwałtowny, bardzo pomyślny rozwój spowodował szereg negatywnych następstw, jakimi były na przykład wojny obejmujące swym zasięgiem całą kulę ziemską. Wzrost świadomości ludzi, a także bardzo szybki przepływ informacji, spowodowały ujawnienie nagminnego łamania praw istoty ludzkiej, problemy narodowościowe i rasowe. Na poziom życia ludzi w XX wieku miał ogromny wpływ błyskawiczny postęp naukowy, a w szczególności postęp nauk medycznych. Wynalezienie przez Aleksandra Fleminga penicyliny (Nagroda Nobla w 1945 roku) jest powszechnie uważane za jedno z największych dokonań w tym okresie. Nastąpiło opracowanie kolejnych antybiotyków, szczepionek i specjalnej aparatury, która pomaga ratować życie we wczesnych stadiach wykrycia choroby. Wcześniej, gdy ktoś zachorował np. na zapalenie płuc, musiał być naprawdę silnym człowiekiem, gdyż „słabeusz” nie miał szans przetrwania w czasach, gdy nie były znane lekarstwa. Dlatego populacja była tak mała, a ludzie odporni na choroby. Teraz próg odporności społeczeństwa spada, gdyż wraz z postępem medycyny i szerokiego wyboru różnorakich leków, to one walczą z chorobą a nie organizm. Dzięki osiągnięciom XX wieku życie ludzkie jest przedłużane w wyniku powszechnego stosowania medykamentów, ale także operacji chirurgicznych. Poprzez postęp techniki, lekarze potrafią wykonywać przeszczepy całych narządów np. serca, nerek. Tryumf medycyny, a wiec i człowieka w XX wieku, został pod koniec stulecia uwieńczony odkryciem DNA i kodu genetycznego człowieka. To osiągnięcie zostanie wykorzystane zapewne dopiero w bieżącym wieku. Negatywem osiągnięć medycyny i chemii jest opracowanie biologicznych środków zagłady, których ogromne zapasy są zgromadzone w niektórych państwach.

Tryumf człowieka to również rozwój innych dyscyplin nauki i techniki, to udoskonalona komunikacja i rozwój wszelkiego rodzaju środków transportu. Ludzie od dawna marzyli o szybkich środkach transportu. Cywilizacja XX wieku doprowadziła do rozwoju lotnictwa, który spowodował istną rewolucję w komunikacji. Dawał on możliwość jeszcze szybszego przemieszczania się niż koleją. Kulę ziemską można teraz okrążyć nie w 80 dni, lecz w ciągu 80 godzin. Początkowo częste były komunikaty o katastrofach lotniczych, pochłaniających setki ofiar. Jednak z czasem technika i rozwój wykorzystywanych maszyn doszedł do wysokiego poziomu. W dodatku kolej żelazna została w XX wieku w dużej części wyparta przez samochody. Człowiek dostał do dyspozycji sprawny, indywidualny środek transportu, bez porównania lepszy niż rower, który był bardzo popularny w końcu XIX wieku. Gwałtowny rozwój motoryzacji, wzrost liczby samochodów i innych maszyn napędzanych silnikami spalinowymi spowodował, że do atmosfery wydzielane są ogromne ilości trujących związków chemicznych, stanowiących zagrożenie dla środowiska naturalnego.

Przy okazji rozwoju motoryzacji warto poruszyć problem ekologii, który stanowi poważne zagrożenie dla cywilizacji ziemskiej. Klęską są: postępujące skażenie powierzchni ziemi, dziura ozonowa oraz efekt cieplarniany. Zjawiska te narastają. Przerażają też śmietniska zapełnione tonami odpadków, których nikt nie stara się przetwarzać, gdyż łatwiej jest produkować z nowych czystych surowców niż odzyskiwać surowce z odpadów. Jednak takie podejście do problemu jest nierozsądne i bez przyszłości.

Kolejnym tryumfem człowieka w XX wieku był rozwój telekomunikacji, który następował równolegle z rozwojem transportu. Zapoczątkowana w XIX wieku era telegrafu, po czasie została wyparta przez wynalazek Bela - telefon. To osiągnięcie techniki wysławiamy po dzień dzisiejszy. W czasie wojny w Wietnamie po raz pierwszy żołnierze USA wykorzystali prototypy telefonów komórkowych, które teraz stanowią ogromną pomoc w pracy i w życiu codziennym przeciętnego mieszkańca naszego globu.

Gdy podróże po ziemi były już tak powszechne dla każdego, zaczęto przygotowania do „zwiedzania” wszechświata. Rozpoczęły się pierwsze bezzałogowe podróże na księżyc, dookoła ziemi, a potem na inne planety. Kosmos stał się następną zdobyczą ludzkości. To właśnie pod koniec XX wieku zaczęto tworzyć plany budowy stacji orbitalnych, by można było lepiej badać kosmos i Ziemię.

Wiek XX jest również nazywany „wiekiem atomu”. W tym stuleciu nastąpiło odkrycie promieniotwórczości i wykorzystanie energii rozszczepienia jądra atomowego, co spowodowało rewolucyjne zmiany w medycynie (leczenie nowotworów) i w energetyce. Powstały elektrownie jądrowe, które, jak wykazał przykład Czernobyla, stanowią jednak pewne zagrożenie ekologiczne. Tragiczną stroną wykorzystania energii jądrowej jest budowa bomb i pocisków jądrowych, a w szczególności ich zastosowanie w końcu II wojny światowej w Hiroszimie i Nagasaki. Tragedia tych dwóch miast oraz ludzi mieszkających wokół elektrowni w Czernobylu spowodowały, że badania atomowe nie mogą być w stu procentach zapisane jako tryumf człowieka. Można mieć nadzieję, że po tych tragicznych doświadczeniach XX wieku, wiek XXI nie będzie zaznaczony takimi tragediami spowodowanymi przez niewłaściwe wykorzystanie energii atomowej.

Szczytem techniki okazały się komputery od podstaw wynalezione w XX wieku. Sto lat temu ludzie musieli żyć i radzić sobie bez ich pomocy, dziś nie wyobrażamy sobie życia bez nich. Te mądre maszyny robią za nas wszystko o co tylko poprosimy: sterują fabryką samochodów, satelitą w kosmosie, są sercem telefonów komórkowych, ułatwiają nam życie na co dzień w domu oraz w pracy.

Największe osiągnięcia drugiej połowy XX wieku to wykorzystanie energii atomowej, badania kosmiczne, masowa motoryzacja, komputery, Internet i telewizja. Mogą one być zarówno pożyteczne, jak i szkodliwe dla człowieka.