Układ hormonalny człowieka

UKŁAD HORMONALNY CZŁOWIEKA



1) Model sprzężenia zwrotnego ujemnego



PODWZGÓRZE



PRZYSADKA MÓZGOWA



TARCZYCA KORA NADNERCZY GONADY TRZUSTKA RDZEŃ NADNERCZY



2) Podwzgórze

A) liberyny  aktywizacja przysadki mózgowej

B) statyny  hamowanie przysadki mózgowej

C) wazopresyna:

a) hormon adiuretyczny, tzn. że odpowiada za gospodarkę wodną

b) zwiększa resorpcję zwrotną wody w pętli Henlego i kanalikach zbiorczych (patrz nerki)

c) powoduje kurczenie się mięśni naczyń krwionośnych (zwiększenie ciśnienia krwi)

d) znikoma ilość wazopresyny w organizmie lub jej brak powoduje chorobę zwaną: moczówka prosta (oddawanie zbyt dużej ilości wody w moczu)

D) oksytocyna:

a) działa i występuje tylko u kobiet

b) hormon wydzielany na skutek bodźca mechanicznego:

 stosunek płciowy  umożliwia wędrówkę plemników poprzez kurczenie mięśni dróg rodnych

 poród  skurcze mięśni gładkich

 karmienie piersią  skurcz mięśni gruczołu mlekowego i wydzielanie mleka

c) hamuje proces jajeczkowania

d) rozkład hormonu następuje natychmiast po zadziałaniu

3) Przysadka mózgowa

A) płat przedni:

a) hormony tropowe

 tyreotropowy  aktywizacja tarczycy

 kortykotropowy  aktywizacja kory nadnerczy

 gonadotropowy:

 felikulotropowy

 (u kobiet) powoduje dojrzewanie pęcherzyków Graffa  umożliwiają one "wypuszczanie" komórek jajowych)

 (u mężczyzn) pobudza wydzielanie plemników i testosteronu

 luteinizujący

 (u kobiet) powoduje powstawanie ciałka żółtego

 (u mężczyzn) powoduje wydzielanie androgenów

b) hormon wzrostu (somatotropowy):

 wydzielany przez całe życie

 przyspiesza syntezę białek, podwyższa poziom przemian metabolicznych, powoduje wydłużanie kości, wpływa na gospodarkę wodną (zwiększa jej wydzielanie)

 za duże wydzielanie hormonu wzrostu:

 przez całe życie  gigantyzm (budowa ciała proporcjonalna)

 tylko w późniejszym etapie życia  akromegalia (rozrastanie się chrząstek stóp, dłoni i twarzy)

 za małe wydzielanie hormonu wzrostu:

 przez całe życie  karłowatość proporcjonalna

 tylko w okresie dojrzewania  karłowatość nieproporcjonalna (duża głowa i tułów, małe kończyny)

c) prolaktyna

 występuje tylko u kobiet

 wydzielana tylko w czasie snu

 hormon odpowiedzialny za produkcję mleka

B) płat tylni

a) magazyn wazopresyny i oksytocyny

4) Tarczyca

A) tyroksyna

a) hormon zawierający jod (gdy w organizmie stale jest mało jodu tarczyca powiększa się by wchłonąć go jak najwięcej  powstawanie woli)

b) ma największe znaczenie w organizmie:

 podwyższa poziom przemian metabolicznych

 przyspiesza oddychanie (dotlenienie organizmu)

 podwyższa poziom cukru we krwi (więcej energii)

 zwiększa oddychanie wewnątrz komórkowe (podwyższenie temperatury ciała); termoreceptor informuje ośrodek termogenetyczny (podwzgórze), że poza organizmem jest zimno, ten wydziela liberyny aby aktywizować przysadkę, przysadka wydziela hormon tyreotropowy, który pobudza tarczycę, a ta z kolei wydziela tyroksynę

 za duże wydzielanie tyroksyny:

 nieznaczne  nadmierne pocenie się, nagromadzenie energii, "poczucie ciepła"

 ciągłe  choroba Basedowa:

 wytrzeszcz oczu

 napięcie nerwowe, drażliwość

 słabość i drżenie mięśni

 podwyższenie poziomu przemian podstawowych (nadmierne nagromadzenie energii wewnętrznej)

 za małe wydzielanie tyroksyny:

 od początku życia  tzw. kretynizm tarczycowy

 karłowatość

 niedorozwój umysłowy i fizyczny

 choroba wyleczalna (poprzez systematyczne podawanie tyroksyny można pobudzić tarczyca do jej produkcji)

 w późniejszym etapie życia  tzw. obrzęk śluzowaty

 gromadzenie się płynu śluzowatego pod tkanką podskórną

 ciągły chłód

 zbyt małe tempo przemian podstawowych, ospałość

 można częściowo wyleczyć

B) trójjodotyronina:

a) hormon zawierający jod

C) kalcytonina:

a) powoduje uwalnianie jonów Ca2+ i fosforanowych do krwi gdy jest ich za dużo w kościach

