Alkany, alkeny i alkiny - podstawowe reakcje i pojęcia

POJĘCIA

- izomeria – zjawisko występowania zw. chemicznych o tym samym wzorze sumarycznym a różnej budowie, właściwościami chemicznymi i fizycznymi
a) położenia podstawnika – izomeria polegająca na różnym poł. podstawnika
b) położenia podwójnego/potrójnego wiązania – izomeria polegająca na różnym poł. podwójnego/potrójnego wiązania
c) szkieletowa (łańcuchowa) – izomeria polegająca na różnym uszeregowaniu atomów węgla w łańcuchu
d) geometryczna – izomeria polegająca na różnym przestrzennym rozmieszczeniem fragmentów cząsteczki względem siebie

- alkany – węglowodory nasycone zawierające w cząsteczce wiązanie pojedyncze między atomami węgla

- alkeny – węglowodory nienasycone zawierające w cząsteczce jedno wiązanie podwójne

- alkiny – węglowodory nienasycone zawierające w cząsteczce jedno wiązanie potrójne

- rzędowość atomu węgla – jest to liczba innych atomów węgla, związanych z rozpatrywanym atomem

- szereg homologiczny – szereg zw. o podobnej budowie, właściwościach chemicznych, w których kolejny element różni się od poprzedniego o grupę CH2

- pochodne związku – zw. o takim samym szkielecie węglowym, w których jeden lub kilka atomów wodoru zostało zastąpionych atomami innych pierwiastków lub grupami pierwiastków

- hybrydyzacja – ujednolicenie, wymieszanie orbitali o równiej energii i geometrii, co prowadzi do powstania nowych równocennych pod względem geometrycznym i energetycznym orbitali

- reakcje:
a) addycji – reakcja polegająca na rozerwaniu wiązania p i przyłączeniu np.: bromu, chloru wodoru do atomów węgla (powstaje zw. nasycony z nienasyconego)
b) eliminacji – reakcja, w której z zw. nasyconego odrywa się prosta cząsteczka nieorganiczna i powstaje wiązanie podwójne
c) substytucji – reakcja polegająca na zastąpieniu atomów wodoru w cząsteczce węglowodoru atomem fluorowca
d) izomeryzacja – reakcja przegrupowania wewnętrznego cząsteczki
e) polimeryzacja – reakcja w wyniku, której otrzymujemy zw. wielocząsteczkowe z ze zw. nienasyconych
f) Wrtza – reakcja polegająca na działaniu metalicznym sodem na chloropochodne alkanów, dzięki czemu wydłuża się łańcuch węglowy.

- Reguła Markownikowa – przyłączenia cząsteczek heteroatomowych typu HX (np.: HCl) do zw. nienasyconego odbywa się w taki sposób ze atom wodoru przyłącza się do atomu węgla z podwójnego wiązania, z którym połączone jest więcej atomów wodoru.

REAKCJE

Reakcje w załączniku