5) Grasica

A) gruczoł występujący tylko do około 14 roku życia (później zanika)

B) tymozyna:

a) przyśpiesza syntezy białkowe

b) opóźnia dojrzewanie płciowe

c) w grasicy "uczą się" i mnożą limfocyty

6) Trzustka

A) zbudowana jest z miąższu, na jej powierzchni powstają tzw. wysepki Langenhansa  są one tworzone przez dwa rodzaje komórek:

a) komórki A  wysepki α (alfa)

 odpowiedzialne za wydzielanie insuliny (gdy jest zbyt dużo cukru we krwi

 insulina powoduje przemianę glukozy w glikogen

 insulina gdy wszystko zrobi sama hamuje swoje wydzielanie

b) komórki B  β (beta)

 odpowiedzialne za wydzielanie glukogenu (gdy jest zbyt mało cukru we krwi)

 glukogen powoduje przemianę glikogenu w glukozę

 glukogen gdy wszystko zrobi sam hamuje swoje wydzielanie

c) insulina i glukogen są bardzo ważne gdyż regulują ilością cukru we krwi, na którą to ilość bardzo wrażliwy jest mózg

d) glikogen magazynowany jest w wątrobie i mięśniach szkieletowych

B) zbyt niski poziom cukru we krwi nazywany jest cukrzycą

C) szok insulinowy:

a) zbyt duże wahanie się ilości cukru we krwi (może spowodować omdlenia)

D) hiperglikemia  zbyt duży poziom cukru we krwi

E) hipoglikemia  zbyt mały poziom cukru we krwi (może spowodować śpiączkę)

7) Rdzeń nadnerczy  można usunąć bez ujemnych skutków dla organizmu

A) adrenalina (tzw. hormon strachu, agresji i ucieczki)

a) podwyższenie ilości cukru we krwi

b) przyśpiesza oddychanie i akcję serca

c) rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych

d) zwężenie naczyń krwionośnych w narządach jamy brzusznej i skórze

e) zmobilizowanie zmagazynowanych rezerw energetycznych (pobudza proces glikogenolizy)

f) skurcz mięśni przywłosowych

g) przeniesienie krwi z trzewi i mózgu do mięśni szkieletowych

h) podwyższenie temperatury ciała

B) noradrenalina

a) mediator  neuroprzekaźnik

b) występuje w synapsach chemicznych

8) Kora nadnerczy  nie można usunąć, gdyż spowoduje to odwodnienie organizmu

A) glikokortykoidy

a) kortyzol i kortykosteron

 prawidłową pobudliwość mięśni

 zwiększone wydzielanie kwasów żołądkowych

 obniżenie odporności organizmu (zmniejszają liczbę limfocytów we krwi obwodowej)

 wpływają na proces glikogenolizy

B) mineralokortykoidy

a) aldosteron

 resorpcja Na+ i Cl- i wydalanie K-

 wpływają na metabolizm białek, tłuszczy i węglowodanów

 zatrzymują H2O w organizmie

 podnoszą ciśnienie krwi

9) Gonady

A) estrogeny  hormony kochanki

a) estriadiol, estron, estriol  wydzielane w dwóch okresach

 między 4- 12 dniem fazy folikularnej, umożliwia umiejscowienie się jajeczka w macicy

 między 19- 25 dniem fazy lutealnej i umożliwia złuszczanie się komórek macicy w wypadku nie zapłodnienia

 w życiu płodowym zarodka umożliwiają rozwój ośrodka w mózgu odpowiedzialnego za popęd płciowy i rozwój odpowiednich narządów (żeńskich  na początku wszyscy są dziewczynkami)

 odpowiedzialne za cykl miesiączkowy

B) progesteron  hormon matki

a) umożliwia zagnieżdżenie się jajeczka w macicy

b) powoduje rozrost gruczołów mlekowych

c) obniża wrażliwość mięśni macicy na oksytocynę (do 7 miesiąca  dlatego poronienia zdarzają się najczęściej w dwóch ostatnich miesiącach ciąży

C) testosteron

a) umożliwia prawidłowy rozwój męskiego ośrodka w mózgu odpowiedzialnego za popęd płciowy

b) powoduje niecykliczny rozwój plemników

c) warunkuje powstawanie męskich narządów płciowych

d) zbyt duże wydzielanie testosteronu

 w czasie dojrzewania  wirylizm

 (u kobiet) pojawienie się zarostu

 u dzieci  maskulinizacja

 (u kobiet) zanik narządów płciowych i pojawienie się zarostu

 (u mężczyzn) zbyt szybki rozwój płciowy